Page 24 - Peng.Produk.Linguistik Am BKD
P. 24
6.1 Fonem
Fonem nopo nga unit tuni tokoro
it kaanu popibida do rati. Mantad dii 6.3 Kata
oilaan tokou dot pimato nopo nga
lambang do fonem. Sid Boros Ka- Kopisuai mantad morfem it oin-
dazandusun kiwaa 29 pimato(a, o, i, tutunan sabaagi ‘unit tokoro’ id suang
u, e, b, d, g, h, k, l, m, n, p, r, s, t, v, boros, kata nopo nga ‘bontuk obibas’
w, y, b, d, ‘, z, c, f, j, q, om x). Mantad it bobos tokoro om kirati om kiwaa
toinsanai dii, 23 no pimato sandad: 4 puralan pointantu montok dumadi sa-
pimato vokal(a, o, i, om u), 19 pimato baagi panandatan, milo nogi gunoon
konsonan(b, d, g, h, k, l, m, n, p, r, s, do soroi’iso sabaagi ayat/panandatan
t, v, w, y, b, d, ‘, om z). 6 suai nopo (Ahmad Khair Mohd Nor, 2006: 4).
nga pimato noolos(e, c, f, j, q, om x). miagal ko ‘pogidu!’, boros dilo nopo
6.2 Morfem nga kosuang sid bontuk panandatan
sabap kopogowit rati monunsub mu-
Nung fonem nopo nga unit tokoro long pia do iso no hogot/kata it nogu-
sid tuni, mantad dii, morfem nopo nga no. Sundung pia ri, kata nopo nga ro-
unit tokoro sid suang boros it kiwaa romu it agayo mantad fonem sid suang
rati om adadi sabaagi roromu mon- proses pamansayan boros. Pomitan-
tok pamansayan hogot. Abaagi ot an pongintutunan hogot/kata id suang
morfem sid duo kawo apangkal om panandatan/ayat: ‘rumasam suab.’
pointantu inono: morfem obibas om atayad kumaa “ ‘rumasam’ + ‘suab’ ” .
morfem au obibas(terikat). Morfem
obibas nopo nga kaanu mingkakat kata nopo nga ‘bontuk
kondii sabaagi hogot it kirati miagal
ko ‘panau’, ‘rikot’ om suai po it otu- obibas’ it bobos tokoro om
tunan sabaagi boros guas. Milo nogi kirati om kiwaa puralan
manahak rati soira antakan do soko- pointantu montok dumadi
dung mantad unit morfem suai miagal sabaagi panandatan, milo
ko ponugku ‘noko-’ + ‘panau’ adadi
‘nakapanau’. Unit morfem ponugku nogi gunoon do soroi’iso
nopo nga poinsuang sid kawo mor- sabaagi ayat/panandatan
fem au obibas(terikat), sabap au milo (Ahmad Khair Mohd Nor,
tongo unit id kawo diti mingkakat kon-
dii. Muru do kopiiso do morfem suai 2006: 4).
montok popoimbulai do rati. Miagal
ko, ‘no-’, ‘o-’, ‘-ai’, ‘ko-….-ai’ om suai
po it otutunan sabaagi boros ponugku.
24