Page 35 - LSDB Tp. Cam Pha (1930 - 2025)

những người nông dân buộc phải có sự lựa chọn bất đắc dĩ giống
như một cuộc phiêu lưu đầy mạo hiểm: Hoặc là đi, hoặc ở nhà
chết đói. Họ bước chân ra đi đến nơi mà khi đó được ví như rừng
thiêng nước độc để làm phu mỏ. Sự lựa chọn mạo hiểm đã thể
hiện họ là những con người đầy mạnh mẽ, quyết đoán, dám bứt
phá, dám thoát khỏi nếp suy nghĩ thường ngày. Từ đó hình thành
sự gắn bó, liên hệ, chia ngọt sẻ bùi từ miếng cơm, manh áo giữa
những người thợ mỏ để vừa làm việc, tồn tại vừa đấu tranh chống
lại sự hà khắc của bọn cai mỏ, của chế độ thực dân. Trong những
năm tháng đó, mặc dù các cuộc đấu tranh đa phần còn chìm
trong biển máu, thất bại, nhưng đã tôi luyện cho những người
thợ mỏ một ý chí sắt đá, tinh thần đấu tranh kiên cường, bền bỉ,
dám hy sinh vì nghĩa lớn. Đây cũng là tiền đề cho sự hình thành
truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm” - nét văn hóa đặc trưng nhất
của giai cấp công nhân vùng than.

Dưới ách thống trị của thực dân Pháp, đời sống của những
người thợ mỏ vô cùng cơ cực, lầm than. Họ phải làm việc quần
quật hơn 10 tiếng mỗi ngày trong điều kiện lao động khắc nghiệt,
thường xuyên đối mặt với hiểm nguy rình rập. Tiền lương rẻ mạt
không đủ trang trải cuộc sống. Trong khi đó, giới chủ mỏ tư bản
Pháp ra sức bóc lột, áp đặt đủ thứ luật lệ hà khắc, từ cúp phạt vô
lý đến đánh đập, đối xử tàn tệ. Trước tình thế đó, ngọn lửa đấu
tranh trong lòng những người thợ mỏ đã bùng cháy dữ dội. Ngày
12/11/1936, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương,
cuộc tổng bãi công lịch sử của hơn 3 vạn thợ mỏ Cẩm Phả chính
thức nổ ra với khẩu hiệu “Kỷ luật - Đồng tâm - Chúng ta nhất
định thắng!”. Tiếng kẻng, tiếng mõ vang lên như hồi kèn xung
trận, kêu gọi toàn thể anh em công nhân vùng mỏ đoàn kết đứng
lên. Từ các lán trại, hầm lò, hơn 3 vạn trái tim cùng chung nhịp
đập, hô vang khẩu hiệu đòi tăng lương, giảm giờ làm, đòi cải
thiện điều kiện lao động, đòi quyền tự do dân chủ. Không khí đấu
tranh sục sôi bao trùm khắp vùng mỏ. Các tầng lò, xưởng máy
không một bóng người, các nhà máy tắt lịm.

Tuy dùng đủ thủ đoạn nhằm cản trở, dập tắt cuộc đấu tranh,
nhưng trước tinh thần kỷ luật, đoàn kết và ý chí sắt đá của công nhân mỏ,
chủ mỏ và thực dân Pháp phải nhượng bộ, chấp nhận yêu sách

34