Page 40 - LSDB Tp. Cam Pha (1930 - 2025)

Mông - Nguyên. Tiếp đó, ngày 09/4/1288, cũng trên sông Bạch
Đằng, quân ta nhấn chìm hàng trăm chiến thuyền, giết và bắt
hàng vạn quân Mông - Nguyên - một đội quân hung hãn và sừng
sỏ bậc nhất thế giới lúc bấy giờ, làm nên chiến thắng lừng lẫy
nhất của dân tộc ta dưới thời nhà Trần. Nhân dân Cẩm Phả đã
góp phần vào các trận đại thắng đó của dân tộc.

Trong lịch sử, Cẩm Phả là vùng cửa ngõ hiểm yếu ghi dấu
nhiều chiến công giữ nước. Các đoàn thuyền binh xâm lược từ
phương Bắc vào sông Bạch Đằng đều phải qua vùng biển Bái Tử
Long - Hạ Long. Ngoài ra, các toán giặc cướp tràn qua từ biên
giới hoặc từ biển đổ bộ lên đã bị chặn đánh ở nơi này. Chiến công
đánh đuổi giặc của Hoàng Cần và sứ mệnh trấn ải của Hưng
Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng vẫn được truyền tụng như
những huyền thoại. Cửa Suốt trở thành cửa Đức Ông và sau
thành tên Cửa Ông là vì vậy. Cũng do vị trí hiểm yếu, nhà Mạc
đã xây thành ở Cẩm Phả.

Từ khi thực dân Pháp xâm lược và thống trị nước ta, bọn thực
dân thi hành chính sách thuộc địa để vơ vét tài nguyên. Nhân dân
các dân tộc Cẩm Phả vốn có truyền thống yêu nước, chống xâm
lược kiên cường, đã anh dũng đứng lên chống thực dân Pháp ngay
từ khi chúng mới đặt chân đến. Những năm 1885 - 1895, khi các
cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp lan rộng trong cả nước, ở
Cẩm Phả, các cuộc khởi nghĩa cũng liên tục nổi lên, bền bỉ, rộng
khắp, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Nhân dân vùng biển Hạ
Long, Cẩm Phả từ năm 1890 - 1895 do Lãnh Pha lãnh đạo...

Bên cạnh những phong trào đấu tranh của Nhân dân các dân
tộc còn có các phong trào của công nhân mỏ Cẩm Phả đấu tranh
chống ách thống trị của thực dân Pháp. Tiêu biểu như: các phong
trào đấu tranh của công nhân Nhà sàng Cửa Ông (năm 1903),
Cẩm Phả (năm 1909), mỏ Đèo Nai (năm 1914)... Các cuộc đấu
tranh này tuy quy mô không lớn, thời gian ngắn, với các yêu sách
thiết thực, cụ thể nhưng là hình thức đấu tranh phổ biến, nó
chứng tỏ người thợ mỏ dám công khai, trực diện đứng lên chống
lại bọn chủ mỏ và tay sai. Từ việc tham gia các cuộc khởi nghĩa
chống thực dân Pháp cuối thế kỷ XIX đến những cuộc lãn công,

39