Page 11 - bon-dia-aruba-20170317
P. 11

OPINION A11
                                                                                                                                     Diabierna 17 Maart 2017

Skirbi pa Joe Fortin:

                  Tin espacio pa critica?

ORANJESTAD - Un                 malo of un escritor cu no ta       e cara di noticia, e ta aparece  capaz di conclui e noticia di   reemplasa pa ‘bombero’,
pueblo tin e derecho di         skirbi bon, pasobra di biaha       den diferente programanan        un forma concreto, relevante    ‘potret’ pa ‘foto’ y ‘caminda’
wordo bon informa di un         bo ta wordo categorisa como        popular, dudoso y mediocre.      y sumario.                      pa ‘caretera’, probablemente
manera obhetivo y sin we-       un enemigo, un amigo falso.        Loke ta keda incomprendi-        Nos sa cu na Aruba tin hopi     door cu e palabranan nobo
ganan y colornan politico       P’esey nos ta opta pa cera nos     bel ta e manera con noticia      medionan di informacion cu      aki ta zona mas culto, mas
of comercial. Tal infor-        wowo y horea y haci mescos         ta wordo presenta na radio       ta faborece un partido po-      educa y mas fini. E tenden-
macion normalmente ta           cu tur cos ta bon manera e ta.     y television: e rol di e locu-   litico, un vision personal y    cia actual di politiconan y
bin di periodistanan cu a       E tarea di un periodista ta        tor ta pa introduci, elabora y   un mundo subhetivo. Tur         otro personanan halto den
studia e profesion aki riba     investiga, controla, analisa y     conclui un tema noticiero,       tin nan mesun estilo di en-     nos sociedad ta e uzo di e
un nivel halto y cu semper      raporta na su publico na un        mientras cu e fragmentonan       tretene nan publico, sea di     palabra ‘bezig’. Por ehempel,
ta dispuesto pa conta e         manera mas obhetivo posibel        graba ta pa ilustra esaki como   un manera sensacionalista y     bo ta scucha nan bisa cu nan
berdad segun e investiga-       kico ta e caso y pakico loke e ta  un ehempel. Di tal manera        redashi of di un manera mas     ‘ta bezig ta traha un plan...’
cion cu el a haci.              raporta ta forma parti di noti-    no tin ningun funcion pa         obhetivo y culto. Tambe e       (mientras cu bo por djis bisa
Normalmente un periodista       cia. Noticia mayoria di biaha      laga e locutor bisa e mesun      manera cu nan ta redacta y      cu ‘mi ta planeando ...’. Kico
of noticiero na ta acepta nin-  ta un informacion nobo, un         cos cu e fragmentonan tambe      skirbi nan kolomnan y noti-     e idea di uza e palabra ‘bezig’
gun forma di sponsor paso-      secuencia di informacionnan        ta ilustra. Tambe ta superfluo   cianan ta diferencia den uzo    ta encera? E ta un manera
bra esaki ta influencia su in-  of echonan informativo rel-        pa pasa un fragmento graba       di palabranan cu tin ora no ta  pa demostra con hopi ocupa
dependencia investigatorio y    aciona cu un topico. Pues, un      cu ta dura mucho mas largo       ni existi den Papiamento. Bo    un persona ta pasobra e ta
ta manipula su pensamento.      opinion semper ta keda un          cu e noticia y cu no ta duna     por ripara con e medionan di    ‘bezig’? Awendia tur hende
Tambe un periodista of not-     fuente di informacion sub-         informacion relevante. E tar-    comunicacion ta wordo in-       tambe ta premirando algun
iciero ta trata di mira otro    hetivo y personal y ta sirbi       ea di e locutor ta mucho mas     fluencia door di e manera di    acontecimento of un resul-
opcionnan y puntonan di         den e mundo periodistico           cu simplemente sinta lesa via    papia di e personanan cu ta     tado.
bista sin acepta sin mas loke   simplemente pa ilustra un          di un autocue y duna comen-      aparece tur dia riba e pantaya
cierto persona of instancia ta  manera di pensa y no ta un         tarionan chistoso. E mester      di television. Di tal manera e       Continuacion riba
vocifera. E ta dispuesto y an-  informacion obhetivo. Den          tin un mente analitico y ta      palabra ‘brandweer’ a wordo                pagina 14
sioso pa semper busca e ber-    noticia na Aruba hopi biaha
dad y no ta kere un opinion     bo ta mira lo contrario unda
simplemente pasobra ta trata    e opinion di un persona (mas
di un hende cu kisas e conoce   tanto politico) ta forma e base
of cu e ta confia. Un period-   di un noticia y no tin nin-
ista of programa noticiero      gun cuestionamento di loke
ta un investigado incansabel    ta wordo insinua of afirma.
y un persona caweta, pero       Banda di e periodista cu
nunca grosero y fastioso.       mester ehecuta su trabou di
Pues, e ta un persona critico   un manera profesional y in-
y no partidista.                formativo, bo tin e medionan
Den nos periodismo nacio-       di comunicacion cu ta trans-
nal e termino critico ta wor-   miti e noticia, manera corant,
do mira como algo negativo.     television y emisoranan di
Si bo ta un persona critico di  radio. E locutor tambe ta for-
biaha bo ta un enemigo y bo     ma parti di e team di period-
ta wordo neglisha y insulta.    ismo profesional y no mester
Hasta si bo ta duna un critica  ta djis un cara cu ta lesa e
of opinion constructivo. Un     noticia so. E mester ta capaz
critica no ta wordo acepta      di por haci preguntanan rel-
door di ningun organisacion,    evante y cuestiona cierto po-
instancia of politico riba nos  nencianan. Tambe e mester
isla y ta wordo mira como       ta consciente cu e por perde
un atake personal. Esaki tin    su credibilidad si banda di ta
como consecuencia cu e pe-
riodista di biaha ta wordo
insulta of ta start un proceso
huridico pa di tal manera
cera su boca of stop su pen
critico. Lamentablemente cu
no ta den e mundo di peri-
odismo so bo ta mira e ten-
dencia aki, sino tambe den
esun di cultura, educacion
y ciencia: nos no por critica
un cantante cu ta canta falso,
un maestro cu ta duna les
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16