Page 101 - 2025-2026 8.SINIF KİTAP TANITIM

TEKNOLOJİ VE TASARIMIN TEMELLERİ
Demiryolu Ulaşım Teknolojileri

Teknoloji ve Tasarımı Öğreniyorum

Raylar üzerinde bir ya da birkaç lokomotif tarafından çekilen veya itilen vagonlardan oluşan ulaşım

türüdür. Bu ulaşım türünde ulaşımı sağlayan araçlara genel olarak tren denir. Tarihsel olarak gelişen ve
değişen demiryolu ulaşım teknolojileri şöyle olmuştur;

Tren (Lokomotif): Mühendis Richard Trevithick İngiltere'nin Pennydarran
bölgesinde bir maden sahibinin iddialaşmaları yüzünden doğmuştur. Mühendis

Trevithick, 10 ton ağırlığındaki demir yükü, kendi yapmış olduğu buharlı maki-

neyle Pennydarran'dan Cardiff'e kadar raylı bir yol aracılığıyla hiç zorlanma-
dan taşıyacak aracını başarı ile test etti. Tren, dünyada ilk kez 1800'lü yılların

başında, İngiltere'de kullanılmaya başlanmıştır.

Mermi Treni: Trenlerin yapısı ve hızı her geçen gün değişmekte ve geliş-
mektedir. Günümüzün yüksek hızlı tren teknolojisi 20. yüzyılın ortalarından

gelişti. İlk yüksek hızlı demiryolları 1950'lerde Japonya'da geliştirildi. Mü-
hendisler ve tasarımcılar o zamandan beri "hızlı tren" konseptini geliştiriyor-

lar. Eiji Nakatsu adlı bir mühendis, olağandışı hobisi olan kuş gözlemciliği sa-
yesinde biyotaklidin temel prensiplerinden faydalanarak hızlı tren konsepti

geliştirdi.

Maglev Treni: Hızlı tren sistemlerinin en son teknolojisi ise manyetik
trenlerdir. Bu trenlere Maglev denir. Maglev trenleri ilk olarak Çin’in Şangay
kentinde kullanılmıştır.

Maglev trenlerinin altında ve raylarda elektromıknatıslar bulunur. Bu

mıknatıslar sayesinde tren, raylar üzerinde 1-10 cm arasında bir yükseklikte
ilerler. Raylarla temas olmadığı için sürtünme büyük ölçüde azaltılmış olur.
Trenin şekli de havayla sürtünmeyi en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.

Hiperlop; Bazı kütüphanelerde kitap talebinizi iletmek için kullanılan va-
kumlu tüpler vardır. Bu vakumlu tüplerin içine talep kartınızı koyup borular

aracılığı ile görevliye gönderebiliyorsunuz. Çılgın tasarımcılar ve mühendisler
bu yöntemle neden yolcular ve yükler taşınmasın? diye bir fikir ortaya attılar.

Space X teknoloji şirketi bir hiperlop geliştirme üssü kurdu. Bu ulaşım tekno-
lojisi sayesinde tren 700 km hıza ulaşabiliyor.

101