Page 24 - Peng.Produk.Linguistik Am BKD
P. 24

6.1 Fonem




            Fonem nopo nga unit tuni tokoro
       it kaanu popibida do rati. Mantad dii                  6.3 Kata

       oilaan  tokou dot pimato nopo  nga
       lambang  do  fonem. Sid  Boros Ka-                           Kopisuai mantad morfem it  oin-

       dazandusun kiwaa 29 pimato(a, o, i,                    tutunan sabaagi ‘unit tokoro’ id suang
       u, e, b, d, g, h, k, l, m, n, p, r, s,  t,  v,         boros, kata nopo nga ‘bontuk obibas’

       w, y, b, d, ‘, z, c, f, j, q, om x). Mantad            it bobos tokoro om  kirati om kiwaa
       toinsanai dii, 23 no pimato sandad: 4                  puralan pointantu montok dumadi sa-

       pimato vokal(a, o, i, om u), 19 pimato                 baagi panandatan, milo nogi gunoon

       konsonan(b, d, g, h, k, l, m, n, p, r, s,              do soroi’iso sabaagi ayat/panandatan
       t,  v, w, y, b, d, ‘, om z). 6 suai nopo               (Ahmad Khair Mohd Nor, 2006: 4).
       nga pimato noolos(e, c, f, j, q, om x).                miagal ko ‘pogidu!’, boros dilo nopo

       6.2 Morfem                                             nga kosuang sid bontuk panandatan
                                                              sabap kopogowit rati monunsub mu-


            Nung fonem nopo nga unit tokoro                   long pia do iso no hogot/kata it nogu-
       sid tuni, mantad dii, morfem nopo nga                  no. Sundung pia ri, kata nopo nga ro-
       unit tokoro  sid suang boros it  kiwaa                 romu it agayo mantad fonem sid suang

       rati  om  adadi sabaagi roromu mon-                    proses pamansayan boros. Pomitan-

       tok pamansayan  hogot.  Abaagi ot                      an pongintutunan hogot/kata id suang
       morfem  sid duo kawo apangkal om                       panandatan/ayat:  ‘rumasam suab.’
       pointantu inono: morfem obibas om                      atayad kumaa “ ‘rumasam’ + ‘suab’ ” .

       morfem au obibas(terikat). Morfem

       obibas nopo nga kaanu mingkakat                        kata nopo nga ‘bontuk
       kondii  sabaagi  hogot it kirati miagal
       ko ‘panau’, ‘rikot’ om suai po it otu-                 obibas’ it bobos tokoro om

       tunan sabaagi boros guas. Milo nogi                    kirati om kiwaa puralan

       manahak rati soira antakan do soko-                    pointantu montok dumadi
       dung mantad unit morfem suai miagal                    sabaagi panandatan, milo
       ko ponugku  ‘noko-’ + ‘panau’ adadi

       ‘nakapanau’.   Unit morfem ponugku                     nogi gunoon do soroi’iso

       nopo nga poinsuang  sid kawo mor-                      sabaagi ayat/panandatan
       fem au obibas(terikat), sabap au milo                  (Ahmad Khair Mohd Nor,
       tongo unit id kawo diti mingkakat kon-

       dii. Muru do kopiiso do morfem suai                    2006: 4).

       montok popoimbulai  do rati. Miagal
       ko, ‘no-’, ‘o-’, ‘-ai’, ‘ko-….-ai’ om suai
       po it otutunan sabaagi boros ponugku.

                                                         24
   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29