Page 16 - bon-dia-aruba-20200619
P. 16
a16 local
Diabierna 19 Juni 2020
Arubiano bibando den
exterior:
Arturo Desimone
falta di preparacion di sistema di salud sin finanzas, cu asina
tiki cu nos compronde di e malesa, ta parce di a tira nos tur
bek den formanan medieval di respuesta.
Mi tabata sorprendi na momento cu, despues di busca un
warda di polis pa casi un ora den cayanan di bario Juderia, mi
a haya un borchi chikito pega cu tape cu autoridadnan a colga
riba nan porta, anunciando (den letra colorido) cu pa motibo
di pandemia, agentenan di polis tambe tabata kedando cas.
E interupcion total di un pais den cual mi ta nobo y stran-
hero, a proba tanto interesante como dificil, hasta si mi sa e
idioma y cultura. Awo mi ta warda na Malaga, pa ta cera di
aeropuerto asina cu biahe internacional keda rehabilita. Na
Malaga, mi ta comunica mas cu hende: e fruteria, e carniceria,
e panaderia – e unico tiendanan cu ta habri otro cu botica y
supermercado. Malaga, na e costa, ta parce mas e tempera-
mento trankil di e Arubiano, maske Malagueños ta parce mas
locuaz. Ta parce mi un crisis hopi moderno, na momento cu
den un pais Catolico iglesianan ta cera nan porta den Semana
Santa mientras peregrinonan ta para den rij di procesion pa
supermercado na su luga.
Mi ta haya falta di elementonan di bida na Aruba (lama, entre
hopi otro). Un dokter Surinameño cu mi conoce, kende ta
biba na Europa, a bisa mi via telefon di un ‘corona hotline’
cu Aruba Huis a habri na Den Haag – cu tabata zona prom-
etedor. Na Oranjestad tin cas di mi infancia, inhabita, actual-
mente mesun bashi cu e caya den cuarentena. Mi a pensa mi
Den temponan dificil actual, nos tambe ba ta un ciudad hopi bieu. Eynan, historia lo por pasa e emergencia aki, cu un bon reki di buki; e hardin
ta pensa riba nos Arubianonan bibando y memoria di crisis den pasado, cu plaga y cu sombra, frangipane y hibiscus. Pero esun cu a contesta e
den exterior. Con ta bay cu nan y kico cuarentena, ta keda presente, un residuo den Aruba-Corona-phone cu disculpa a splica cu mi no lo cualifi-
ta nan experiencia den e momentonan cultura di Cordoba, manera e sedimento di e ca pa e ultimo vuelo di repatriacion. E gobierno actual a dicidi
aki? E prome storia den e serie aki ta di riu Guadalquivir. pa limita e cantidad di Arubiano cu por cualifica pa e ultimo
e Arubiano, Arturo Desimone, kende ta vuelonan di regreso for di Hulanda: lo acepta unicamente
biba na Spaña. Estilo Arabe-medieval di e ciudad bieu di Arubiano actualmente registra como residiendo activamente
Cordoba no a cambia drasticamente durante na Aruba, y cu unicamente tabata di vakantie na Europa ora
“Mas tanto mi ta dedica na skirbi den varios e siglonan, cu hopi fontein, santuario y cas a keda pega. A pesar di a nace y crece na Aruba, y tin un po-
forma, y haci arte visual. Mi a publica en- di baño antiguo di un tempo den cual hen- tencial adres pa cumpli cu cuarentena (y awo pega), mi no a
sayonan enfocando principalmente riba po- de activamente tabata pensa di plaga y con cualifica pa motibo di un factor administrativo.
litica y critica di arte; dos buki di poema y pa preveni esaki. Botica chikito cu e signo
dibuho a aparece recientemente na Reino ‘Botica’ ta marca cada skina. Unda mi a keda Mientras tanto, ta parce cu casi tur otro hende cu tin e pa-
Uni y den edicion bilingue na Argentina. den e ciudad bieu, despues di bahada di solo, spoort di un cierto pais Europeo ainda por a exigi derecho di
Mi prome exhibicion ‘solo’ di dibuho a tene muhenan lo aparece den nan bentana y bal- vuelo di repatriacion bou circunstancianan similar. Na luga di
inauguracion na november-december 2018 con cu flor, y cuminsa aplaudi. Prome mi a bolbe, mi mester a ta flexibel, improvisando aki na Spaña den
den un galeria na Amsterdam. Naci y cria pensa cu esaki tabata un forma di kibra silen- e teritorio nobo y restringi aki.”
na Aruba, mi a muda na edad di 21 aña. Mi cio y monotonia, tabata parce casi un pro-
mama ainda ta biba na Aruba. Maske mi no a testa – e sorto di comportamento cu bo lo
anticipa esaki, manera hopi Arubiano prome spera den un prison. Te hasta e di tres of cu-
mi a emigra na Hulanda, unda mi a studia atro dia, mi a ripara cu nan tabata felicitando
‘estudio religioso y politica’ pa un periodo otro pa bon comportamento den adapta na e
na Utrecht. Despues mi a residi pa peri- cuarentena. “Mas fuerte!”
odonan na Tunisia y mas largo na Argentina,
unda tambe mi tin famia. For di cuminsamento, Spañonan tabata par-
E aña aki mi a bay biba na Spaña cu speransa ce hopi dispuesto pa cumpli cu ley marcial:
di mehora mi dominio di e idioma y pa duna bisti mondkapke, sjaal y glove; obligando
presentacion di buki di e prome traduccion otronan pa haci mescos. Mi bisiña den e
na Spaño di mi buki di poema mas reciente, edificio bieu tabata un hoben timido cu a
‘La Amada de Tunez’ den ciudad di Cuenca muda di cas di su famia pa miedo di infec-
y den Islas Canarias. Ainda mi tabata den cion. Hende rond di mi den e edificionan
proceso di haya un apartamento na Andalu- aki tabata informando riba otro na nan doño
cia, hibando mi pertenencianan den maleta, di cas, acusando otro di kibra regla, hopi
na momento cu estado Spaño a anuncia al- biaha usando WhatsApp pa manda reporte.
gun di e medidanan di epidemia mas pisa na Otro huesped den e residencia a scucha mi
Europa. combersacion via video online cu un circulo
di escritor – ami y otronan a papia critica-
Tur hostel a keda bashi y cera. Mi a termi- mente di medidanan autoritario di cierto
na dependiendo di Airbnb na Cordoba (e pais. Mi bisiña a yama e manager, gritando
ciudad unda mi tabatin plan di muda). Na y temblando, kende a bin confronta mi, du-
Cordoba, e lockdown a causa mas panico, y nando mi instruccion pa obedece e spiritu
tabata parce pio cu Malaga, unda mi ta awo. di e lockdown aki. E morto entre mas tanto
Mi ta kere esaki ta en parti pasobra Cordo- pashent bieu ta, obviamente, alarmante. Y e