Page 17 - GÜLDESTE ŞUBAT 2020

Ayrıca virüsler, enzimler gibi ek proteinler içerebilir.
Viral ailelerin üyeleri arasındaki en belirgin fark
morfolojileridir (şekilleri) ve morfolojileri birbirinden oldukça

farklıdır. İlginç şekilde virüslerin yapısının karmaşıklığı ile

enfekte ettikleri konak hücrenin yapısal özellikleri arasında bir
bağlantı yoktur. Örneğin bakteriyofaj adlı virüs oldukça

kompleks bir yapıya sahip olmasına rağmen, bu virüsün konak

hücresi olan bakteriler basit yapılıdır.
Virüslerin hücresel bir yapısı yoktur. Bu nedenle
hücrelerde bulunan organelleri, ribozomları ve hücre zarını

içermez. Bir virüs; bir nükleik asit merkezinden, dışta protein
yapıda koruyucu bir tabakadan olan kapsidten ya da ek olarak

içinden çıktığı hücreden kökenlenen protein bir zarftan ya da

fosfolipit zarından oluşur. Kapsid, kapsomer isimli alt
birimlerden oluşan bir proteindir.

Virüsler, çok sayıda şekil ve büyüklüklerdedir. Genellikle

virüsler şekilsel olarak dört gruba ayrılır. Bu gruplar; filamentli,
isometrik, zarflı ve baş ve kuyruk içerendir. Filamentli virüsler uzun ve
silindiriktir. Tütün mozaik virüsü de dahil çoğu bitki virüsü
filamentlidir. İsometrik virüsler ise küresel şekilldir ve poliovirüs ve

herpes virüsleri bu sınıftadır. Zarflı virüslerin de kapsidlerinin
çevresinde zarları vardır ve HIV gibi hayvan virüsleri de zarflıdır. Baş
ve kuyruk yapısı içerenler ise bakterileri enfekte eder.

Çoğu virüs, konak hücreye bağlanabilmek için bir çeşit
glikoprotein kullanır. Bu bağlanma virüsün genetik materyalini hücreye

aktarması için gereklidir. Virüsün bağlanmak için kullanıdığı molekül
hücre yüzeyindeki bir reseptöre bağlanır.

Bir virüsün zarfı olup olmaması, bize virüsün hangi hastalığa
yol açtığı ve hangi tür hücreleri enfekte ettiği ile ilgili ipucu verebilir.

Örneğin; adenovirüsler zarfsız hayvan virüsleridir ve insanlarda
solunum yolu hastalıklarına neden olur. Diğer zarfsız virüsler;
poliovirüs, papilloma virüs ve hepatit A’dır.

AIDS’e neden olan HIV gibi zarflı virüsler nükleik asitleri ve
kapsid proteinlerini içerir. Kapsidin çevresindeki zarf fosfolipid bir

tabakadan ve proteinlerden oluşur. Viral zarftaki glikoproteinler konak
hücreye bağlanmak için kullanılır. Zarftaki diğer proteinlerse zarf

yapısını stabil tutmaktan sorumludur. Zarf yapısının kırılganlığından
dolayı zarf içermeyen virüsler sıcaklık ve ph değişimlerine daha
dayanıklıdır.