Page 7 - DESPA
P. 7
A4 SALUD
Diabierna 9 Juni 2017
‘Preparacion pa duna luz ta bay mas leu cu tene e baby room cla’
ORANJESTAD – ‘Man- fisico y mental pasa over door Durante su charla sra.
tene saludabel prome y di nan cabes, y nan ta dedica Woorts lo enfoca mas tanto
despues di embaraso’. Es- na otro asunto p.e. e camber riba e parti di e final di em-
aki ta e tema principal di di e baby y nan ta haya cu ya baraso; mientras cu sr. Viana
un charla cu lo tuma luga caba nan ta cla pa duna luz. lo enfoca riba e parti di pre-
dia 21 di juni awor pa 6or Pero tin aspectonan mas im- paracion pa sali na estado y
y mey na Occasions by portante prome of despues di nutricion durante embaraso.
B-Days & More. Bon Dia embaraso entre otro e parti di
Aruba a papia cu un di nutricion, preparacion men- Dunamento di pecho
e oradonan Xochimilca tal y tambe e preparacion Sra. Woorts lo dedica un
Woorts kende a laga sa cu como pareha con nan ta bay parti riba preparacion men-
embaraso ta demanda un deal cu e baby y con esaki ta tal y con pa maneha e dolor
preparacion fisico y men- bay cambia nan bida emocio- durante e parto. Un aspecto
tal cu ta bay mas leu cu nalmente. Tambe e aspecto cu e ta considera importante
e preparacion di e baby di structura y educacion di e ta e dunamento di pecho. E
room. yiu, con nan ta bay lant’e y ta wak cu riba nos isla du-
bou ki reglanan. namento di pecho no ta bay
E oradonan invita ta dokter como debe ser. Tin mama
Carlos Viana y e partera y E tin dos yiu chikito, kiermen cu pa dos of tres luna ya caba
directora di Duna Lus, Xo- e mes a pasa bou e proceso di nan ta stop di duna pecho; sin
chimilca Woorts kendenan parto locual a haci un impac- yega a lo menos na seis luna.
lo papia rond di preparacion to den su bida como partera, Aunke lo mas recomendabel
di embaraso; pero tambe di e e profesion aki el a studia na ta a lo menos seis luna di le-
cuido cu mester tene cuenta Hulanda. E no ta descarta cu chi di pecho so y despues di
cu nan despues di parto. fisicamente duna luz ta pro- seis luna ta recomendabel
Sra. Woorts ta ripara cu pa duci dolor; pero e ta reitera duna pecho te cu 2 aña y mey,
falta di tempo tin mama cu cu experiencia aki ta hopi segun Organisacion Mundial
ta laga e etapa di preparacion bunita. di Salud (WHO). E ta kere cu
(potret cortesia Sketch)
si na Aruba nos por logra cu e ci alergia cerca hopi mucha,
mamanan por alimenta e yiu segun e partera.
un aña cu lechi di pecho, e
lo bira un logro hopi grandi Baby ‘mashin di liposupcion’
caba. Ta bon pa tene cuenta cu un
mama despues di parto mes-
E ta haya cu dunamento di ter nutri bon. Esaki ta un par-
pecho ta sumamente impor- ti cu hopi mama ta laga cay, ya
tante. “Nos tur sa cu lechi cu nan ta sinti cu nan a keda
di pecho ta e nutricion di diki y nan ta cuminsa cu dieta
mas halto cu bo por duna bo di biaha, y esey no ta adecua-
yiu.” Y e ta ban bisa un vacu- do, sra. Woorts ta splica.
na tambe, ya cu e ta preveni Ora e mama ta duna pecho,
hopi enfermedad pa e baby y e mester di mas nutriente cu
tambe pa e mama. ora cu e ta na estado. Logica-
Tambe e parti afectivo en- mente e apetit lo habri mas
tre mama y yiu ta bira mas pasobra lechi di pecho ta
fuerte, ya cu hopi di nan ta tuma mas energia di dje cu
traha y eynan ta cuminsa e traha un ser humano. “Door
desconexion cu nan yiu. “Bo cu bo tin cu produci un liki-
ta siña bo yiu cu abo como do cu ta halto den tur cos. E
mama ta su focus, ta tur cos.” mama mester nutri, sino e
Como partera e ta ripara cu curpa ta chupa tur e nutriente
eynan e desconexion entre di e mama”. E ta trece como
mama y yiu ta cuminsa y e ta consecuencia cu e mama ta
haya esaki fastioso, siendo cu bay sinti su mes cansa, falta di
e por ta otro. E ta riparando soño y e ta un etapa cu gen-
cu hopi baby ta birando malo eralmente e mama ta stop di
y te hasta un griep simpel ta traha.
bira mas complica, pasobra Tambe e mama ta stop di
e baby no tin e anticurpa come saludabel y nutri bon
cu e lechi di pecho ta duna. despues di embaraso paso-
“Nan no tin e forsa ni e nu- bra nan kier baha peso. E ta
tricion cu nan mester pa nan un pensamento robes, ya
por wanta un griep normal”. cu danki na dunamento di
Hopi mucha ta bira alergico pecho, e mama por baha di
hopi jong na Aruba; y esaki peso. E partera ta splica cu
tambe tin su causa riba intro- esaki ta debi cu e mama su
duccion di cumindanan hopi curpa mester traha un can-
tempran. tidad halto di vet door di e
“Nos ta un cultura cu hopi pecho, y automaticamente
tempran e mucha mester e baby “ta manera un mash-
wordo cria cu papa y sopi yu- in di liposupcion cu bo tin
wana.” Mientras cu parti di e henter dia cu ta chupa tur e
tipo di alimento aki ta produ- vet di bo curpa.”