Page 51 - MIN SOC OCT 23, 2015

AMIGOE 5VRIJDAG

23 OKTOBER 2015

‘Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat eigenlijk niet’

Vornis: Dubbele pet Raad van State knelt

DEN HAAG — Staatsraad Robert Vornis pleit voor een in evenwicht en daardoor
aanpassing in de organisatie van de Raad van State, is een heel ander bestel
wil het instituut in aanmerking kunnen komen voor ontstaan, waarin samen ge-
een rol in de geschillenbeslechting in het Koninkrijk. zocht wordt naar oplossin-
“De Raad van State is in zijn adviseringswerkzaam- gen voor problemen die niet
heden onderdeel van het politieke krachtenspel in door elk land op dezelfde
Nederland. Daar kun je niet omheen”, aldus Vornis. manier ervaren worden. In
Deel 1 van een interview in het kader van het eerste ons Koninkrijk is dat na-
lustrum van de nieuwe staatskundige structuur, over tuurlijke evenwicht er niet.
de ontmanteling, de teloorgang van gezamenlijkheid, Er is een fictie van gelijk-
strubbelingen en oplossingen. heid naast de realiteit van
ongelijke grootheden. De
door Otti Thomas in 2007 terug in Nederland verschillende spelers op het Foto: Ken Wong - archief
De Raad van State. Het en constateerde net als ve- Koninkrijkstoneel weten
instituut waar met name len dat het Koninkrijk der daar niet altijd raad mee.” ze keeper Hato vele malen van weinig betekenis. Kwa- de vuist gingen met lokale ring is alleszins verklaar-
op Aruba, Curaçao en St. Nederlanden eigenlijk niet Teloorgang beter dan de Nederlandse litatief daarentegen, in ter- groepen die op een Brazili- baar. De ondertekening van
Maarten lange tijd de hoop bestaat. “Een Koninkrijk in De basis voor de problemen keeper, die geloof ik Steiger men van de betoonde saam- aanse overwinning hadden het Statuut viel samen met
op gevestigd was bij con- de zin van een gemeenschap ligt bij het Statuut, dat in heette. Tegenwoordig wordt horigheid, van onschatbare gehoopt”, aldus Vornis. de ondertekening van het
flicten met Nederland. Het van mensen die iets met el- 1954 werd ondertekend. in de bezuinigingsdrift de waarde. Fast forward naar “Wij zijn uit elkaar ge- Verdrag van Rome, een be-
instituut dat jaar na jaar in kaar gemeen hebben, iets “De afspraak uit het Sta- subsidie voor de Konink- 55 jaar later: een overstro- groeid”, vervolgt hij. “De langrijke stap in een steeds
zijn jaarverslag pleit voor met elkaar willen delen, dat tuut dat iedereen zijn eigen rijksspelen afgeschaft.” ming in Pakistan valt in de gezamenlijkheid is ver te dieper en verdergaand pro-
meer samenwerking binnen is in de loop der jaren wel zaakjes behartigt en daar- Een ander voorbeeld is de tijd samen met een orkaan zoeken. Met het Koninklijk ces van Europese samen-
het Koninkrijk en waar- verdwenen. Het Koninkrijk naast samenwerkt op een onderlinge betrokkenheid op de Antillen. Een inza- Huis als belangrijke uitzon- werking en integratie. Ne-
schuwt voor de spanningen. is verworden tot een samen- beperkt aantal terreinen, de bij rampen, zegt Vornis. “Een melingsactie met toeters en dering – de Oranjes worden derland ging zich steeds
Daarin lijkt zich een kente- hangend, of misschien zelfs zogenaamde Koninkrijks- jaar voor de ondertekening bellen op tv wordt op touw niet voor niets op handen meer op Europa richten. De
ring af te tekenen. Een mo- onsamenhangend, geheel aangelegenheden, heeft on- van het Statuut werden op gezet voor de eerste ramp gedragen op de eilanden Franse poging om via een
gelijke verklaring daarvoor, van ambtelijke instituties bedoeld een proces in gang de Antillen goederen ingeza- en aan de tweede worden – zijn er naar mijn gevoel associatiebepaling in dat
zegt Robert Vornis, is dat die meestal tegenover el- gezet waarin het ieder-voor- meld om de slachtoffers van enkele plichtmatige woor- weinig mensen en instellin- verdrag ook oog te blijven
de Raad van State worstelt kaar staan. In Nederland is zich de overhand heeft ge- de overstroming in Zeeland den in de Nederlandse pers gen over die zich afvragen hebben voor de voormalige
met zijn eigen rol binnen de term Antilliaan een sy- kregen”, aldus Vornis. “Het te helpen. Ik was toen een gewijd. Een veelbetekenend wat ze voor het Koninkrijk koloniën in dit proces biedt
het Koninkrijk. noniem geworden voor pro- is sowieso geen eenvoudige jongen van acht. Het was moment vond ik ook dat na kunnen betekenen. Mensen weinig soelaas voor de ei-
Na een lidmaatschap van blemen. Op Aruba, Curaçao opgave gezamenlijkheid net alsof Curaçao zelf onder de nederlaag van Brazilië die vanuit het besef van een landen.”
drieënhalf jaar in de Raad en St. Maarten is er vaak na te streven in een poli- water stond”, herinnert hij tijdens het WK van 2010 gedeeld verleden met elkaar
trad Vornis terug op 1 mei; sprake van Calimero-ach- tiek bestel, sinds 2010 van zich. “De inzamelingsactie feestvierende mensen uit aan een goede toekomst wil- Morgen deel 2 van dit
de eerste dag die volgde op tige reacties”, aldus Vornis, vier landen, zonder dat er was kwantitatief natuurlijk Nederland op Curaçao op len werken. De verwijde- interview.
de maand dat hij zeventig verwijzend naar het veron- sprake is van een onderlig-
werd. Het is de wettelijk gelijkte tekenfilm-kuikentje gende sociale, culturele en
voorgeschreven ontslagda- dat almaar roept: ‘zij zijn economische samenhang of
tum voor staatsraden uit groot en ik ben klein en dat eenheid. De perverse uit-
Nederland. “Je wordt be- is niet eerlijk’. werking van het Statuut is
noemd voor het leven. Blijk- Vornis zegt dat hij het tot dat Nederland na 1954 wel
baar verwachten ze niet op zekere hoogte ook wel eens de andere kant uitkeek
dat je ouder dan zeventig begrijpt. “Nederland is veel uit een soort misplaatste
wordt”, lacht hij. groter dan de eilanden. Poli- angst om voor neokoloni-
Vornis kiest zijn woorden tici maken plannen en moe- aal te worden uitgemaakt
zorgvuldig. Hij is gebonden ten dan ook nog eens reke- – ik mag me er niet mee be-
aan een geheimhoudings- ning houden met 150.000 moeien – terwijl de andere
plicht en kan geen uitspra- mensen die iets anders wil- landen symptomen gingen
ken doen over discussies die len. Dus men neigt naar de vertonen van het blijf-van-
vooraf gaan aan adviezen. houding dat de eilanden mijn-lijf-syndroom: waar
Tegelijkertijd is hij stelliger maar moeten volgen. Het bemoei je je mee, ik ben au-
dan verwacht kan worden is wel verklaarbaar”, zegt tonoom, dit zijn mijn zaken.
van een man die een groot hij. “In het Britse Common- Die twee tendensen hebben
deel van zijn leven als di- wealth is het in de postko- elkaar versterkt en geleid
plomaat werkte. De verza- loniale periode anders gelo- tot een teloorgang van de
meling kunst uit Zuid-Ame- pen, ook omdat voormalige gezamenlijkheid.”
rika, Azië en Afrika in zijn Engelse koloniën als Nige- Hij vervolgt: “Vroeger kwam
woonkamer zijn stille getui- ria, Zuid-Afrika, India en je elkaar nog tegen, bijvoor-
gen van de posten die hij in Pakistan in oppervlakte en beeld op het voetbalveld bij
het buitenland had. aantal inwoners vele malen wedstrijden op Curaçao te-
Na een lang verblijf in het groter zijn dan het land van gen het Nederlands elftal,
buitenland – het laatst als de voormalige kolonisator, een enkele keer na zware
ambassadeur in achter- een belangrijke rol spelen tropische regenbuien in de
eenvolgens Mozambique, op het internationale toneel modder. Kunstgrasvelden
Bangladesh, Mexico en de en vaak ook toonaangevend bestonden toen niet. Als jon-
Filippijnen – keerde Vornis zijn in hun eigen regio. Deze ge toeschouwer vond ik on-
grootheden houden elkaar

Boek vol talent Fundraisingweekend Cas di Cultura

ORANJESTAD — In het Award Book Hoben y Talen- sort het project voor het ORANJESTAD — Cas di Cultura probeert dit weekend kunstwerken, gesponsord de cabaretvoorstelling #LOL
toso 2015 staan 28 jongeren geportretteerd die als rol- tweede jaar. De general ma- met de ‘Charity Show’ zoveel mogelijk geld op te halen door (aanwezige) artiesten, (Loslopende Oma Let Op)
model voor de jeugd gelden. Met de verhalen in het nager van het resort, Steven voor de grootschalige renovatie van de schouwburg. worden geveild. Een aantal van Jetty Mathurin. 60-plus-
boek hoopt de projectgroep Jeugd en Talent jongeren Marra, vindt het belangrijk Op het programma staat cabaret, dans, muziek, thea- daarvan is al te zien op de sers krijgen op vertoon van
te inspireren om hun talenten in te zetten en een zin- om het initiatief te steunen. ter en een stille veiling. Facebookpagina van Cas di hun identiteitsbewijs gratis
vol leven te leven. Het gaat om de toekomst Cultura. Tickets kosten 100 consumptiebonnen. Kaartjes
van de jeugd en mogelijk dollar per stuk en twee voor zijn te koop bij Cas di Cultu-
De talenten vertellen in een prijs kregen uitgereikt. toekomstige werknemers Op zaterdag 24 oktober is de ana Antonette. In totaal zijn 300 florin. De avond begint ra, Yanti en boekhandel Van
het boek over hun drijfve- Dat was in het eerste jaar van het hotel, want het be- grote geldinzamelingsactie. meer dan vijftig artiesten om acht uur en de dresscode Dorp. Het doel van deze acti-
ren, ambitie, doorzettings- van het project, 2013, dat drijf is altijd op zoek naar Vijf balletscholen treden op: aanwezig. Tijdens de avond is ‘artistiek chique’. Speciaal viteiten is om 150.000 florin
vermogen en passie. Of het startte op initiatief van pre- talent, laat hij weten. “Blijf Club di Movimiento, Kozlov is er ook een stille veiling, voor ouderen is op dinsdag 27 op te halen, zodat het mas-
nu gaat om een atleet, een mier Mike Eman. Toen wer- gefocust, behoud je passie en Dance Academy, Step by Step waarbij kan worden geboden oktober om drie uur ‘s mid- terplan van Theateradvies
danser, een muzikant of bij- den zij en andere talentvolle energie”, is zijn boodschap Dance Academy, Simadanza door een bericht te sturen dags en acht uur ‘s avonds kan worden betaald.
voorbeeld een uitvinder, al- jongeren op een weekplan- aan de jongeren. Op woens- Aruba en dansschool Di- tijdens de avond. Tientallen
lemaal blinken zij uit in wat ner gepresenteerd en uitge- dag 4 november presenteert
zij doen. Neem als voorbeeld reikt aan alle leerlingen in de projectgroep het Award COLUMN
surfer Sarah-Quita Offringa het voortgezet onderwijs. Book Hoben y Talentoso AU
en honkballer Xander Bo- Het jaar erop, 2014, werden 2015 tijdens een zogenaamd
gaerts. Zij bereikten al op de rolmodellen vastgelegd red carpet-evenement in Cas Van maandag tot en met vrijdag erbei’ of ‘Een ij hoort erbij’. Sommige
jonge leeftijd hun gestelde in boekvorm en daar is ook di Cultura. Dan worden de bespreekt Nico van der Zee in deze woorden krijgen dan meer beteke-
doelen. Offringa en Bogaerts dit jaar voor gekozen. Playa talentvolle jongeren in de column zinnige en onzinnige zaken. nissen. ‘Rouw’ en ‘rauw’ worden dan
waren de eerste jongeren die Linda Beach Resort spon- spotlights gezet. Reacties zijn welkom: nicovander- op dezelfde manier geschreven. Dat
zee@gmail.com. lijkt me geen probleem, een woordje
Consument en commercie meer Deze week schreef ik over de spelling als ‘bank’ heeft ook meer betekenis-
bewust van hygiëne van Aruba en Curaçao. Dat er al een sen en daar hebben we geen last van.
discussie is om tot één spelling voor Je kunt er zelfs mee spelen. Als twee
ORANJESTAD — De Hygiënische Dienst vervolgt haar tillen. We zijn er nog niet, het Papiaments te komen. Dat zulke medewerkers van een bank verke-
controles bij bedrijven waar voedsel wordt bereid en laat Geerman weten. “Er is discussies niet altijd op niveau ge- ring krijgen, zou je ze een bankstel
verkocht. Drie teams zijn bezig met controles van de- nog een lange weg te gaan, voerd worden, illustreerde ik met een kunnen noemen.
ze plekken in Oranjestad. De verwachting is dat alle maar we zijn op de goede voorbeeld uit Nederland. Het ging De Arubaanse spelling is het meest
locaties voor het einde van het jaar bezocht zijn. Dat weg.” Zowel bedrijven als om het opheffen van het verschil tus- etymologisch, de geschreven woorden
laat keurmeester Yvette Geerman weten. consumenten letten beter op sen ou en au. Iemand beweerde dat lijken vaak op Spaanse woorden. Ze
en worden kritischer, consta- augustus een koude maand lijkt als komen dan ook uit die taal of uit het
Ze zegt dat bij de meeste be- Hygiënische Dienst werkt teert ze. Ook merkt ze dat je het met ou schrijft. Dat leidde tot zich ook voor bij ei en ij. Heeft er Portugees. De Curaçaose spelling is
trokken bedrijven ondertus- voor controles samen met bedrijven zelf reclame gaan een mailtje van een lezeres: waarom ooit een ‘i’ gestaan in het woord, dan minder etymologisch. Wil je komen
sen alle medewerkers een de politie en Dienst Open- maken voor de Hygiënische hebben we in het Nederlands zowel schrijf je een lange ij. Leuk voor de tot één spelling, dan zal je moeten
gezondheidskaart hebben. bare Werken. Het doel van Dienst. Zo heeft ze gehoord een au als een ou? Friestaligen, want in hun taal staat kiezen tussen die twee principes.
“Maar er zijn nog altijd uit- de Hygiënische Dienst is dat bedrijven melden dat de Er is een regel in het Nederlands: als die ‘i’ er nog, dus weten ze wanneer Laat ik maar een bijdrage leveren
dagingen op het gebied van om de hygiënestandaard Hygiënische Dienst langs is het woord vroeger geschreven werd het een korte of een lange ‘ij’ moet aan de discussie. Ik vind dat het be-
hygiëne voor bepaalde be- van Aruba naar een ‘hoog geweest en dat alles piekfijn met ‘ol’ of ‘al’, dan schrijf je ou, an- zijn. Leuk voor die Friezen, maar er ter is om voor de Curaçaose aanpak
drijven”, waarschuwt ze. De internationaal niveau’ te in orde was. ders au. Daar schiet je weinig mee zijn maar weinig mensen die Fries te kiezen. Daar heb ik wel een reden
op als je niet taalhistoricus bent. kunnen spreken. voor. Spaans is de grootste bedrei-
Maanlichtwandeling De meeste mensen zijn dat niet, die Zo’n spelling waarbij je de geschiede- ging van het Papiaments. Er zijn
moeten gewoon maar uit hun hoofd nis van een woord zichtbaar maakt, grote groepen Spaanstaligen en heel
ORANJESTAD — Een bij de vuurtoren. De wande- zorgt voor toezicht hierop. leren dat ‘koud’, ‘oud’ en ‘zout’ met ou heet een etymologische spelling. Je veel mensen die Papiaments spreken,
wandeling vanaf de Ca- ling vertrekt een half uur Deelnemers moeten goede geschreven worden en niet met au. kunt een woord ook schrijven zoals kunnen moeiteloos overschakelen op
lifornia Lighthouse naar later, om zes uur. De wande- schoenen, water en snack Maar als die mensen Engels spre- je het uitspreekt, dan kies je voor een het Spaans. Zorg dus dat je zover mo-
de kapel van Alto Vista laars eindigen bij de kapel (fruit) zelf meebrengen net ken, dan kunnen ze in veel gevallen ander principe. Dan laat je of de ou of gelijk bij het Spaans vandaan blijft,
in het schijnsel van de waar bussen klaarstaan die als een zaklamp. De kosten ook beredeneren wanneer het woord de au vervallen en je kiest ook tussen dan profileer je je taal het beste. Niet
maan. de deelnemers weer terug- per volwassen deelnemer be- met ou geschreven wordt. In het En- ei en ij. Je schrijft dus ‘Een ei hoort dat het helpt, het Papiaments heeft
Dat kan zaterdagavond on- brengen naar de vuurtoren. dragen 5 florin, voor kinde- gels staat die oude ‘l’ er namelijk evenmin als het Fries een toekomst
der begeleiding van Stimaru- Het is geen probleem om au- ren kost de maanlichtwande- nog steeds: ‘cold’, ‘old’ en ‘salt’. Niet en ook het voortbestaan van het Ne-
ba. Wie wil meelopen, meldt to’s tijdens de wandeling bij ling 2,50. Aanmelden kan bij alleen het Engels is hierbij behulp- derlands is niet zeker. Maar je kunt
zich ‘s middags om half zes de vuurtoren te laten staan, Olinda Rasmijn op telefoon- zaam, het lukt vaak ook met Duits. altijd je best doen om het leven van
want organisator Stimaruba nummer 592-0608. Dat is raar, dat je een andere taal de talen zo lang mogelijk te rekken.
moet beheersen om foutloos Neder- Het weekend staat weer voor de deur,
lands te kunnen schrijven. Het doet dit keer wens ik u ‘Bon fin di siman’.