Page 2 - bon-dia-aruba-20211113
P. 2

A2   LOCAL
                Diasabra 13 November 2021

            Geoffrey Wever: si kier logra beneficio pa Aruba mester crea lazonan internacional

               ‘COP26 a brinda oportunidad pa haya informacion valioso con por yega

                                                         na fondonan internacional’




            “Un biahe di cinco dia, unda casi                                                                           sobra nos ta cu un pais rico den Re-
            no  a  drumi  y  a  pasa  mas  tempo                                                                        ino, pero cu nos no tin e mesun nivel
            ta conoce y traha lazonan, no ta                                                                            cu nan.”
            un snoepreisje,” tabata e reaccion
            di Minister di Economia y Desa-                                                                             Entretanto Minister Wever a pidi Di-
            royo  Sostenibel  Geoffrey  Wever                                                                           reccion  pa  Asuntonan  Economico,
            na  Bon  Dia  Aruba.  Mr.  Wever  a                                                                         Comercio  y  Industria,  pa  haci  un
            reacciona  riba  e  articulo  y  co-                                                                        analisis  di  tur  fondo  internacional  y
            mentario di medio ambientalista                                                                             pa busca acceso na nan. E problema
            Milton Ponson, kende a cuestiona                                                                            cu hopi ta señala ta cu den Gobierno
            e biahe di mr. Wever pa Escocia,                                                                            no tin e capacidad di personal pa skir-
            unda el a atende e conferencia di                                                                           bi e proyectonan grandi aki. Ta docu-
            Nacionnan  Uni  riba  cambio  di                                                                            mentonan cu ta rekeri hopi veracidad
            clima, esta COP26.                                                                                          y experticio pa hinca den otro. “Nan
                                                                                                                        ta rekeri experticio y no ta sin mas un
            “E biahe tabata un hopi pisa y no ta-                                                                       hende  por  skirbi  un  documento  pa
            batin nada di relahacion y ‘fun’, pa-                                                                       por haya fondo pa un proyecto.”
            sobra tabata reunionnan tras di otro.                                                                       Consecuentemente  mester  mira  cua
            E tabata un biahe na interes di traha                                                                       ta  e  fondonan  cu  ta  disponible  pa
            relacion,  cu  ta  hopi  importante  pa                                                                     Aruba, y asina inverti den e personal
            Minister di Economia.”                                                                                      pa busca e fondonan. “Si nos por haya
                                                                                                                        acceso na 10 miyon florin afo, anto ta
            Minister  Wever  a  bolbe  Aruba  Dia-                                                                      bal la pena pa inverti 100 a 200 mil na
            huebs  anochi  y  ya  ayera  a  atende                                                                      preparacion di personal.”
            Conseho di Minister. Y a papia tambe
            cu Bon Dia Aruba riba e importancia                                                                         Caricom tin un oficina na Belize cu
            di e biahe. Netamente pasobra Aruba                                                                         ta  yuda  e  paisnan  den  Caribe  traha
            ta den un posicion vulnerable, mes-                                                                         riba ‘project dossiers’ pa asina busca
            cos  cu  tur  otro  pais  chikito,  conoci                                                                  acceso na fondonan. Durante COP26
            como SIDS, esta Small Island Devel-                                                                         a papia cu ehecutivonan di Caricom
            opment States.                                                                                              pa mira con nan lo por asisti Aruba
                                                                                                                        tambe, pa medio di intercambio.
            “Mi  a  cera  conoci  cu  hopi  persona
            clave,  incluso  di  Secretarionan  di                                                                      FDA
            Estado  (di  Hulanda),  Directornan                                                                         Wever ta kere cu e ta necesario pa Hu-
            General  di  diferente  departamento                                                                        landa y Aruba wak e modelo di Fondo
            relevante na Hulanda y crea lasonan  lonan di e Tratado Europeo di Dere-  Reino, Aruba no tin acceso na esaki-  Desaroyo Aruba y con el a funciona y
            pa mira con pa traha hunto.”        cho Humano cu tambe ta aplicabel pa  nan. “M’a papia cu representantenan  con el a crea experticio pa traha proj-
                                                nos. Tin un  sentencia riba e refineria  di  fondonan,  y  nan  tur  a  yega  na  e  ect  dossier  na  Aruba  mes  y  ehecuta
            Los  di  e  landspakket  cu  ta  mara  na  Corsou  cu  ta  basa  riba  e  mesun  conclusion  cu  Aruba  no  tin  acceso  proyectonan miyonario cu eficiencia
            Aruba na proyectonan y reformanan  forma  di  pensa  di  Hoge  Raad,  cu  e  na e fondo di 100 biyon cu paisnan  y  eficazmente.  “FDA  tabata  exitoso
            specifico, por a intercambia pensam-  tratadonan internacional den mente.  lo a pone hunto pa combati cambio  y nos a traha asina bon cu otro. Y na
            ento riba kico otro por traha riba den  Pues nos no por bisa cu pasobra nos  di clima.” Mas ainda, e dificultad pa  final, tanto Hulanda y Aruba a evalua
            hunto  cu  Hulanda  na  beneficio  di  no ta participe na e tratado di Paris,  presenta un proyecto pa logra finan-  FDA positivamente. E placa di FDA a
            Aruba. “Ta cuestion di informacion y  e reglanan internacional no ta conta.  ciamento ta hopi dificil. “Si Aruba tin  keda inverti den forma positivo. Ber-
            proyectonan specifico y un encuentro  Pues eynan, Sr. Ponson no tin razon,”  un proyecto climatologico cu ta costa  dad (AIB Bank) nan tin e experiencia,
            asina ta crea base pa Aruba haya ben-  e Minister, un hurista a enfatisa. “Nos  10 miyon, pero otro pais ta pidi pa un  pero nan ta sector priva. Kizas e ta un
            eficio di dje a plazo largo.” Sr. Wever  ta mara na cierto obligacion pa reduci  proyecto  di  100  miyon,  e  trabao  pa  manera pa intercambia conocemento
            a bisa  cu como Minister nobo, e ta  e emision di CO2.”                 hinca e proyecto den otro, esta e pa-  y yuda nos cu training.”
            yud’e den su tarea pa crea oportuni-                                    peleo ta mesun hopi. Y mayoria biaha
            dadnan economico nobo na Aruba.     SIDS                                ta scoge pa un proyecto grandi y nos  Networking
                                                Y los di e tratadonan, realidad ta cu  ta keda afo.”                    E biahe tabata importante pa Minis-
            Tratado di Paris                    Aruba  hunto  cu  otro  SIDS  lo  ta  e                                 ter Wever y el a bisa cu e ta tuma tur
            Pa loke ta e critica di Sr. Ponson, mr.  promenan cu realmente ta bay sinti e  Wever a bisa cu el a trece e punto aki  critica “pasobra lo mi sigui haci e tipo
            Wever a admiti cu Aruba ainda no a  efecto di cambio di clima. Como tal  dilanti na conseheronan di Secretario  di biahenan aki. Mi no ta den e trabao
            ratifica e Acuerdo di Paris. Pero e idea  mester uni cu otro SIDS pa e stem di  General di Nacionnan Uni, pa mira  aki pa mi biaha. Tempo di abogacia,
            ta pa e sucede den futuro, pasobra tin  Aruba tambe por resona rond mun-  con por organisa pa haya acceso na e  mi tabata haci hopi di e biahenan aki.
            interes.  Pero  e  obligacionnan  inter-  do. “E paisnan cu ta susha, e paisnan  fondonan aki. “Esakinan ta puntonan  Tin biaha, despues di 10 cu no a pro-
            nacional basa riba e acuerdo aki muy  grandi, nan mes no ta haya e impac-  cu mi a trece cu mi pa traha di dje.”  duci nada, ta bay un siguiente cu ta
            probablemente  ta  conta  pa  Aruba  to mescos cu nos. Pero nos cu no ta                                    trece asina un beneficio aden, cu e ta
            toch. “Mi ta bisa muy probablemente  contribui  na  e  daño,  ta  e  promenan  Wever a ilustra cu el a haya oportuni-  cubri pa tur e otronan. Ta asina ta crea
            pasobra  e  ta  un  ehercicio  huridico  pa sinti e efecto. Pues mi ta kere cu  dad di papia cu Prins Jaime de Baor-  lazo, asina ta haya conexion.”
            basta complica cu no por ilustra facil-  e ta importante pa nos tuma e topico  bon  de  Parme,  yiu  di  Prinses  Irene
            mente.  Pero  tur  cos  ta  mustra  cu  e  aki na serio y nos cera aliansa cu otro  di  Hulanda,    kende  ta  e  Enviado  di  Ehempel ta cu ya caba tin peticion di
            obligacionnan  di  e  acuerdo  ta  conta  SIDS.”                        Clima pa Hulanda, kende a admiti cu  un Secretario di Estado di Hulanda pa
            pa  Aruba  tambe.  Tin  veredicto  na                                   pa motibo cu Aruba ta cay den Reino,  manda hende di su despacho pa haci
            Hulanda,  por  ehempel  den  e  caso  Reino Hulandes y fondonan         ta dificil pa yega na fondonan interna-  un  intercambio  na  Aruba.  “Nos  ta
            Urgenda, unda e fundacion Urgenda  Un di e topico principal cu Wever a  cional. Su conseho na Wever tabata pa  demasiado chikito pa nos wak nos so.
            a demanda estado Hulandes pa reduci  hiba  na  Escocia  durante  COP26  ta-  decifra tur e areglonan y trece claridad  Ta gastonan relativamente chikito pa
            su emision di CO2 cu 25 porciento.  bata e reto specifico di Aruba como  cerca  organisacionnan  internacional  beneficionan grandi cu nos por haya.
            Corte  Supremo,  Hoge  Raad  a  duna  parti  autonomo  di  Reino  Hulandes.  cu Aruba tin su propio presupuesto y  E ta networking cu ta importante,” ta
            e fundacion razon na 2019. “E vere-  Pasobra  tin  fondonan  disponible  pa  cu “nos ta un pais independiente den  su conclusion.
            dicto den e caso aki ta basa riba articu-  SIDS.  Sinembargo  como  parti  di  Reino, y pa nan no ‘reken nos af’ pa-
   1   2   3   4   5   6   7