Page 55 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การเจาะสภาวะ

233
แต่สิ่งที่ต้องสังเกตก็คือว่า ถึงแม้จะมีความล้า ความเหนื่อย แต่สภาพจิตที่ต้องรู้ ก็คือว่า สภาพจิต ยังอยู่ในความเป็นกุศลอยู่ มีความสงบ เหนื่อยแต่รู้สึกเบา ๆ เหมือนตัวลอย ๆ เบา ๆ เหมือนเดินแล้วตัว ลอย ๆ เบา ๆ เหมือนไม่มีกาลัง แต่สติรู้ชัดเจน ถ้าเป็นแบบนั้นก็ไม่ต้องกังวล เพราะจิตที่ตัวเบา ๆ ลอย ๆ เหมือนไม่มีกาลัง แต่จิตยังเป็นกุศลอยู่ นั่นคือจุดที่สาคัญที่สุด จิตยังเป็นกุศลอยู่ จิตมีความรู้สึก มีความ โล่ง ความเบา พอสักระยะหนึ่ง เปลี่ยนอิริยาบถไปสักพัก จิตเริ่มมีกาลังมากขึ้น ก็เจาะสภาวะต่อไป นั่นคือ การกาหนด การเจาะสภาวะ
ให้ทาลักษณะอย่างนี้สลับกันไปในทุก ๆ อาการ ในทุก ๆ อารมณ์ การเจาะสภาวะอย่างต่อเนื่องนั้น ถ้าเราสังเกตดี ๆ พิจารณาโดยแยบคาย จะเห็นว่า บางครั้งนั่งเฉย ๆ เหมือนไม่ได้ตั้งใจจะนั่งกรรมฐาน นั่ง พักนิ่ง ๆ แต่เมื่อสติสมาธิมีกาลัง อาการเกิดดับก็ปรากฏขึ้นมา อาการพระไตรลักษณ์ อาการเกิดดับของ อารมณ์ใดอารมณ์หนึ่ง ปรากฏขึ้นมา ไม่ว่าจะเป็นความคิดปรากฏแทรกเข้ามา แว็บหาย แว็บหาย แว็บหาย ให้ถือโอกาสอันนั้น อันดีนั้น พิจารณากาหนดรู้ถึงอาการเกิดดับของความคิดนั้นไป กาหนดรู้ถึงอาการเกิด ดับของความคิดนั้น รู้แล้ว รู้ให้ทัน รู้ให้เร็ว ดูว่าเกิดแล้วดับอย่างไร ดับเด็ดขาดมากกว่าเดิมไหม เกิดเร็ว ขึ้นกว่าเดิม หรือความคิดนั้นเปลี่ยนไปอย่างไร
คา วา่ เปลยี่ นไปอยา่ งไรนนี่ ะ เปน็ คา ถามทกี่ วา้ งนดิ หนงึ่ เปน็ คา ถามทกี่ วา้ ง หนงึ่ ลกั ษณะ หมายถงึ วา่ ลักษณะอาการเกิดดับที่เปลี่ยนไป เกิดดับเร็ว เกิดดับช้า ความคิดที่เกิดขึ้นนั้นมีความบาง มีความเบา มี ความหนัก มีน้าหนัก หรือว่าเป็นแค่โปร่ง ๆ เบา ๆ คิดแบบเบา ๆ ก็หายไป กับมีความคิดขึ้นมา แล้วรู้สึก หนักอึ้ง แล้วก็ค่อย ๆ เลือนหายไป อันนี้ก็เป็นอย่างหนึ่ง นั่นคือรู้ความแตกต่างของความคิด
เพราะฉะนั้น เวลาเรากาหนดรู้แบบนี้ ทาไมต้องสังเกตถึงความต่างตรงนี้ ความต่างตรงนี้เป็น ตัวบ่งบอกถึงอายุของอารมณ์ ความต่างของอุปาทาน ความเข้าไปยึดในอารมณ์นั้น มีมากน้อยอย่างไร เปลี่ยนไปอย่างไร การสนใจอาการเกิดดับของความคิด อุปาทานการเข้าไปยึดติด ว่าความคิดเป็นของ เรานั้น เปลี่ยนไปอย่างไร ต่างจากเดิมอย่างไร อายุอารมณ์จบเร็วไหม ถ้าเขาจบเร็วเท่าไหร่ ความทุกข์ก็ดับ เร็วเท่านั้น
นั่นหมายถึงว่า นั่นจึงเป็นสิ่งสาคัญว่า ทาไมต้องรู้ เราต้องใส่ใจถึงความต่างไป ถึงอาการเกิดดับที่ เปลี่ยนไป ต่างไป เพราะการดับเร็ว ชาระจิตได้เร็ว การจบเร็ว ชาระจิตได้เร็ว แล้วชาระจิตแล้ว จิตที่ชาระ แล้วรู้สึกอย่างไร มีความผ่องใส ความทุกข์ดับไป เปลี่ยนเป็นความสงบ ความทุกข์ดับไป ทาให้จิตใจเบิก บาน มีความสุขขึ้นมา มีความผ่องใสเกิดขึ้นต่อทันที หรือว่าพอความทุกข์ดับไป แล้วเหลือนิ่ง ๆ เรื่อย ๆ สักพักค่อยเบิกบาน ค่อยใส หรือความทุกข์ดับไป...มีความทุกข์ดับไปปึ๊บ จิตเปลี่ยนเป็นความใสทันที การ ที่เปลี่ยนเป็นความใสทันทีได้ เพราะอะไร ตรงนี้แหละเป็นความละเอียดของสภาวธรรม
ที่...ของการสังเกตปัญญาของเราว่า ทาไมจิตที่ขุ่นมัวอยู่ พอดับปึ๊บเปลี่ยนเป็นใสได้เลย จากเมื่อ ก่อน ถ้าขุ่นมัวอยู่แล้วดับปึ๊บ ก็จะเป็นเฉย ๆ นิ่ง ๆ กว่าที่จิตจะผ่องใสได้ ก็ใช้เวลา เพราะถ้าการกาหนดรู้ อาการเกิดดับ ดับแล้วไม่เหลือเศษ ดับแล้วเกลี้ยงไปเลย เกิดผุดขึ้นมา ดวงจิตดวงใหม่ขึ้นมา เปลี่ยนเป็น