Page 13 - AHATA
P. 13

A5
                                                                         EDITORIAL/cOLOfOn Diasabra 26 Juli 2025



                      Editor
             Caribbean Speed Printers N.V.
             Aruba Bank N.V. Acc. #332668
            Caribbean Mercantile Bank N.V.
                   Acc. #23951903
             RBC Royal Bank Acc. #13307728

             Operations Manager

             Mariette Engelhart-Boekhoudt                                           Custumber nobo tranca…
                    Redaccion                                                          Y bieu no kier muri…?
                noticia@bondia.com

             Pilar Flores (hefe di redaccion)
             Angenette Figuereo (closer editor)
                   Leo Maduro                   Analizando  nos  situacion  economico  na  mi-  Esaki  ta  ilustra  tambe  den  e  presupuesto  multi-
                   Dilma Arends                 tar di aña, por mira e mesun ambigüedad cu  anual, un ehercicio di poco peso pasobra tin vari-
                  Raisa Montilla                tin na otro pais. Resultado di promer parti di  os asunto, yena cu loke ta parce cifra ‘pro forma’.
                                                aña ta mustra bon, pero e incertidumbre di e  Kico  por  ta  e  problema?  Posiblemente,  e  falta  di
                  Oriana Geerman                panorama  global  pa  segundo  parti  di  aña  ta  dato confiable, basa riba recoleccion recien di es-
            Ehecutivo di Benta                  obliga  nos  practica  cautela.  Esaki  ta  impor-  akinan.  Cu  esey  ta  e  caso,  nos  por  destila  for  di
                    Sulaika Croes               tante pa tene na mente ora nos ta analiza  e  un  comentario  di  IMF  den  nan  reciente  rapport
                                                proyeccionnan  economico  y  financiero  pa  (di  maart  2025)  cu  sugerencia  pa  mehoracion  di
                 sulaika.croes@cspnv.com        2026 y despues, por ehemplo manera presenta  mecanismo di control financiero y economico pa
                     Mark Gomes                 den presupuesto gubernamental pa e aña ey.  gobierno  di  Aruba.  Aki  ta  mustra  cu  e  trabao  di
                mark.gomes@cspnv.com            Tambe cu nos probabilidad di exito no ta de-    varios departamento ta elogiable, pero ora ta traha
                Aviso y Arte                    pende  solamente  di  e  sucesonan  economico,  cu  dato  di  cuenta  nacional  mas  reciente  di  2019,
                                                sino tambe di nos avance den mihor control di  anto ta bira dificil pa gana guera. IMF: “Although
                   Sandra Loefstop              nos desaroyo economico y financiero, loke ta  the MARUBA model contains comprehensive as-
                                                requeri mas y mihor instrumento y indicador.  sumptions prepared by the macro model commis-
                     Lisa Tromp                 Por  ripara  cu  aki  falta  bastante  pa  mehora:  sion, it remains limited on its forecasting capacity

            Departamento Digital                custumber nobo no ta nace facil, y e bieunan  given the outdated national accounts data used as
                                                no kier muri, ta parce e imagen.                a  key  input,  and  whose  most  recent  information
                   Juan Luis Pinto                                                              dates from 2019. Moreover, there is no forecast rec-
                                                Aña pasa, 2024, tabata bon den mayoria di aspec-  onciliation of key macro-fiscal variables including
                 Administracion                 to y te awor 2025 ta bay den e mesun rumbo. Por  GDP, debt, revenue, expenditure, and the fiscal bal-
             accounting@bondia.com              ehemplo, den promer cinco luna di 2025, indica-  ance.”
                                                dor manera BBO a  aumenta cu 8% compara cu e
                 Martha Arteta de Ariza         mesun periodo di 2024. Impuesto di importacion  Pregunta  simple:  ki  dia ta  drecha  e cosnan  aki,  o
                                                a crece cu 12,9% den e periodo menciona. Dato di  ta mantene nan pa stroba? Pakico e avancenan den
                 Distribucion                   SVb ta indica cu den e periodo entre januari y juli  direccion di mihor control no ta logrando, special-
                                                2025, e cantidad di empleo a crece cu mas di 2.000  mente unda ta trata di planificacion? Esaki por ta
                     Jenny Kelly                cupo, pa 4,5% di aumento. Pa compara: entre janu-  pasobra planificacion significa wak dilanti, y si mes-
                                                ari 2024 y e mesun luna di 2025 e aumento di cupo  ter anuncia publicamente kico ta bay haci, esaki ta
                  Coleccion                     di trabao registra tabata 1.228, pa 2,8% di aumento.  obliga gobierno na transparencia den nan intencion.
               Evelinda de Cuba - Tromp         E cifranan positivo aki pa e aña aki, te awor, nos ta  Esaki ta duna problema, por ehemplo tambe den pl-
                   Pre Press                    mira refleha tambe den e perspectiva pa 2026, unda  anificacion di inversion, otro tereno riba cual CAft
                                                presupuesto gubernamental ta tuma como punto di  tin  bastante  critica  riba  presupuesto  2026.  Duna
              Luis Fernando Arenas (Hefe)       salida un GDP nominal di 4,5%, mas halto hasta cu  claridad tempran den e proceso di planea inversion
                     Pablo Libre                e 3,6% anticipa pa 2025.                        ta  obliga  gobierno  revela  nan  plannan  tempran,
                                                                                                limitando asina e posibilidad di patronahe politico,
                      Press                     Mientras esey ta mustra bon, por nota si cu despues  unda solamente e ‘insidernan’ di partido ta na altura
                Roland Schenker (Hefe)          di 2024, e aña reciente mas ‘gordo’, entre otro au-  di loke ta bay haci y ta tene tur otro den scuridad y
                                                mento di gasto gubernamental ta laga hopi menos  incertidumbre.
                    Omar Ramirez                como surplus den caha di gobierno. Por ehemplo,
                   Martin Boekhoudt             entre 2024 y 2026 gasto total lo crece cu Afl. 173  E  rapport  di  IMF,  menciona  anteriormente,  ta
                    Francis Dirksz              miyon, lagando ainda como surplus Afl. 74 miyon  referi tambe na loke mester cambia pa implementa
                Colaboracion                    na 2026, mientras saldo di gobernacion na 2024 ta-  regla fiscal cu credibilidad. Ta mustra riba e hecho
                                                bata Afl. 307 miyon.  Esaki pa operacion di gober-  cu “Key budget documents produced by the DOF
                 Assiociated Press              nacion so, no pa e sector colectivo, cu ta inclui e  (Departamento di Finanzas; red.) on behalf of the
                   Ret Karibense                saldonan positivo di AZV, SVB y ATA. E cuestion  MoF (Ministro di Finanzas; red.) are currently not
                                                                                                transparently  published  nor  easily  located  by  the
                                                no ta solamente cu e aumento di gasto, principal-
                     Data Key                   mente di personal, ta grandi, sino tambe su motibo.  public  in  Aruba.”  Tambe  cu:  “These  documents
                                                Por ehemplo, ta implementando un sistema nobo  contain significant analyses and forecasts, but they
                    Afiliacion                  di evaluacion di personal, pero e acuerdo pa anula  are  published  at  the  discretion  of  the  Minister.”
                Sociedad Interamerica           e sistema di aumento automatico di promocion (e  IMF ta mustra riba e necesidad pa aumenta trans-
                   di Prensa (SIP)              conocido ‘periodiek’) no a keda implementa, si nos  parencia pasobra: “Citizen engagement is one way
                  D IR E C C IO N               informacion ta corecto. Esey ta crea interogante ora  of institutional checks and balances into the fiscal
               Adres: Weststraat #22            gobierno ta proyecta cu den e proximo añanan gasto  rules’ framework and of engendering ownership.”
                        Tel: 582-7800           di personal no ta  crece, pero kico ta e mecanismo
               Email: noticia@bondia.com        pa para e crecemento automatico anto? No tin spli-  Innecesario pa enfatiza cu loke IMF ta señala aki ta
                    aviso@bondia.com            cacion, loke CAft tambe a constata. En todo caso,  exactamente e experiencia cu implementacion di e
                    info@bondia.com
               Website: www.bondia.com          aki atrobe ta parce cu custumber bieu no kier  muri,  reforma gubernamental den e Landspakket. Obliga
               Facebook: @bondianoticia         mientras nobo no ta haya lugar. Esey pasobra mester  di introduci cos  nobo, pero no dispuesto pa laga
               Instagram:bondiaaruba            tene e sindicatonan di empleado publico contento?  custumber bieu muri...
             BON  DIA  ARUBA  ta  un  corant
             redacta  y  imprimi  na  Aruba  y  ta
             obenibel  di  dialuna  te  cu  diasabra.
             Ningun contenido por wordo reproduci
             sin permiso di editor.
   8   9   10   11   12   13   14   15   16