Page 22 - g lyk

12. Επίδραση κοινού ιόντος (σ 114-116, Α 58, 60)
Α. Εχουµε ΕΚΙ όταν σε διάλυµα ασθενούς ηλεκτρολύτη προσθέσουµε άλλο
(συνήθως ισχυρό) ηλεκτρολύτη, που να έχει κοινό ιόν µε τον ασθενή ηλεκτρολύτη.
Β. Η ΕΚΙ µειώνει το βαθµό ιοντισµού (αρχή Le Chatelier). Ετσι σε οξύ η ΕΚΙ
αυξάνει το pH και σε βάση µειώνει το pH..
Γ. Αν σε ένα διάλυµα υπάρχουν πολλές ουσίες που δίνουν ένα κοινό ιον, η
συγκέντρωση ισορροπίας του ιόντος που ικανοποιεί όλες τις ισορροπίες είναι µόνο
µία και προκύπτει αν προσθέσουµε όλες τις επιµέρους συγκεντρώσεις.
∆. Η περίπτωση ΕΚΙ εµφανίζεται:
1. Μετά από µερική εξουδετέρωση [οξύ ασθενές (ή βάση ασθενής ή και τα δύο ασθενή)]
(συνυπάρχει το παραγόµενο αλάτι µε το περισσεύον ασθενές οξύ ή βάση)
2. Μετά από µερική αντίδραση ισχυρού οξέος µε αλάτι ασθενούς οξέος
(συνυπάρχει το παραγόµενο ασθενές οξύ µε το περισσεύον αλάτι)
3. Μετά από µερική αντίδραση ισχυρής βάσης µε αλάτι ασθενούς βάσης.
(συνυπάρχει η παραγόµενη ασθενής βάση µε το περισσεύον αλάτι)
Ε. Στην περίπτωση ΕΚΙ µπορούµε να αποδείξουµε ότι ισχύ
+
[H 3Ο ] = Κ a C a / C b,αλ και pH = pK α+log (C αλ,b/C a), µε α = Κ a/C b,αλ = x / C a
-
[ΟΗ ] = Κ b C b / C a,αλ και pOH = pK b+log (C αλ,a/C b) , µε α = Κ b/C a,αλ = x / C b
ΣΤ. Παραδείγµατα 3.11’’, 3.12, (3.13)
Z. Χάρτης σεναρίων εξουδετέρωσης.

Οξύ Βάση Πλήρης εξουδετέρωση Περισσεύει οξύ Περισσεύει βάση
Ισχυρό Ισχυρή Ουδέτερο διάλυµα ∆ιάσταση ισχυρού οξέος ∆ιάσταση ισχυρής βάσης
-6 -6
pH = 7 *pH = -log C a, C>10 * pOH = - log C b, C>10
HCl NaOH NaCl HCl NaOH

Επίδραση κοινού
Ισχυρό Ασθενής αντίδραση νερό + κατιόν ∆ιάσταση ισχυρού οξέος ιόντος/Ρ∆
1/2 -6
pH = - log (K w C αλ / K b ) *pH = -log C a, C>10 pOH = pK b +log (C αλ , a /C b )
+
HCl ΝΗ 3 H 2 O + NH 4 ΗCl NH 3 & NH 4 Cl

Ασθενές Ισχυρή αντίδραση νερό + ανιόν Επίδραση κοινού ιόντος/Ρ∆ ∆ιάσταση ισχυρής βάσης
1/2 -6
pΟH = - log (K w C αλ / K α ) pH = pK α +log (C αλ , b /C a ) * pOH = - log C b, C>10
-
ΗF NaOH H 2 O + F HF & NaF NaOH

αντίδραση
Ασθενές Ασθενής νερό+ανιόν+κατιόν Επίδραση κοινού ιόντος Επίδραση κοινού ιόντος
1/2
pH = - log (K w Κ a / K b ) pH = pK α +log (C αλ , b /C a ) pOH = pK b +log (C αλ , a /C b )
+
-
ΗF ΝΗ3 H 2 O + NH 4 +F HF & NH 4 F NH 3 & NH 4 F

1/2
pH = - log (K a C a ) ,
1/2
Επιπλέον για ασθενή διαλύµατα οξέων & βάσεων ισχύει: pOH = - log (K b C b )

-6
* Αν C ισχ <10 Μ πρέπει να χρησιµοποιηθεί η αντίδραση ιοντισµού του νερού.(µε K w )
* Ακόµη ανεξάρτητη είναι η περίπτωση δύο ασθενών οξέων µαζί.