Page 6 - เต๊ะคนดี
P. 6
2
ระบ ำสี่บท
ระบ ำสี่บท นี้สันนิษฐำนว่ำน่ำจะมีมำตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยำ เพรำะมีหลักฐำน
หลำยชิ้นกล่ำวถึงกำรจับระบ ำของเหล่ำเทพบุตรและนำงฟ้ำ ในหลักฐำนที่ปรำกฏนี้
แสดงกำรก ำหนดเพลงลงในเนื้อร้องตอนต้นบท ชื่อเพลงที่ปรำกฏมี พระทอง บะหลิ่ม
(ปะหลิ่ม ปะวะหลิ่ม) สระบุหร่ง และเบ้ำหลุด เป็นพื้น ควำมยำวส ำหรับกำรขับร้องใน
แต่ละเพลงมีจ ำนวน 10-14 ค ำกลอน ด้วยควำมยำวขนำดนี้ ประกอบกำรขับร้องที่มี
รำยละเอียดและแช่มช้ำ หำกลองขับร้องและบรรเลงรับในทุกๆ ค ำกลอน กำรแสดง
ระบ ำใหญ่นี้อำจกินเวลำถึง 2 ชั่วโมง ผู้เขียนสันนิษฐำนว่ำ น่ำจะมำสำเหตุที่กำร
แสดงในอดีต เมื่อละครในจะลงโรงเล่นครั้งหนึ่ง จะแสดงตั้งแต่เวลำสองยำม (เที่ยง
คืน) เรื่อยไปจนรุ่งแจ้ง ดังนั้นกำรก ำหนดให้ระบ ำมีขนำดยำว ก็เพื่อให้ได้สัดส่วนกับ
ส่วนที่เป็นกำรแสดงละคร ซึ่งในแต่ละตอนก็มีควำมยำวมำกเช่นกัน ด้วยเหตุที่ระบ ำ
ใหญ่เป็นส่วนประกอบของกำรแสดงละครในรำชส ำนัก ควำมละเอียดประณีตจนขั้น
วิจิตรศิลป์ จึงปรำกฏให้เห็นในกระบวนท่ำร ำและกำรแปรแถว จนท ำให้เรำไม่อำจที่จะ
ดูแคลนภูมิปัญญำของบรรพบุรุษได้เลย ระบ ำในชั้นหลังต่อๆ มำ เช่น ระบ ำดำวดึงส์
ระบ ำเทพบันเทิง ระบ ำกฤดำภินิหำร ก็ล้วนแต่ได้รูปแบบท่ำร ำและกำรแปรแถวมำจำก
ระบ ำสี่บททั้งสิ้น ในปัจจุบัน กำรแสดงระบ ำสี่บท มีสอนอยู่ในหลักสูตรของวิทยำลัย
นำฏศิลป์ แต่ใช้บทระบ ำในพระบำทสมเด็จพระจอมเกล้ำเจ้ำอยู่หัว ซึ่งมีบทละประมำณ
4-6 ค ำกลอน ส ำหรับสอนในหลักสูตร และที่ภำควิชำนำฏยศิลป์ จุฬำลงกรณ์
มหำวิทยำลัย ได้มีกำรรื้อฟื้นระบ ำสี่บทตำมพระรำชนิพนธ์ในพระบำทสมเด็จพระพุทธ
เลิศหล้ำนภำลัย ที่มีควำมยำวแต่ละบท 10-14 ค ำกลอน โดยมี ผศ.ผุสดี หลิมสกุล
เป็นผู้ด ำเนินกำรโดยได้รับกำรรื้อฟื้นและถ่ำยทอดจำกคุณครูเฉลย ศุขะวณิช ศิลปิน
แห่งชำติ และได้น ำมำบรรจุในหลักสูตรเพื่อสอนในวิชำทักษะนำฏยศิลป์ 2 ของ
ภำควิชำนำฏยศิลป์ ระบ ำสี่บทส ำหรับใช้ประกอบกำรแสดงในปัจจุบันก็ตัดทอนลงเพื่อ
ควำมรัดกุมในกำรแสดงแต่ละครั้ง บำงครั้งจึงเหลือแค่เพลงโคมเวียน แล้วร้องเพลง
พระทองและเบ้ำหลุด ออกเพลงเร็ว เท่ำนั้น
