Page 47 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 47
ภูมิสถานกรุงเทพมหานคร ตั้งอยู่บนสันดอน 20 ํ 41’ N
บางกอกในที่ราบลุ่มปากแม่น�้าเจ้าพระยาบริเวณอ่าวไทย 101 ํ 43’ E
ตอนบนรูปตัว “ก” ในอดีตเคยเป็น “ชะวากทะเล” ซึ่งมีชายฝั่ง
เว้าลึกเข้าไปในแผ่นดินเป็นอ่าวกว้าง ก่อนที่จะถอยร่นออกมา
เป็นแนวชายฝั่งทะเลอ่าวไทยปัจจุบัน
ในช่วงต้นพุทธศตวรรษ สมัยทวารวดี-ฟูนัน พบ เชียงราย
หลักฐานเมืองคูคลองและก�าแพงเมือง-คูเมือง แสดงถึงการตั้ง
ถิ่นฐานสัมพันธ์กับแนวชายฝั่งทะเลในอดีต เช่น เมืองคูบัว
เมืองพระประโทน (นครปฐม) เมืองก�าแพงแสน เมืองอู่ทอง
เมืองอินทร์บุรี เมืองจันเสน เมืองลพบุรี เมืองอู่ตะเภา เมือง
ศรีมโหสถ เมืองพระรถเมรี เป็นต้น การถอยร่นของแนวชายฝั่ง พะเยา
ทะเลท�าให้ไม่สะดวกต่อการคมนาคมออกสู่ทะเล เกิดเมืองใหม่ แม่นํ้าปิง
บนฝั่งน�้าที่มีทางออกสู่ทะเลได้สะดวก เช่น เมืองสุพรรณบุรี เชียงใหม่ น่าน
บนแม่น�้าท่าจีนแทนเมืองอู่ทอง และมีการขุดคลองจาก แม่นํ้าน่าน
กลางเมืองพระประโทน (นครปฐม) ที่เจดีย์พระประโทนไปออก ลําพูน
แม่น�้าท่าจีน (อ�าเภอนครชัยศรี) ในปี พ.ศ. ๑๘๙๓ แม่นํ้ายม
เมืองพระนครศรีอยุธยาสร้างขึ้นเป็นเมืองหลวงของไทยและ แม่นํ้าวัง ลําปาง
ได้ย้ายมาสร้างเมืองขึ้นใหม่เจริญรุ่งเรืองเป็นกรุงเทพมหานคร แพร่
บนสันดอนบางกอกสองฝั่งแม่น�้าเจ้าพระยา ใกล้แนวชายฝั่ง
ทะเลที่ถอยร่นออกมา ณ ต�าแหน่งปัจจุบัน
อุตรดิตถ์
ลุ่มน�้าเจ้าพระยา
ปิง วัง ยม น่าน แม่น�้า ๔ สาย ระบายน�้าจากบริเวณ
ภูเขาและหุบเขาในภาคเหนือลงสู่ที่ราบบริเวณจังหวัดอุตรดิตถ์ สุโขทัย
สุโขทัย ก�าแพงเพชร ไหลผ่าน “ที่ราบเจ้าพระยาตอนบน” ตาก
มารวมตัวกันเป็นแม่น�้าสายเดียวที่บริเวณ “ตีนปิง” เมือง พิษณุโลก
นครสวรรค์ เรียกว่า “แม่น�้าเจ้าพระยา” จนถึงจังหวัดชัยนาท
จากนั้นไหลแยกออกจากกันไหลผ่าน “ที่ราบเจ้าพระยา กําแพงเพชร พิจิตร เพชรบูรณ์
ตอนล่าง” ได้แก่ “แม่น�้าท่าจีน” ระบายน�้าออกทะเลอ่าวไทย
ที่จังหวัดสมุทรสาครทางตะวันตก และแม่น�้าเจ้าพระยาไหลผ่าน แม่นํ้าปิง
กรุงเทพมหานคร ออกสู่อ่าวไทยที่จังหวัดสมุทรปราการ ที่ราบเจ้าพระยาตอนบน
ทางตะวันออก
นครสวรรค์ แม่นํ้าป่าสัก
“ที่ราบเจ้าพระยาตอนล่าง”
ที่ราบเจ้าพระยาตอนล่างเป็นบริเวณที่ราบลุ่มชายฝั่ง อุทัยธานี
ทะเลติดอ่าวไทย มีลักษณะธรณีสัณฐานที่แสดงให้เห็นถึงการ ชัยนาท
เปลี่ยนแปลงของแนวชายฝั่งทะเลสอดคล้องกับการขึ้น-ลงของ เจ้าพระยา
แม่นํ้า
แผ่นดินและระดับน�้าทะเลในอดีตจนถึงปัจจุบัน ในอดีตเคย สิงห์บุรี
เว้าลึกเข้ามาในแผ่นดินเป็น “ชะวากทะเล” และได้ถอยร่นออกมา ที่ราบเจ้าพระยาตอนล่าง ลพบุรี
จนเป็นแนวชายฝั่งทะเลอ่าวไทยในปัจจุบัน มีแม่น�้าเจ้าพระยา
แม่น�้าท่าจีน แม่น�้าแม่กลอง และแม่น�้าบางปะกง ไหลผ่าน สุพรรณบุรี สระบุรี
ที่ราบลงสู่อ่าวไทยปิดกั้นด้วย “สันดอนบางกอก” ที่ตั้ง พระนครศรีอยุธยา
กรุงเทพมหานคร ท�าให้ที่ราบเจ้าพระยาตอนล่างต้องประสบกับ ปราจีนบุรี
ปัญหาน�้าท่วมขัง มากน้อยตามปริมาณน�้าฝน และระดับขึ้นลง ท่าจีน แม่นํ้า ปทุมธานี
ของน�้าทะเลในอ่าวไทย นครปฐม
กรุงเทพมหานคร
ฉะเชิงเทรา
สมุทรปราการ
ราชบุรี N
ชลบุรี
อ่าวไทย
13 ํ 00’ N
97 ํ 55’ E เพชรบุรี 40 km.
l 33 33
