Page 17 - Xuan SGN 2024

Hội quán người

Hoa có kiến trúc mái

đao cong vút với

những phù điêu bằng

sứ và mảnh gốm đắp Hội quán Nghĩa An (Ảnh: vinpearl.com)

nổi hình sóng biển,

cá và rồng, như nhắc

nhở con cháu nhớ về quá khứ vượt biển của hết hẻm của người Hoa Chợ Lớn là quần thể

cha ông khi đến vùng đất này. Đó là những kiến trúc khép kín với hai dãy nhà hai tầng,

nơi không chỉ thờ các vị thần trong tín ngưỡng mỗi tầng khoảng 10-15 hộ được xây cùng

Đạo giáo người Hoa như Thiên Hậu Nương kiểu, song song với nhau và cách nhau một

Nương, Ngọc Hoàng Đại Đế hay Quan Thánh lối đi nhỏ ở giữa. Cuối hẻm là một ngôi nhà

Đế Quân mà còn là nơi sinh hoạt cộng đồng, nhìn ra đường cái. Vì thế, nhìn tổng quan,

tương trợ lẫn nhau của những người đồng hẻm của người Hoa giống như cư xá hoặc

hương, và cũng là nơi lưu giữ nhiều hình thức chung cư kiểu cũ hơn là con hẻm.

sinh hoạt văn hóa truyền thống như dạy võ, Dù gọi chung là hẻm nhưng “lý” khác với

thư pháp, vẽ tranh thủy mặc và hát tuồng cổ. “phường” hoặc “hạng”, vì “lý” thường dùng

Tôi nhớ mỗi lần vía Ông, hội quán Nghĩa An để chỉ khu dân cư có cùng quê ở một làng

luôn tổ chức hát Việt kịch, một thể loại hát hoặc một huyện nào đó từ Trung Quốc, trong

tuồng giống như hát bội của người Quảng khi “phường” là nơi những người làm một

Đông, rất hoành tráng xôm tụ. Từ bên ngoài, ngành nghề họp lại sống chung; còn “hạng”

nghe tiếng trống chiêng vang lừng đã khiến thường là lưu dân tứ xứ tập hợp lại thành

người ta náo nức muốn vào xem.
khu dân cư, không nhất thiết cùng quê quán

Nói đến Chợ Lớn cũng phải nhắc đến những hoặc nghề nghiệp.

con hẻm đậm đặc không khí văn hóa gốc Hoa Đó những là nơi mà nét văn hóa truyền

truyền thống. Nếu bạn không phải là người thống cổ truyền của người Hoa còn được lưu

Hoa, bạn có thể ít khi để ý những con hẻm giữ khá nguyên vẹn, trong đó có những nghề

nhỏ nằm lặng lẽ trên các trục đường chính, cổ truyền đang dần mai một, như nghề may

với cổng bằng đá có khắc những tên tiếng áo cưới long phụng, nghề thêu tay, thắt nút

Hoa như Dịch An Lý, Thịnh An Lý, Phương dây hoặc làm các loại bánh dân gian mà nay

Tế Các Hạng hay Hào Sĩ Phường…

gần như thất truyền, thậm chí ít người từng

Không như hẻm của người Việt ở Sài Gòn nghe tên hoặc nếm thử. Ngay cả ở Hong Kong

thường dài, ngoằn ngoèo và thông nhau, hầu cũng không còn những con hẻm giống như

Giai Phẩm Xuân Giáp Thìn 2024 17