Page 48 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การกำหนดต้นจิตอิริยาบถย่อย
P. 48
166
การกาหนดอิริยาบถย่อย
ณ สานักวิปัสสนาพัฒนาทางจิต จ.ตรัง วันที่ ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๓
พูดถึงเรื่องการกาหนดอิริยาบถย่อย สาคัญอย่างไร จริง ๆ แล้ว เป็นสิ่งที่สาคัญมาก ๆ เพราะใน ชีวิตประจาวันของเราน้ัน เราอยู่กับอิริยาบถย่อย มากกว่าอิริยาบถหลักทั้ง ๔ อย่าง ถ้าพูดถึงการปฏิบัติ ถา้ สามารถกา หนดอริ ยิ าบถยอ่ ยได้ จะเปน็ สงิ่ ทสี่ า คญั มาก ๆ เลย ขณะทเี่ ราอยใู่ นอริ ยิ าบถยอ่ ย แลว้ กา หนด ได้ สติจะมีความต่อเนื่อง สมาธิมีความตั้งมั่น ที่สาคัญก็คือ อิริยาบถย่อยนี่นะมีอารมณ์ให้กาหนด ได้รับรู้ อย่างต่อเนื่อง มีอาการปรากฏเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ให้เราเลือกท่ีจะกาหนดรู้ ดูว่าอารมณ์อะไร เป็นอย่างไร
แต่ทีนี้พูดถึงอิริยาบถย่อย ถึงความสาคัญ เพราะเวลาเรานั่งกรรมฐาน เวลานั่งกรรมฐานเสร็จ พอ ลืมตาออกมา ถอนจากกรรมฐาน...นั่งสมาธิ บางทีก็ไม่กาหนดต่อ พอลืมตาแล้วก็ปล่อยไปเลย ไม่มีสติ กาหนดอาการลืมตา การเคลื่อนไหว อาการขยับก่อนที่จะลุก หันหลัง ยืนขึ้นมาแล้วเดินออกไป เดินออก จากอาคารสถานทปี่ ฏบิ ตั ิ ทนี่ งั่ กรรมฐาน ถา้ เปน็ อยา่ งนนั้ จติ กจ็ ะหลดุ ไป ตอนทนี่ งั่ สงบ พอลมื ตาขนึ้ มาความ สงบหายไป
จริง ๆ แล้ว ถามว่าความสงบหายไปหมดเลยไหม เขาไม่หายหรอก แต่ไม่ได้ใส่ใจ สังเกตดูว่าเวลา นั่งกรรมฐาน น่ังสมาธิ รู้สึกสงบ ๆ ๆ รู้สึกน่ิง ไม่มีอะไรรบกวน พอลืมตาขึ้นมา ถ้าไม่ดูจิตที่สงบต่อนะ ถ้า ไมร่ ถู้ งึ สภาพจติ ทสี่ งบตอ่ แลว้ ไมม่ เี จตนาทจ่ี ะสงั เกตอาการเคลอื่ นไหว มสี ตริ อู้ ยกู่ บั ปจั จบุ นั จติ ของเรากจ็ ะ มุ่งไปที่อารมณ์ที่ปรากฏข้างหน้า ไปท่ีภาพที่เห็น ไปท่ีเสียงท่ีได้ยิน หลุดไปข้างหน้า แล้วไม่ดูจิตตัวเอง
ถ้าเป็นอย่างนั้น ที่บอกว่า สมาธิเราหลุดไปเลยไหม สมาธิไม่ได้หาย ความสงบยังประคองได้ช่ัว ระยะหนึ่ง แต่ถ้าไม่ได้ใส่ใจถึงความสงบของตัวเอง แค่เพลิดเพลิน หรือไหลตามอารมณ์ภายนอกท่ีเกิดข้ึน ภาพที่เห็น เสียงที่ได้ยิน ก็จะกลายเป็นว่าคลายจากกรรมฐานทั้งหมด แล้วตรงนี้แหละ ที่เรามักจะใช้คาว่า สติร่ัวหรือพลังมันร่ัวไป หมดพลังได้ง่าย เพราะจิตไหลตามอารมณ์ภายนอก พลังความสงบท่ีมีอยู่ เขาก็ ค่อย ๆ ลดลง ๆ หายไปตอนไหน...ไม่รู้ มารู้อีกที ไม่มีพลังแล้ว รู้สึกว่า เอ๊ะ! ไม่มีบรรยากาศ พลังก็ไม่มี อันนี้คืออย่างหน่ึง
