Page 65 - KPA 19 OCT,2015
P. 65
AMIGOE 5ZATERDAG
17 OKTOBER 2015
Salud! Miss Aruba 2015 spreekt op anti-pestcongres:
Wereldgezondheid brokkelt af ‘Ik ben vroeger heel erg gepest’
Henry Does is arts en schrijver. Op deze plek beziet ORANJESTAD — Een
hij elke zaterdag het dagelijks leven door de bril van prachtige 20-jarige dame
de gezondheid. Voor reacties op deze column: henry- stapt bij Amigoe binnen.
does@hotmail.com. Kijk voor een gezond en minder Miss Aruba 2015, Nicole
stressvol leven op www.positivehealth.nl. van Tellingen, vertegen-
woordigt in november Aru-
Zelfs perifere eilanden ont- gen voor de volksgezond- ba tijdens de Miss World
komen door globalisering, heid in veel landen. verkiezingen. Een miss met
handel en toerisme niet Gezondheidssystemen inhoud, want zij zet zich in
aan internationale invloe- falen voor het anti-pestcongres
den op de lokale gezond- VN organisaties als de We- van Fundacion pa nos Mu-
heidstoestand. Een goed reldgezondheidsorganisa- chanan (FPNM). “Ik ben
voorbeeld zijn de infectie- tie (WHO) en Unicef (voor als kind heel erg gepest, tot
ziekten zoals dodelijke vi- kinderen) hebben drama- slaan aan toe. Ik wil graag
rale infecties die periodiek tische gegevens over de mijn verhaal vertellen om
opduiken en de wereldge- volksgezondheid in conflict- anderen te helpen.”
zondheid bedreigen. Maar gebieden wereldkundig ge-
ook ‘overdraagbare’ leef- maakt. In landen als Irak, door onze verslaggever
stijlfactoren als junkfood Syrië, Congo en Nigeria Linda Reijnders
en zittend leven kunnen zijn er uitbraken van ma-
worden geïmporteerd. Zo- zelen, cholera en polio. Ge- Van Tellingen doet dat mor- Miss van Tellingen (links) samen met Caroline Martes van FPNM.
als in het geval van Aru- zondheidsdeskundigen zien gen tijdens de Anti-Bullying
ba - rijk aan Amerikaans daarin het bewijs van het Henry Does in Den Haag, 22 Convention van FPNM. “Ik fers te halen en die frustratie dat het op Aruba vaak lastig verkiezing wint. Maar ik woon
toerisme - onderzoekers falen van de gezondheids- november 2008 wil graag mijn eigen erva- moest eruit. Ik was daarbij is, omdat ouders soms twee hier en ik voel mij hier thuis. Ik
een verband zien tussen systemen. Niet alleen de in de afgelopen periode al ring delen met het publiek. Ik haar uitlaatklep.” Van Tellin- banen hebben en geen tijd voor heb de jury kunnen overtuigen
de obesitas ‘epidemie’ in teloorgang van de gezond- 500 mensen bezweken. Ook denk dat men het niet direct gen is lang heel onzeker ge- hun kind hebben. “Maar vindt en ik koos bewust voor Aruba
de Verenigde Staten (VS) heidsinstituties is daaraan in de West-Afrikaanse sta- verwacht van een miss dat zij weest tot aan haar veertiende. dat moment en houd je kind in om te vertegenwoordigen. Er
en die in Aruba. Wereldge- debet, maar ook de onhy- ten Sierra Leone en Libe- gepest is, en ik wil laten zien “Ik heb zelfs een eetstoornis de gaten.Als je het vertrouwen zijn wel bepaalde onenigheden
zondheid is geen ver-van- giënische omstandigheden ria, beiden herstellend van dat je hierover heen kunt ko- gehad op mijn twaalfde. Toen, van haar of hem hebt, praat je geweest, de eerste paar we-
mijn-bed-show. en het uit het zicht ver- bloedige burgeroorlogen, is men door jezelf te sterken. op Aruba, ben ik op mijn 14e kind over dit soort zaken. Ik ken had men zoiets van: wat
Vrede en gezondheid dwijnen van vluchtelingen mazelen weer uitgebroken. Het is heel belangrijk dat je modellenwerk bij Ronchi gaan heb het niet over het bestoken doet zij hier. Maar ik heb vol
Wat we als normaal in voor de publieke gezond- De geplande vaccinaties de juiste hulp krijgt. Mijn ou- doen en hij heeft mij geholpen met vragen, maar over het ge- overtuiging gepleit dat ik voor
ons dagelijks leven erva- heidsdiensten. Kinderen waren vorig jaar afgebla- ders hebben mij altijd heel erg rechtop te lopen en socialer te ven van liefde en aandacht. Ik Aruba sta en ik heb mijn haar,
ren, lijkt vaak vanzelf- worden niet meer gevacci- zen vanwege de ebola-epi- gesteund toen ik gepest werd, zijn. Ik was heel gesloten en had altijd al een goede band dat veel blonder was, geverfd
sprekend. Vrede is zoiets. neerd waardoor epidemie- demie. Nadat wereldwijd maar je ziet dat veel ouders het wilde doen wat ik moest doen met mijn moeder en dat heeft en een meer Caribische look
Maar kijken we verder, en makkelijker uitbreken. het aantal doden als gevolg niet serieus nemen of er liever en zo snel mogelijk weer naar veel geholpen om eruit te klim- aangenomen om dat kracht
gewoon op televisie het Door Unicef wordt in maar van mazelen was terug- niets over horen.”Volgens haar huis.” Op Aruba is zij ook ge- men.” bij te zetten. Iedere miss ver-
nieuwsjournaal, dan is liefst 40 landen noodhulp gelopen van 2,6 miljoen in is het echt heel ernstig en men pest. “Het is je uitstraling, dat Schoonheid van binnen tegenwoordigt een salon en ik
vrede niet meer vanzelf- verleend. Daardoor komt 1980 naar 112.000 in 2012, moet weten hoe een kind, dat trekt pesters aan.” In Neder- Van Tellingen helpt de stich- ben verbonden aan The Stars
sprekend. Tientallen mil- de hulp voor de reguliere begint het weer snel op te slachtoffer is, geholpen kan land gebeurt het pesten vol- ting FPNM met de promotie by Georgie en hij zei dan ook:
joenen mensen in Afrika, gezondheidszorg in veilige lopen. In Syrië duikt polio, worden. “Mijn ouders spraken gens haar harder en directer, van de anti-pestcampagne en we gaan er wat meer latin in-
het Midden-Oosten, Azië landen in het gedrang. In een infectieziekte die met met de school, maar die kon- hier gaat het meer achter je is dus spreker tijdens de con- gooien”, lacht Van Tellingen.
en Latijns-Amerika lijden de vluchtelingenkampen in ernstige verlammingsver- den er ook niet heel veel aan rug om.” De miss denkt dat ferentie. “In de toekomst wil Cyberpesten, sexting, de soci-
nu onder oorlogsgeweld. het Midden-Oosten blijkt schijnselen gepaard gaat, doen. Zelfs niet als een docent scholen, leraren en ouders wel ik de stichting blijven onder- aal-emotionele gevolgen van
Oorlog is de hel op aarde. slechts 20 procent van de weer op. Terwijl het in dat een kind pest. Je kunt het niet bewuster zijn tegenwoordig, steunen.” Vrijwilligerswerk is pesten, fysiek en verbaal pes-
De meeste slachtoffers kinderen tegen mazelen ge- land was uitgeroeid. In het goed controleren, vooral nu maar dat internet tegelijker- iets dat de miss altijd graag ten, het slachtoffer en de da-
zijn onschuldige burgers vaccineerd, terwijl een dek- noorden van Nigeria, waar met cyberpesten wat heel ac- tijd een nieuwe tool is om pes- gedaan heeft en zij kiest er be- der, groepsgedrag en pesten op
vaak ook slachtoffer van kingsgraad van 95 procent de terreurorganisatie Boko tueel is.” Het belangrijkste is ten gemakkelijker te maken. wust voor om dit voor behoef- school. Het zijn de onderwer-
‘collateral damage’, mili- noodzakelijk is. Volgens Haram actief is, is weer volgens de miss dat je je kind “In verhouding denk ik dat het tige kinderen te doen. “Beauty pen die op de agenda staan
taire missers. Recent was Martin Grobusch, hoogle- cholera uitgebroken. sterk maakt, want als ze mer- is toegenomen, omdat het ge- with Purpose is een onderdeel tijdens de Anti-Bullying Con-
het dodelijke Amerikaanse raar tropische geneeskun- Belangrijkste ken dat je het niet pikt, haken makkelijker is met internet.” van de Miss World-verkiezing, vention die zondag plaatsvindt
bombardement op een zie- de en reizigersgeneeskunde voorwaarde ze sneller af. “Dat wil ik heel Haar tip voor slachtoffers: want het gaat er niet alleen om in het Renaissance Convention
kenhuis van Artsen zonder in het AMC te Amsterdam, De trieste data leren dat duidelijk maken.” praat erover, want alleen kun hoe zij van buiten is, maar ook Center. Het congres, op initia-
Grenzen in Afghanistan in is mazelen een goede indi- - naast de minimale ecolo- Uitlaatklep je het niet oplossen. “Mensen wat zij van binnen toont.” In tief van FPNM, is inmiddels
het nieuws. Niet alleen de cator voor het functioneren gische factoren - vrede ab- Ze werd op de lagere school in die om je geven kunnen je november reist Van Tellingen helemaal uitverkocht. Voor
directe impact van oorlogs- van gezondheidssystemen. soluut tot de belangrijkste Nederland hevig gepest. “Ik weerbaarder maken en pas op af naar China waar de verkie- meer informatie kan gebeld
geweld maakt slachtoffers, Omdat mazelen zo besmet- voorwaarden voor de volks- was klein en mager. Ze bonden met internet wie je toelaat in zing plaatsvindt. “Ik ben voor worden naar 588-0856 of 583-
doden en ernstige gewon- telijk is, is het vaak de eer- gezondheid behoort. mij vast en sloegen mij. Eén je digitale kring. Voor ouders: zover ik weet de eerste Ne- 4247 of stuur een mail: info@
den, maar ook de indirecte ste infectieziekte die de kop meisje was de aanstoker, zij blijf contact houden met je derlandse die een Miss Aruba fpnm.aw. De stichting heeft
gevolgen als grote groe- opsteekt. was heel groot. Pesters hebben kind.” Van Tellingen begrijpt ook een Facebook-pagina.
pen mensen huis en haard Mazelen, polio, cholera echter ook een verleden, want
moeten ontvluchten. Die Carlijne Vos rapporteerde haar ouders oefenden grote
demografische chaos en lo- treffend in de Volkskrant. druk op haar uit om goede cij-
gistieke ontwrichting van In Congo zijn in de provin-
publieke diensten, inclu- cie Katanga 30.000 mensen
sief gezondheidsdiensten, met mazelen besmet en zijn
heeft dramatische gevol-
Zeg het maar
De redactie van Amigoe schrijft elke dag over het iets eten onderweg, stop-
nieuws op Aruba. Van de Landsbegroting tot het die- pen op het zebrapad om bij
renasiel en van scherpe interviews tot het aan de kaak te praten. Ik vind het prima
stellen van misstanden. Maar wat vindt ons vaste le- dan rijd je toch gewoon iets
zerspanel van de gebeurtenissen deze week? rustiger en wacht je even.
Wat je niet moet doen, is het
‘Elk uur een ongeluk’ kopte dige basisrijvaardigheden.” Arubaanse verkeer verande-
deze krant afgelopen donder- Gina Jie Sam Foek (53), ren met Nederlandse mid-
dag in een artikel over ver- vrouw, bibliothecaresse: delen, want dat past hier
keersveiligheid. Verkeerson- “Persoonlijk voel ik me goed gewoonweg niet. Je kunt wel
gevallen staan in de top 10 in het verkeer en vind ik het proberen het gedrag op de
van belangrijkste doodsoor- nog goed te doen. Aruba staat scholen te veranderen door
zaken op Aruba. Maar als er bekend om tolerante chauf- meer nadruk te leggen op
bijvoorbeeld verkeersdrem- feurs die ‘ritsen’ in het ver- het gedrag in het verkeer bij
pels worden gemaakt om de keer faciliteren en dat wordt de verkeers- en rijexamens.
veiligheid te vergroten, kla- door velen gewaardeerd. De Bovendien: meer veiligheid
gen mensen dat ze niet meer rotondes hebben op verschil- op de weg kost geld en dat is
lekker door kunnen rijden. lende locaties de verkeers- er niet.”
Voelt u zich veilig op de stroom vergemakkelijkt. Ik Patty Portier (50), vrouw,
weg en wat kan de veilig- denk wel dat de verkeersge- beleidsadviseur:
heid verbeteren? bruiker alerter moet zijn op “Jij kunt je aan de regels
Ruud van Heeringen (53), het gebruik van alle veilig- houden, maar dat wil niet
man, woningverhuurder: heidsriemen in de auto. Niet zeggen dat de andere weg-
“Dagelijks, wanneer ik het texten op de smartphone tij- gebruikers dat ook doen. Je
verkeer in Aruba in moet, dens het rijden. De overheid mag niemand hinderen of
verbaas ik mij erover dat heeft hierin een voorlich- in gevaar brengen. Maar er
de meest eenvoudige zaken tingstaak. Het verlagen van wordt te snel gereden, er is
niet, bewust of onbewust, de snelheid afdwingen door sprake van onverantwoord
worden uitgevoerd. Richting verkeersdrempels te plaat- rijgedrag, teksten en bellen,
aangeven is daarbij voor mij sen, helpt zeker. Ik vermoed aanbrengen van make-up
het meest opvallend. Iedere dat veel ongelukken direct tijdens het rijden, geen ge-
auto is voorzien van een zo- gerelateerd zijn aan alcohol- bruik van veiligheidsgordel,
genaamde mystery stick die en drugsgebruik.” kinderen die niet in een kin-
zich bevindt aan de linker- Kees van Nederkassel derstoeltje zitten, alcoholge-
zijde van het stuur. Het ge- (61), man, consultant: bruik en geen knipperlicht
bruik hiervan maakt zicht- “Ik voel mij veilig in het gebruiken. Daarbij zijn we-
baar voor ander verkeer dat verkeer op Aruba, ook op gen slecht onderhouden en
iemand de weg gaat verla- vrijdagavond en in de week- vinden wegwerkzaamheden
ten. Met name op rotondes enden. Elke dode in het ver- in spitsuren plaats. Stren-
kan het gebruik ervan de keer is er natuurlijk één te gere controle is nodig net als
doorstroming erg verbeteren veel en dat moet voorkomen aanpassing van sanctione-
en aanrijdingen voorkomen. worden. Maar het verkeer ring. Ook de rijbewijs-eisen
Maar ook bij het afslaan kan zoals het nu is, past ook bij aanscherpen en regelmatig
het voorkomen dat andere een tropisch eiland als Aruba testen of kennis van ver-
bestuurders gaan gokken met minder discipline. Dat keersregels nog voldoende
en de weg op rijden met alle het streven naar meer veilig- is. Wegen verbeteren en
gevolgen van dien. Richting heid het rijcomfort vermin- meer rekening houden met
aangeven als er al afgesla- dert, is op zich prima, maar fietsers, voetgangers en
gen wordt, heeft geen zin het zit ook in het gedrag hoeveelheid auto’s. Op zeer
meer. Veilig verkeer begint van de mensen. Even bellen, jonge leeftijd verkeersregels
bij jezelf en de meest eenvou- bijbrengen en herhalen.”
