Page 13 - AM200924
P. 13
Diahuebs, 24 September 2020 AWEMainta 13
Referendum of panel di ciudadano?
Scirbi pa: Armand Hessels
Den esey e participantenan mester Den esey a percura pa un reparticion
t’asina interesa den e tema pa envolvi balansa di edad, sexo, etc.
nan mes hopi mas ainda.
E instrumento cu a resulta di esaki MANERA DI OPERA
a haya e nomber ‘Panel/Foro di Ciu- Una bes forma, e participantenan a
dadano’ of ‘Citizen Counsil’. haya e oportunidad pa informa nan
mes debidamente den e tema pa me-
MOTIBO dio di documentacion y informacion di
DEN e aspiracion di Gobierno di E motibo directo p’e ‘inovasion demo- experto.
varios pais na mundo pa pidi ‘ayudo’ cratico’ aki tabata e consecuencianan Despues nan a dialoga cu otro ciu-
di ‘pueblo’ pa decision dificil di interes di e crisis di credito cu a percura na dadano y entre nan mes den grupo.
nacional, (s)a haci uzo di e instrumen- Irlanda pa bancarota serio y na Ir- Na final nan a formula un proposicion
to di referendum. Pero experencia re- landa pa un recesion pisa. Pero na concreto pa un ‘solucion’. P.e., un con-
cien a mina e confiansa pa cu esaki. Merca tambe a envolvi anteriormente stitucion of ley di votacion nobo.
Manera critico sa trece dilanti: Den un ciudadano pa ‘delibera’ cu ‘politica’ pa
referendum ta simplifica un problema mehora e sistema politico. EXPERENCIA
complica masha hopi mes cu un con- Remarcabel tabata e grado di nuance
testa simpel di ‘si’ of ‘no’. Na Canada y Australia a instala panel cu cual a formula alternativa. Asina
Den esey, hopi votador no ta realisa di ciudadano tambe pa profundisa nan mes, no semper a aproba e resultado.
e consecuencianan di nan contesta. E mes tocante e fayonan den constitu- Motibo: Den algun caso mester a tuma
ora ey, un decision ‘emocional’ por tin cion y pa propone cambio. e decision final pa medio di un refer-
consecuencia desastroso p’e pais. E ‘experimento’ mas recien a tuma endum.
lugar na Francia, na unda e Gobierno Den varios caso a resulta cu e opinion
CABES OF CURAZON a haci bon uzo di e ‘instituto’ aki pa bon-informa a perde di e opinion no-
Hopi biaha sa resulta cu den practica ‘controla’ e ‘revolucion di e chaleconan informa.
e informacion necesario pa un deci- gel’. Pero na Francia a ‘evadi’ e problema
sion bon pensa pa medio di un voto, Tur e ‘experimentonan’ aki tabata aki cu e palabracion cu Gobierno y
di ningun sentido ta yega tur esnan enfoca na aumenta e envolvimento Parlamento lo acorda e resultado di e
cu derecho di vota. Sea pasobra e in- di ciudadano den e proceso politico y panel di ciudadano mas tanto posibel.
formacion ta mucho limita of mucho pa genera confiansa bek na ‘politica’. Esey a pasa tambe cu mas di 90% di e
compleho pa un bon entedimento, of ¿Con tur esaki a tuma lugar? proposicionnan.
pasobra e interes p’e tema di parti di e
votador simplemente no tey. Pero asi- COMPOSICION BENTAHA
na mes ta vota al respecto. No tanto Den liña grandi e seleccion di partici- Generalmente, Parlamento no tin e
riba un base racional, sino emocional. pante sa tuma lugar den tres paso. Pa tempo pa profundisa su mes debida-
medio di un ‘random sample’ a sortea mente den un tema. Ademas interes/
ALTERNATIVA ciudadano for di e registro di voto. Nan motibo politico sa hunga un papel neg-
Di mes no por obliga tur hende pa in- a ricibi un invitacion. Despues a sigui ativo den e decision final.
forma nan mes debidamente tocante un proceso di propio-seleccion: Esnan
cierto tema, ni con importante e ta. interesa por a bay un reunion informa- Envolvimento di ciudadano ‘neutral y
Pesey, pais a busca alternativa cu ta tivo y por a pone nan mes candidato interesa’ den e toma di decision ta au-
cumpli cu e exigencia pa envolvi un p’e siguiente parti. menta e aceptacion den comunidad.
parti mas grandi y representativo di Na final a saca lot atrobe entre tur e Fuente importante: ‘Tegen verkiezin-
pueblo n’e toma di decision. candidatonan pa forma e ekipo final. gen’ di David van Reybrouck

