Page 62 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาสภาวธรรม
P. 62
370
เพรําะฉะน้ัน เวลําที่เรําเล่ําสภําวะ อําจํารย์จึงมักจะถํามว่ําเขําเกิดดับในลักษณะยังไง ดับเร็ว ดับช้ํา ดับกระจําย ดับสลําย หรือค่อย ๆ ผุดข้ึนมํา หรือพุ่งออกไป พุ่งออกไป... น่ีเป็นตัวบ่งบอกถึงลักษณะของ ปัญญํา เพรําะว่ําอํากํารเหล่ําน้ีไม่สํามํารถอยู่ ๆ แล้วเห็นได้ ถ้ําไม่ใส่ใจด้วยควํามแยบคํายด้วยควํามต้ังใจ จรงิ ๆ จะไมส่ ํามํารถเหน็ ถงึ ควํามแตกตํา่ งได้ ควํามแตกตํา่ งทเี่ หน็ ไดต้ รงนเี้ กดิ จํากปญั ญําทเี่ หน็ ชดั ปญั ญําที่ เหน็ ชดั เกดิ จํากกํารใสใ่ จอยํา่ งตอ่ เนอื่ ง ตรงนคี้ อื ภําวนํามยปญั ญํา อยํา่ งทบี่ อกไปแลว้ วํา่ ถํา้ เรําปรํารถนําทจี่ ะ ทํา ใหส้ ตเิ รํามกี ํา ลงั มํากขนึ้ ปรํารถนําทจี่ ะทํา ใหจ้ ติ เรํามคี วํามสงบมคี วํามตงั้ มนั่ มํากขนึ้ กใ็ หร้ อู้ ํารมณป์ จั จบุ นั
กํารที่จะให้สติรู้อยู่กับอํารมณ์ปัจจุบัน ก็ต้องใส่ใจอาการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่ําจะเป็นลมหํายใจ เขํา้ ออก หรอื อํากํารพองยบุ หรอื อํากํารอะไรอยํา่ งอนื่ ทปี่ รํากฏขนึ้ มํากต็ ําม เมอื่ จดจอ่ อยกู่ บั อํารมณน์ นั้ อยํา่ ง ต่อเนื่อง ใส่ใจ สังเกตกํารเปลี่ยนไป เปลี่ยนไป... จิตจะตั้งมั่นขึ้น ตั้งมั่นขึ้น นิ่งขึ้น โดยเฉพําะอย่ํางยิ่งหลัก ของวปิ สั สนํา เรํามี “เจตนํา” ทจี่ ะเขํา้ ไปรถู้ งึ กํารเกดิ ขนึ้ -ตงั้ อย-ู่ ดบั ไปของอํารมณท์ กี่ ํา ลงั ปรํากฏอยเู่ ฉพําะหนํา้ เรํา ไม่ว่ําจะเป็นกําย เวทนํา จิต ธรรม รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมํารมณ์ที่เกิดกับใจ กํารที่มีเจตนําที่ จะเข้ําไปรู้แบบนี้ สิ่งที่จะได้คือทั้งสํามอย่ําง สติ สมําธิ ปัญญํา ไปด้วยกัน ไม่ใช่มีแค่สมําธิอย่ํางเดียว
ปัญญําตรงนี้คืออะไร ? ปัญญําที่เกิดจํากกํารเห็นถึงกฎของไตรลักษณ์คือกํารเห็นควํามจริง อนิจจัง - มีกํารเกิดขึ้นเปลี่ยนแปลงไป สภําวธรรมไม่เหมือนเดิม ลมหํายใจที่เปลี่ยนไป ๆ เดี๋ยวเร็ว เดี๋ยวช้ํา เดี๋ยว สะดุด เดี๋ยวมีอํากํารเร็ว ๆ เดี๋ยวสะดุด ๆ เด๋ียวไหลลื่นยําวไป นี่ก็คือควํามเปลี่ยนแปลง ควํามไม่เที่ยง สภําวะเหล่ํานี้ที่เกิดขึ้นตรงนี้เกิดจํากภําวนํามยปัญญํา และภําวนํามยปัญญําตรงนี้จะทําให้เรําขจัดควําม ลังเลสงสัยในสภําวธรรมที่เกิดขึ้นว่ําเป็นจริงหรือเปล่ํา เรําจะไม่สงสัยตัวเองเมื่อเรําได้ดูอะไรชัด ๆ เรําจะ ไม่สงสัยตัวเองว่ําเรําเห็นจริงไหมเมื่อเรํารับรู้อย่ํางตื่นตัว ชัดเจนในสภําวะที่เกิดขึ้น
ถํามนิดหนึ่ง รู้ไหมว่ําตอนนี้นั่งอยู่ ? ชัดไหม ? นี่คือกํารรู้สึกชัดแบบนี้ แล้วทําไมเรําถึงจะไม่ยืนยัน ตัวเอง ? สภําวธรรมที่กําลังปรํากฏอยู่เฉพําะหน้ําก็เหมือนกัน แม้ว่ําจะเป็นแสงเล็ก ๆ เป็นจุดเล็ก ๆ มี อํากํารกระเพื่อมเบํา ๆ แต่รู้ชัดว่ําเขํามีอํากํารกระเพื่อมเบํา ๆ เป็นจุดเล็ก ๆ ขึ้นมํา แล้วก็เปลี่ยนไป ๆ สิ่งหนึ่งที่ทําให้รู้ว่ําเห็นชัดก็คือว่ํา แม้จุดเล็กมํากเหมือนปลํายเข็ม แต่รู้ชัดมํากเลย อะไรที่เด่นที่สุด ? ควําม รสู้ กึ ทตี่ นื่ ตวั คอื สตขิ องเรํามคี วํามชดั เจนในตวั เองกบั อํากํารทกี่ ํา ลงั ปรํากฏเลก็ ๆ ถงึ จะเลก็ แคไ่ หนกช็ ดั เจน! อํากํารเล็ก ๆ แต่ชัดเจนได้ สติต้องแก่กล้ํา ใช่ไหม ? เรําต้องตื่นตัวเต็มที่
บํางทีสังเกตไหม อํากํารใหญ่มําก ๆ แต่สลัว มัว ๆ เลือน ๆ สติไม่ชัดเจนก็เห็นไม่ชัด ใหญ่นะแต่ เลือนลําง ถํามว่ํา ชัดไหม ? ไม่ค่อยชัด สติดีไหม ? ไม่ค่อยดีเท่ําไหร่ กึ่ง ๆ หนึ่ง...ไม่ทรําบว่ํากึ่งหนึ่งหรือ ๓๐/๗๐ ? ตื่นแค่สํามสิบ เจ็ดสิบนี่จะหลับแหล่ไม่หลับแหล่ แต่บํางคนนี่มั่นใจมําก มีโยมคนหนึ่ง พอให้ ลองปฏบิ ตั ิ แคก่ ระดกิ นวิ้ นดิ หนงึ่ รสู้ กึ ไหมวํา่ จติ อยทู่ ไี่ หน ? จติ อยทู่ นี่ วิ้ แลว้ จติ กบั นวิ้ เปน็ สว่ นเดยี วกนั หรอื คนละส่วนกัน ? เป็นคนละส่วนกัน ตอบสองข้อนี้แค่นั้นเองเขําก็ตอบตัวเองได้เลยว่ํา โอ! ใช่แล้ว ไม่ต้อง อธิบํายอะไรมํากเลย นี่คือปัญญําอย่ํางหนึ่ง
