Page 16 - bon-dia-aruba-20200619
P. 16

a16   local
                     Diabierna 19 Juni 2020

                                                                                                         Arubiano bibando den

                                                                                                                      exterior:


                                                                                                              Arturo Desimone






                                                                                                   falta di preparacion di sistema di salud sin finanzas, cu asina
                                                                                                   tiki cu nos compronde di e malesa, ta parce di a tira nos tur
                                                                                                   bek den formanan medieval di respuesta.
                                                                                                   Mi  tabata  sorprendi  na  momento  cu,  despues  di  busca  un
                                                                                                   warda di polis pa casi un ora den cayanan di bario Juderia, mi
                                                                                                   a haya un borchi chikito pega cu tape cu autoridadnan a colga
                                                                                                   riba nan porta, anunciando (den letra colorido) cu pa motibo
                                                                                                   di pandemia, agentenan di polis tambe tabata kedando cas.

                                                                                                   E interupcion total di un pais den cual mi ta nobo y stran-
                                                                                                   hero, a proba tanto interesante como dificil, hasta si mi sa e
                                                                                                   idioma y cultura. Awo mi ta warda na Malaga, pa ta cera di
                                                                                                   aeropuerto asina cu biahe internacional keda rehabilita. Na
                                                                                                   Malaga, mi ta comunica mas cu hende: e fruteria, e carniceria,
                                                                                                   e panaderia – e unico tiendanan cu ta habri otro cu botica y
                                                                                                   supermercado. Malaga, na e costa, ta parce mas e tempera-
                                                                                                   mento trankil di e Arubiano, maske Malagueños ta parce mas
                                                                                                   locuaz. Ta parce mi un crisis hopi moderno, na momento cu
                                                                                                   den un pais Catolico iglesianan ta cera nan porta den Semana
                                                                                                   Santa mientras peregrinonan ta para den rij di procesion pa
                                                                                                   supermercado na su luga.

                                                                                                   Mi ta haya falta di elementonan di bida na Aruba (lama, entre
                                                                                                   hopi otro). Un dokter Surinameño cu mi conoce, kende ta
                                                                                                   biba na Europa, a bisa mi via telefon di un ‘corona hotline’
                                                                                                   cu Aruba Huis a habri na Den Haag – cu tabata zona prom-
                                                                                                   etedor. Na Oranjestad tin cas di mi infancia, inhabita, actual-
                                                                                                   mente mesun bashi cu e caya den cuarentena. Mi a pensa mi
              Den temponan dificil actual, nos tambe  ba ta un ciudad hopi bieu. Eynan, historia   lo por pasa e emergencia aki, cu un bon reki di buki; e hardin
              ta pensa riba nos Arubianonan bibando  y memoria di crisis den pasado, cu plaga y    cu sombra, frangipane y hibiscus. Pero esun cu a contesta e
              den exterior. Con ta bay cu nan y kico  cuarentena, ta keda presente, un residuo den   Aruba-Corona-phone cu disculpa a splica cu mi no lo cualifi-
              ta nan experiencia den e momentonan  cultura di Cordoba, manera e sedimento di e     ca pa e ultimo vuelo di repatriacion. E gobierno actual a dicidi
              aki? E prome storia den e serie aki ta di  riu Guadalquivir.                         pa limita e cantidad di Arubiano cu por cualifica pa e ultimo
              e Arubiano, Arturo Desimone, kende ta                                                vuelonan  di  regreso  for  di  Hulanda:  lo  acepta  unicamente
              biba na Spaña.                            Estilo  Arabe-medieval  di  e  ciudad  bieu  di   Arubiano actualmente registra como residiendo activamente
                                                        Cordoba no a cambia drasticamente durante   na Aruba, y cu unicamente tabata di vakantie na Europa ora
              “Mas tanto mi ta dedica na skirbi den varios  e siglonan, cu hopi fontein, santuario y cas   a keda pega. A pesar di a nace y crece na Aruba, y tin un po-
              forma, y haci arte visual. Mi a publica en-  di baño antiguo di un tempo den cual hen-  tencial adres pa cumpli cu cuarentena (y awo pega), mi no a
              sayonan enfocando principalmente riba po-  de activamente tabata pensa di plaga y con   cualifica pa motibo di un factor administrativo.
              litica y critica di arte; dos buki di poema y  pa preveni esaki. Botica chikito cu e signo
              dibuho  a  aparece  recientemente  na  Reino  ‘Botica’ ta marca cada skina. Unda mi a keda   Mientras tanto, ta parce cu casi tur otro hende cu tin e pa-
              Uni  y  den  edicion  bilingue  na  Argentina.  den e ciudad bieu, despues di bahada di solo,   spoort di un cierto pais Europeo ainda por a exigi derecho di
              Mi prome exhibicion ‘solo’ di dibuho a tene  muhenan lo aparece den nan bentana y bal-  vuelo di repatriacion bou circunstancianan similar. Na luga di
              inauguracion na november-december 2018  con cu flor, y cuminsa aplaudi. Prome mi a   bolbe, mi mester a ta flexibel, improvisando aki na Spaña den
              den un galeria na Amsterdam. Naci y cria  pensa cu esaki tabata un forma di kibra silen-  e teritorio nobo y restringi aki.”
              na Aruba, mi a muda na edad di 21 aña. Mi  cio y monotonia, tabata parce casi un pro-
              mama ainda ta biba na Aruba. Maske mi no a  testa – e sorto di comportamento cu bo lo
              anticipa esaki, manera hopi Arubiano prome  spera den un prison. Te hasta e di tres of cu-
              mi a emigra na Hulanda, unda mi a studia  atro dia, mi a ripara cu nan tabata felicitando
              ‘estudio religioso y politica’ pa un periodo  otro pa bon comportamento den adapta na e
              na  Utrecht.  Despues  mi  a  residi  pa  peri-  cuarentena. “Mas fuerte!”
              odonan na Tunisia y mas largo na Argentina,
              unda tambe mi tin famia.                  For di cuminsamento, Spañonan tabata par-
              E aña aki mi a bay biba na Spaña cu speransa  ce hopi dispuesto pa cumpli cu ley marcial:
              di mehora mi dominio di e idioma y pa duna  bisti  mondkapke,  sjaal  y  glove;  obligando
              presentacion di buki di e prome traduccion  otronan  pa  haci  mescos.  Mi  bisiña  den  e
              na Spaño di mi buki di poema mas reciente,  edificio  bieu  tabata  un  hoben  timido  cu  a
              ‘La Amada de Tunez’ den ciudad di Cuenca  muda di cas di su famia pa miedo di infec-
              y  den  Islas  Canarias.  Ainda  mi  tabata  den  cion. Hende rond di mi den e edificionan
              proceso di haya un apartamento na Andalu-  aki tabata informando riba otro na nan doño
              cia, hibando mi pertenencianan den maleta,  di  cas,  acusando  otro  di  kibra  regla,  hopi
              na momento cu estado Spaño a anuncia al-  biaha usando WhatsApp pa manda reporte.
              gun di e medidanan di epidemia mas pisa na  Otro huesped den e residencia a scucha mi
              Europa.                                   combersacion via video online cu un circulo
                                                        di escritor – ami y otronan a papia critica-
              Tur hostel a keda bashi y cera. Mi a termi-  mente  di  medidanan  autoritario  di  cierto
              na  dependiendo  di  Airbnb  na  Cordoba  (e  pais. Mi bisiña a yama e manager, gritando
              ciudad unda mi tabatin plan di muda). Na  y temblando, kende a bin confronta mi, du-
              Cordoba, e lockdown a causa mas panico, y  nando mi instruccion pa obedece e spiritu
              tabata parce pio cu Malaga, unda mi ta awo.  di e lockdown aki. E morto entre mas tanto
              Mi ta kere esaki ta en parti pasobra Cordo-  pashent bieu ta, obviamente, alarmante. Y e
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21