Page 96 - 2025-2026 8.SINIF KİTAP TANITIM

TEKNOLOJİ VE TASARIMIN TEMELLERİ
Ulaşım Araçları Tasarım Prensipleri

Teknoloji ve Tasarımı Öğreniyorum

Ulaşım araçlarının tasarımı tarihsel süreç içerisinde birçok açıdan değişmiş ve yenilenmiştir. Bu
değişimin ve yenileştirmenin temelinde iki önemli faktörü vardır.

Kullanıcılar için; Ergonomi, Konfor, Maliyet.
Araçlar için; Yakıt tasarrufu, Sürtünme, Aerodinamik.
Araçların bu iki faktöre bağlı olarak aşağıdaki prensipler doğrultusunda tasarlanması kullanıcıların

beğenisini artırırken , diğer taraftan araçların bilimsel ve teknolojik gelişmelere uyumunu kolaylaştırır.

Ulaşım araçlarını tasarlarken aşağıdaki prensipleri dikkate alırız.

Yakıt Tasarrufu

Bir ulaşım aracının hareketlenmesi, hızlanması, ısıtma ve soğutma durumlarında kendisinden enerji

aldığı yakıtın ekonomik kullanımıdır.

Araçlarda kullanılan yakıt türleri; Benzin, dizel (motorin, mozot), lpg, elektrik, ,güneş enerji-
si ,hidrojen... Teknolojik buluş ve gelişmelere bağlı olarak araçların yakıt türleri değişebilir. Ancak nomina-
list fikirlerin hayat bulması için idealist tasarımcılara ihtiyaç vardır. Yakıt tasarrufu yapılması hem bireysel

açıdan hem de ülke ekonomisi açısından önemlidir.
Ulaşım araçlarının yakıt tasarrufunu etkileyen ilkeler

Aşırı hız yapabilen arabalar , yüksek devirde çok yakıt tüketir.
Ağırlık yakıt tüketimini artırır.

Aerodinamik formlar yakıt tüketimini azaltır.
Lastikler ve hava basınçları yakıtı etkiler.

Motorun devir sayısı ve motor gücü yakıt tüketimini etkiler.
Klimalı, navigasyonlu, mp4 ve mp3 özellikli araçlar yakıt tüketimini artırır.

Sürtünme

Birbirine görevli olarak hareket eden iki nesnenin arasında oluşan ve harekete karşı koyan kuvvete
verilen isimdir. Sürtüşme bilimi olarak tanımladığımız tribolojinin ilgi alanıdır. Triboloji, sürtünmenin cisim-

ler üzerindeki etkilerini incelerken, tasarım bu sonuçları gerçek hayatta bir ürün üzerinde kullanır.

Sürtünme kuvvetinin ulaşım araçları üzerindeki etkileri
Sürtünme kuvveti araçların hızını düşürür.
Araç tekerleği ile yol arasındaki etkileşimde sürtünme asfalt ve tekerleği aşındırır.

Araçların çıkıntılı tekerlekleri daha rahat yol tutarlar. Arazi araçlarında v.s
Arabaların motor gücünün yaklaşık %20 si sürtünme kuvvetini yenmeye harcar.

Sürtünme araba, uçak,gemi ve trenin hızını yavaşlatır.

96