Page 16 - bon-dia-aruba-20250128
P. 16
a16 ciencia & tecnologia
Diamars 28 Januari 2025
DeepSeek di China ta sacudi mercadonan Mericano
(AP) - Un boroto causa pa zomer aki riba plataforma di
e chatbot di inteligencia red social Chines WeChat.
artificial crea pa e compa- Merca pronto despues a re-
nia di tecnologia Chines stringi e benta di e chipnan
DeepSeek ta sacudiendo aki na China.
e mercadonan Mericano
y ta alimentando debate DeepSeek a bisa cu su mod-
tocante e competencia elnan recien a ser crea cu
economico y geopolitico chipnan di nivel mas abao di
entre Merca y China den Nvidia, cual no ta prohibi na
e desaroyo di tecnologia China, mandando un men-
di AI. sahe cu e partinan di nivel
mas halto no ta necesario pa
DeepSeek su AI Assistent a investigacion di AI necesario.
bira e aplicacion gratis #1
riba Apple su iPhone Store DeepSeek a cuminsa atrae
dialuna, motiva pa curio- mas atencion den e industria
sidad tocante e competencia di AI luna pasa ora cu el a
di ChatGPT. Parti di loke ta lansa un model nobo di AI cu
preocupando algun observa- el a promove como na mesun
dor di e industria di tecno- nivel cu modelnan similar for
logia Mericano ta e idea cu e di companianan Mericano
compania Chines a yega me- manera creador di ChatGPT
sun nivel cu e companianan OpenAI, y tabata mas efec-
Mericano den posicion dom- tivo pa cu gasto den su uso
inante di e AI generativo pero puter necesrio pa podera mas usando ningun innovacion ey. CEO Liang Wenfeng an- di chipnan di Nvidia caro pa
na un fraccion di e costo. avance di AI. cu ta desconoci of secreto,” teriormente a co-funda un di train e sistema cu cantidad-
Sinembargo tambe a surgi Rasgon a agrega, bisando cu China su High-Flyer, cual ta nan halto di data.
Esaki, si ta berdad, ta pone confusion tocante DeepSeek “Esaki ta cosnan cu tur hende enfoca riba e mercado cuan-
den discusion e cantidadnan su avancenan tecnologico. ta experimentando cune.” titativo di AI. Pa 2022, a logra E chatbot a bira mas amplia-
grandi di placa cu algun com- “E model cu nan a construi yega na obtene un cluster mente accesibel ora cu el a
pania Mericano ta bisa nan ta fantastico pero nan no DeepSeek a ser funda den di 10,000 chip di alto rindi- aparece riba Apple y Google
tin aloca pa gasta riba centro- ta milager tampoco,” anal- 2023 na Hangzhou, China y mento di Nvidia, cual ta usa su app store anteriormente e
nan di data y chipnan di com- ista di Bernstein Stacy Ras- a lansa su prome modelo di pa crea y podera e sistemanan aña aki.
gon a comenta. “Nan no ta lenguahe di AI grandi e aña di AI segun un publicacion e
Famianan ta demanda TikTok na Francia a causa di suicidio di hobennan
conecta na contenido dañino segun nan
(AP) - Den e momento entrega un keho contra 5 di e significante, e riesgo real, se-
den cual su mundo a de- compañeronan di Marie na gun Borst, ta den esnan cu ya
rumba 3 aña atras, Steph- su scol. caba ta enfrentando desafion-
anie Mistre a haya su yiu E responsabilidad mas grandi an manera bullying of insta-
muhe di 15 aña, Marie, sin Mistre ta pone riba TikTok, bilidad familiar.
bida den su camber unda bisando cu pone e aplicacion
el a kita su propio bida. “den man di hobennan sen- “Ora cu hobennan ya caba
sibel cu no sa kico ta real y ta sinti malo di nan mes y ta
“Mi a bay di luz pa scuridad kico no ta manera un bom di pasa tempo exponi na ima-
den fraccion di seconde,” tempo.” gennan distorciona of com-
Mistre a comenta, describi- paracionnan dañino,” e por
endo e dia den september Cientificonan te ainda no empeora nan estado metal,
na aña 2021 unda a marca e a establece un conexion cla Borst a bisa.
comienso di su lucha contra entre red social y problem-
TikTok, e aplicacion cu e ta anan di salud mental ni daño E abogado cu ta representa
nombra responsabel pa pusha psicologico, segun Gregoire e 7 famianan demandando
su yiu den sufrimento. Borst, un profesor di psicolo- TikTok a bisa cu e caso ta
gia y neurociencia cognitivo basa riba “evidencia extenso.”
Ora cu el a busca den telefon na Paris-Cite University. E compania “no por sconde
di su difunto yiu, Mistre a tras di e cortina cu no ta nan
descubri videonan cu ta pro- “E ta hopi dificil pa demostra responsabilidad pa motibo cu
move metodonan di suicidio, Awo Mistre y 6 otro famia ta compania tambe a bisa cu e ta un relacion di causa y efecto nan no ta crea e contenido’
tutorial y comentarionan cu demandando TikTok France, referi usuarionan cu ta ubsca den e area aki,’ Borst a bisa, Boutron-Marmion a bisa.
ta encurasha e usuarionan acusando e plataforma di no videonan relaciona cu suici- citando un estudio cu a mus-
logra mas cu un “intento” di modera contenido danino y dio na servicionnan di salud tra solamente 0.4% diferencia E demanda ta acusa cu Tik-
suicidio. El a bisa cu TikTok expone muchanan na mate- mental. den e hobennan su bienestar Tok su algoritmo ta diseña pa
su algoritmo a repetidamente rial cu ta menasa nan bida. Di Prome cu mata su mes, Ma- a causa di uso di rednan so- gara usuarionan vulnerabel y
pusha e contenido aki na su cial. pega nan den un ciclo di suf-
yiu. e 7 famia, 2 a experiencia per- rie Le Tiec a traha varios rimento y pidi reparacionnan
dida di un yiu. video ta splica su decision, Adicionalmente, Borst a se- pa e famianan.
citando varios dificultad den
“E ta labamento di cerebro,” Ora a puntra tocante e de- su bida, y a cita un cantica di ñala cu ningun estudio actual
Mistre, ken ta biba na Cas- ta sugeri cu TikTok ta mas
sis cerca di Marseille a bisa. manda, TikTok a bisa cu su SuicideBoys ken ta popular dañino cu aplicacionnan rival
guianan ta prohibi cualkier riba TikTok.
“Nan a normalisa depresion manera Snapchat, X, Face-
y dano propio, conviertien- promocion di suicidio y cu e book of Instagram.
ta emplea 40,000 profesional Su mama ta alega cu su yiu
do esaki den un sentimento
di pertenece na algo di un mundialmente - centenares muhe tabata victima di bully- Mientras cu mayoria hoben
di cual ta Frances - pa kita ing y acoso na scol y online.
manera macabro.” ta usa rednan social sin dano
publicacionnan peligroso. E Ademas di e demanda, nan a