Page 43 - วารสารไร่ขิง 2563 (E-book)
P. 43
�
�
ภ�ษ�จีนวันละประโยค รอับร้เร่อังจั่น์
“四大发明”
ุ
้
�
�
่
ุ
加油 你是厉害！(jiā yóu nǐ shì zuì lì hài!) สๆ น์ะ ค์ณเก�งทำสดแล�วั
ั
ำ
�
�
ั
ิ
์
์
่
ิ
�
ุ
�
ิ
4 ยอดำสิ้ิงปีระดำษฐ หร่อที่่เร่ยกวิา “จตรปีระดำษฐ”（四大发明）ปีรากฏิขึนจรงในปีระวิตศึาสิ้ตร ค่อรากฐานสิ้าคญ่ที่่แสิ้ดำงถีงควิามีกาวิหนา ้
์
ิ
ึ
้
ิ
่
ำ
์
็
้
์
ั
ั
้
แลี่ะควิามีสิ้าเรจดำานวิิที่ยาศึาสิ้ตรแลี่ะเที่คโนโลี่ยของจ่นในอดำ่ต ปีจจบนที่ัวิโลี่กยกย่อง 4 ยอดำสิ้ิงปีระดำษฐ อนปีระกอบดำวิย
ุ
ั
�
�
ิ
็
เขมทำศั (指南针 zhǐ nán zhēn)
่
์
ิ
้
ิ
ำ
ในยุคจานกวิ ชีาวิจนไดำปีระดำษฐคดำคนเครองมีอที่มีลี่กษณ์ะเปี็นหนแมีเหลี่ก นามีา
้
่
�
่
็
้
ิ
ั
่
�
่
่
�
ั
่
�
ุ
์
ั
่
ิ
้
ปีระยกตใชีกบเครองมีอในการบอกที่ศึที่างที่เรยกวิา “ซึ่อหนาน” มีลี่กษณ์ะเปีนชีอนแมีเหลี่ก
่
่
่
้
่
็
่
ั
่
�
็
ั
่
้
�
่
ตงอยูบนฐานสิ้ลี่ักตวิอกษรบอกที่ิศึที่าง ซึ่งคนชีอนชีไปีที่างที่ิศึใตแลี่ะปีลี่ายอกดำานหนงชีไปีที่าง
ั
ึ
�
่
�
้
ั
้
่
�
ั
�
ึ
ที่ิศึเหน่อ ต่อมีาสิ้มีัยราชีวิงศึ์ซึ่่ง มี่การนำาแผ่่นเหลี่็กแลี่ะฐานสิ้ลี่ักตัวิอักษรบอกที่ิศึที่าง
มีารวิมีกัน เร่ยกวิ่า “หลี่ัวิผ่าน” ปีระเที่ศึจ่นจึงเปี็นชีาติแรกของโลี่กที่่�ปีระดำิษฐ์เข็มีที่ิศึขึ�น
เข็มีที่ิศึน่�ถีูกนำาไปีใชี้ในการเดำินเร่อในชี่วิงปีลี่ายศึตวิรรษที่่� 11 ภายหลี่ังจากการใชี้เข็มีที่ิศึ
ุ
ิ
ั
่
�
ึ
�
ู
อยางแพรหลี่ายจงมีการพฒนาปีรบปีรงรปีลี่กษณ์ของเขมีที่ศึใหสิ้ะดำวิกตอการใชีงานมีากยงขน
ึ
ั
็
่
่
้
ิ
์
ั
่
้
ดน์ปน์ (火药 huǒ yào)
ิ
ื
ิ
ิ
่
่
ั
่
ิ
้
ำ
่
ื
สิ้วินปีระกอบสิ้าคญ่ของดำนปีน ไดำแก ดำนปีระสิ้วิหรอโพแที่สิ้เซึ่ยมีไนเตรต
ื
่
ั
ำ
�
ั
้
่
้
้
่
้
ิ
่
�
ิ
กามีะถีน แลี่ะผ่งถีานรวิมีเขาดำวิยกน เบองตนการคดำคนดำนปีนมีควิามีเกยวิของกับการกลี่ั�น
้
ำ
ุ
ยาอายุวิฒนะในสิ้มียโบราณ์ กลี่าวิค่อนกปีรงยาไดำนาแรธัาตแลี่ะพนธัุพ่ชีมีากมีายมีาผ่สิ้มี
่
ั
ั
้
ั
ั
่
์
ุ
แลี่ะใสิ้่ลี่งไปีในเตาต้มีรวิมีกัน ที่วิ่าการปีรุงยาอายุวิัฒนะนั�นเปี็นเร่�องที่่�เปี็นไปีไมี่ไดำ้
ึ
�
ิ
ั
้
�
ิ
ุ
้
ในขณ์ะกลี่ันยาเตาเกดำระเบดำขึน นกปีรงยาจงพบธัาตที่่เปีนชีนวินระเบดำไดำจากการเผ่าไหมีนัน
ุ
�
ิ
็
�
ู
ั
ิ
์
้
ิ
ื
โดำยบงเอญ่เปีนเหตุใหดำนปีนถีกปีระดำิษฐขนแลี่ะนำาไปีใชีในงานดำ้านการที่หาร โดำยดำนปีนน ่ �
�
ึ
ื
็
้
ิ
คดำคนไดำสิ้าเรจในสิ้มียราชีวิงศึถีงตอนปีลี่าย
ิ
ั
็
ั
์
ำ
้
้
กระด�ษ (造纸术 zào zhǐ shù)
่
ั
ั
่
่
ู
ิ
้
่
้
่
่
ั
่
ชีาวิจนสิ้มียโบราณ์ใชีวิธัเขยนหนงสิ้อลี่งบนแผ่นไมีไผ่ กระดำองเตา แลี่ะกระดำกสิ้ตวิ ์
่
ำ
�
�
่
่
�
ั
่
ิ
ั
ิ
ั
�
แตที่งหมีดำน�มีนาหนักมีาก พกพาไมี่สิ้ะดำวิก สิ้มียราชีวิงศึ์ฉันแลี่ะราชีวิงศึ์ฮั่นเรมีมีควิามีเห็น
วิ่าการเข่ยนลี่งบนผ่้าไหมีแที่นการเข่ยนลี่งบนแผ่่นไมี้มีาก แต่ผ่้าไหมีก็เปี็นสิ้ินค้าที่่�มี่ราคา
�
ั
์
่
่
ั
�
�
ั
ุ
ุ
้
ึ
ู
ิ
ั
แพงเกนไปี กระที่งสิ้มียราชีวิงศึฮั่นตะวินออก ขนนางผ่หนงนามีวิา ไชีหลี่น (蔡伦)
ั
่
้
้
็
่
้
่
ิ
ำ
่
้
ั
ิ
ู
เปีนผ่คนพบวิธัผ่ลี่ตกระดำาษ โดำยนาเปีลี่อกไมี เศึษผ่า แลี่ะตาขายดำกปีลี่ามีาบดำผ่สิ้มีกนจนปีน
จากนั�นก็นำามีาตากแห้งจนกลี่ายเปี็นแผ่่น กระดำาษชีนิดำน่�จึงมี่ชี่�อวิ่า “กระดำาษไชี่หลีุ่น”
ู
ิ
็
ั
ั
�
์
ิ
ำ
นบเปีนการปีระดำษฐของชีาวิจ่นที่่นาควิามีภาคภมีใจน่สิ้งตอไปียงที่ัวิโลี่ก
�
�
่
่
แทำ�น์พิิมพิ (印刷术 yìn shuā shù)
์
ก่อนการคิดำค้นแที่่นพิมีพ์สิ้ำาเร็จมีักใชี้วิิธั่คัดำลี่อกตามี ดำังนั�นกวิ่าจะไดำ้หนังสิ้่อ
ิ
่
่
์
่
ู
ิ
้
่
สิ้กเลี่มียอมีไมีใชีเรองงาย ตอมีาผ่คนเรมีใชีวิธัพมีพโดำยวิางกระดำาษที่าบลี่งบนศึิลี่าจารึก
้
ั
�
ิ
่
�
่
่
่
�
ั
สิ้มียราชีวิงศึถีงมีการคดำคนแมีพมีพสิ้ลี่กขน โดำยการแกะตวิอกษรลี่งบนแผ่นไมี ้
ึ
่
์
่
่
ิ
ั
ั
ั
้
ิ
์
ั
ั
้
ิ
ใชีหมีกที่าแลี่วิเอากระดำาษที่าบ สิ้มียราชีวิงศึซึ่งเหน่อ ปีีเซึ่งค่อผู่ที่่คดำคนตวิเร่ยงพมีพขึน
�
้
์
�
�
ั
์
้
ิ
ิ
่
้
ึ
เขาใชี้วิิธั่แกะสิ้ลี่ักตัวิอักษรแต่ลี่ะตัวิลี่งบนดำินเหน่ยวิที่่ลี่ะก้อน ก่อนนำาไปีเผ่าไฟัให้แข็ง
ตอนพิมีพ์ให้เร่ยงตัวิอักษรที่่�ต้องการ ที่าหมีึกลี่งไปีแลี่้วิวิางกระดำาษที่าบลี่ง ตัวิอักษรที่่�
์
์
ิ
้
ิ
้
็
ั
�
ำ
่
ิ
ั
�
�
้
แกะสิ้ลี่กเหลี่าน่ยงนาไปีใชีซึ่าไดำอ่กดำวิย วิิธั่การพมีพของปีีเซึ่งเปีนตนแบบของการพมีพที่่ �
ำ
้
้
ุ
ใชีตะกัวิในยคหลี่ง ั
�
วารสารไรขิิงสัมพัันธ์์
่
