Page 11 - bndia aruba
P. 11

A11
                                                                                                      opinion Diaranson 11 December 2019

                                    Violencia domestico y su impacto ariba un mucha



            Definicion  di  violencia  domes-                                                                           portamiento violento como e norma.
            tico:                                                                                                       Esaki  lo  por  tin  consecuencia  ariba
            Cada forma di violencia paden di un                                                                         con e mucha, tambe despues cu e bira
            relacion (dependiente) ta cay bou di                                                                        adulto, lo anda cu conflicto. Esaki lo
            violencia  domestico.  Un  forma  di                                                                        por tin efecto tambe ariba e bida rela-
            violencia  domestico  cu  ta  comun  ta                                                                     cional, es decir bida di pareha, den fu-
            violencia entre (ex) pareha. Violencia                                                                      turo ora e mucha bira adulto.
            entre pareha ta consisti di tur forma
            di  abuso  (fisico,  sexual,  psicologico                                                                   Un ambiente sigur
            y  economico)  cu  ta  keda  ripiti  en-                                                                    Tur mucha tin derecho ariba un hog-
            tre  pareha  adulto  of  adolescente  cu                                                                    ar sigur y salvo, liber di violencia, cu
            ta biba bou di e mesun dak of entre                                                                         mayornan cu ta stima nan y cu ta pro-
            ex pareha. Tanto hende muhe como                                                                            teha  nan.  Ora  ta  trata  di  casonan  di
            hende  homber  por  bira  victima  di                                                                       violencia  domestico  caminda  cu  tin
            violencia domestico.                                                                                        mucha den cas, no mester lubida cu
                                                                                                                        nan tambe ta un victima y nan tambe
            Ora e mucha wordo confronta cu                                                                              mester haya atencion pa e trauma cu
            violencia                                                                                                   nan a experiencia. E mucha como tes-
            Un  mucha  por  wordo  confronta  cu                                                                        tigo  di  violencia  domestico  pa  basta
            violencia  door  di  mira  y  scucha  e                                                                     tempo no tabata ser considera como
            abuso,  por  ehempel  si  esaki  ta  pas-                                                                   un  forma  di  abuso  di  mucha,  paso-
            ando den e mesun espacio cu e mu-                                                                           bra tin e creencia cu e mucha no ta
            cha  ta  (camber,  cushina,  sala,  baño,                                                                   experiencia abuso directo den forma
            patio,  etc.).  Un  mucha  por  wordo                                                                       fisico,  verbal  of  emocional,  pues  e
            confronta tambe door di scucha, por                                                                         mucha  no  ta  sufri.  Investigacionnan
            ehempel si e mucha ta den su cam-                                                                           sinembargo  ta  ilustra  cu  e  forma  di
            ber y e abuso ta tumando luga den un                                                                        abuso  aki  tambe  ta  trece  su  conse-
            otro camber. Por ultimo un mucha ta                                                                         cuencianan cune.
            wordo confronta cu e resultado di e
            abuso, por ehempel ora e mucha wak                                                                          Kico  abo  por  haci  si  un  mucha
            heridanan di un of ambos mayor. No  muchanan di su mesun edad y e por  e  agresor.  Tanto  e  victima  primario,  bira  testigo  di  violencia  domes-
            ta  tur  ora  un  mucha  ta  wordo  con-  ta dificil pe mucha confia otro hende.  esun cu ta experiencia e abuso directa-  tico?
            fronta directamente na momento cu  Muchanan cu ta experiencia violencia  mente,  como  e  victima  secundario.  Muchanan cu a wordo exponi na vio-
            e bira testigo di violencia domestico,  domestico ta crece den un situacion  Violencia ta trece emocionnan fuerte  lencia domestico tin e derecho ariba
            sinembargo e mucha ta wordo con-    insigur, tanto emocionalmente como  cerca un mucha. Nos por pensa ariba  un  ambiente  stabiel  y  sigur  pa  nan
            sidera como un victima secundario.   fisicamente. Por ehempel si un mu-  emocionnan manera tristesa, miedo,  por  desaroya  sanamente.  Muchanan
            Violencia domestico no ta solamente  cha ta den cercania di e mayor cu ta  rabia, confusion, impotencia, etc. Un  cu a bira victima di e forma di abuso
            violencia entre pareha, pero e por ta  hayando maltrato fisicamente of ora e  mucha por experiencia violencia do-  aki mayoria biaha a sufri den silencio
            maltrato  di  un  ruman  (e  mucha  ta  mucha ta purba entremete den e vio-  mestico como algo confuso, pasobra  y cu poco apoyo. P’esey e ta impor-
            wak  su  ruman  wordo  maltrata),  un  lencia.                          di un banda un mayor ta un fuente  tante pa un mucha cu a experiencia
            persona mayor di edad of te hasta un                                    di  siguridad  pero  di  otro  banda  un  violencia  domestico,  tin  un  persona
            mascota.                            Muchanan  cu  ta  wordo  exponi  na  fuente di miedo y angustia. Un mu-  di confiansa, cerca ken e lo por acudi
                                                violencia lo por tin dificultad pa siña,  cha  ta  keda  leal  y  ta  keda  stima  su  pa ayudo y apoyo. No ta tur ora un
            Consecuencianan pa e mucha          habilidadnan social limita, lo por ex-  mayornan  incondicionalmente.  Vio-  persona di confiansa ta suficiente. Tin
            E efectonan y consecuencianan di ta  hibi  comportacion  violento  y  com-  lencia domestico ta haci cu e mucha  ora un mucha mester di guia profe-
            un  testigo  di  violencia  domestico  ta  portamento  riscante.  Muchanan  y  un dado momento no sa mas kico pa  sional pa yud’e procesa e trauma cu el
            comparabel cu e consecuencianan di  hobennan  cu  ta  lanta  den  un  ambi-  sinti pa su mayornan. E ta stima nan,  a experiencia y pa yud’e cope (anda)
            wordo  abusa  fisicamente.  Esaki  bo  ente violento lo sinti nan mes insigur,  pero  nan  ta  caus’e  daño  ora  nan  ta  cu e problema, specialmente si e mu-
            lo por wak bek na e problemanan di  esaki ta haci cu nan lo drenta estado di  pleita cu otro. Ademas ora un mucha  cha ta sufriendo di trastorno di stress
            comportacion  y  problemanan  emo-  sobrevivencia.  Muchanan  y  hoben-  crece den un ambiente di violencia, e  post traumatico.
            cional cerca e mucha. Daño ta wordo  nan cu a experiencia violencia lo tribi  por lanta cu duda fundamental y con-
            haci na e mucha su siguridad, confi-  mas y por ta impulsivo.           fusion  tocante  kico  ta  amor,  stima-  Pa mas informacion tocante vio-
            ansa  propio  y  su  bienestar  emocio-                                 cion, intimidad y violencia.        lencia  domestico  y  su  impacto
            nal, ora cu e mucha ta lanta den un  Conflicto di lealtad                                                   ariba  un  mucha  tuma  contacto
            ambiente di violencia. Un mucha lo  Den  casonan  di  violencia  domes-  Muchanan cu a testigua violencia do-  cu Fundacion Respeta Mi na 582-
            por tin molester pa haci contacto cu  tico e victima mayoria biaha conoce  mestico ta crece bira grandi cu com-  4433
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16