Page 13 - AM200924
P. 13

Diahuebs, 24 September 2020                                  AWEMainta                                                                      13




                                                         Referendum of panel di ciudadano?



                                                                                                            Scirbi pa: Armand Hessels




                                                        Den esey e participantenan mester                Den esey a percura pa un reparticion
                                                        t’asina interesa den e tema pa envolvi           balansa di edad, sexo, etc.

                                                        nan mes hopi mas ainda.
                                                        E  instrumento  cu  a  resulta  di  esaki        MANERA DI OPERA

                                                        a haya e nomber ‘Panel/Foro  di Ciu-             Una bes forma, e participantenan a

                                                        dadano’ of ‘Citizen Counsil’.                    haya e oportunidad pa  informa nan
                                                                                                         mes debidamente den e tema pa me-
                                                        MOTIBO                                           dio di documentacion y informacion di

       DEN e aspiracion  di Gobierno  di                E motibo directo p’e ‘inovasion demo-            experto.

       varios pais na mundo pa pidi ‘ayudo’             cratico’ aki tabata e consecuencianan            Despues  nan  a dialoga cu  otro  ciu-
       di ‘pueblo’ pa decision dificil di interes       di e crisis di credito cu a percura na           dadano y entre nan mes den grupo.

       nacional, (s)a haci uzo di e instrumen-          Irlanda pa bancarota serio  y na Ir-             Na final nan a formula un proposicion
       to di referendum. Pero experencia re-            landa pa  un recesion pisa. Pero na              concreto pa un ‘solucion’. P.e., un con-

       cien  a  mina  e  confiansa  pa  cu  esaki.      Merca tambe a envolvi anteriormente              stitucion of ley di votacion nobo.

       Manera critico sa trece dilanti: Den un          ciudadano pa ‘delibera’ cu ‘politica’ pa
       referendum ta simplifica un problema             mehora e sistema politico.                       EXPERENCIA

       complica masha hopi mes cu un con-                                                                Remarcabel tabata e grado di nuance

       testa simpel di ‘si’ of ‘no’.                    Na Canada y Australia a instala panel            cu  cual a formula alternativa. Asina
       Den esey, hopi votador no ta realisa             di ciudadano tambe pa profundisa nan             mes, no semper a aproba e resultado.

       e consecuencianan di nan contesta. E             mes tocante e fayonan den constitu-              Motibo: Den algun caso mester a tuma

       ora ey, un decision ‘emocional’ por tin          cion y pa propone cambio.                        e decision final pa medio di un refer-
       consecuencia desastroso p’e pais.                E ‘experimento’ mas recien  a tuma               endum.

                                                        lugar na Francia, na unda e Gobierno             Den varios caso a resulta cu e opinion
       CABES OF CURAZON                                 a  haci  bon  uzo  di  e  ‘instituto’  aki  pa   bon-informa  a perde di e  opinion  no-

       Hopi biaha sa resulta cu den practica            ‘controla’ e ‘revolucion di e chaleconan         informa.

       e  informacion  necesario  pa un  deci-          gel’.                                            Pero na Francia a ‘evadi’ e problema
       sion bon pensa pa  medio di un voto,             Tur  e  ‘experimentonan’  aki  tabata            aki  cu  e  palabracion  cu  Gobierno  y

       di ningun  sentido  ta yega tur  esnan           enfoca na aumenta e envolvimento                 Parlamento lo acorda e resultado di e
       cu derecho di vota. Sea pasobra e in-            di ciudadano den e proceso politico y            panel di ciudadano mas tanto posibel.

       formacion  ta mucho  limita of  mucho            pa genera confiansa bek na ‘politica’.           Esey a pasa tambe cu mas di 90% di e

       compleho pa un bon entedimento, of               ¿Con tur esaki a tuma lugar?                     proposicionnan.
       pasobra e interes p’e tema di parti di e

       votador simplemente no tey. Pero asi-            COMPOSICION                                      BENTAHA

       na mes ta vota al respecto. No tanto             Den liña grandi e seleccion di partici-          Generalmente, Parlamento no tin e
       riba un base racional, sino emocional.           pante sa tuma lugar den tres paso. Pa            tempo pa profundisa  su  mes debida-

                                                        medio di un ‘random sample’ a sortea             mente den un tema. Ademas interes/
       ALTERNATIVA                                      ciudadano for di e registro di voto. Nan         motibo politico sa hunga un papel neg-

       Di mes no por obliga tur hende pa in-            a ricibi un invitacion. Despues a sigui          ativo den e decision final.

       forma nan  mes  debidamente tocante              un proceso di propio-seleccion: Esnan
       cierto  tema,  ni  con  importante e  ta.        interesa por a bay un reunion informa-           Envolvimento di ciudadano ‘neutral y

       Pesey, pais a busca alternativa cu ta            tivo y por a pone nan mes candidato              interesa’ den e toma di decision ta au-
       cumpli cu e exigencia pa envolvi un              p’e siguiente parti.                             menta e aceptacion den comunidad.

       parti mas grandi y representativo di             Na final a saca lot atrobe entre tur e           Fuente  importante: ‘Tegen  verkiezin-

       pueblo n’e toma di decision.                     candidatonan  pa  forma  e  ekipo  final.        gen’ di David van Reybrouck
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18