Page 18 - Yürüyüş Dergisi 36. Sayısı...

Sevgili okurlarımız; bu sayımızda, ca’da, “üstün, ayrıcalıklı ve güzel ko-
KÖKLERİ geçmişten bugüne devrimci avukatlığın nuşan” anlamına gelen “AdvoCatus”
HALKIN İÇİNDE köşe taşlarını ele aldığımız dizimizin sözcüğünden Türkçe’ye ve diğer dil-
üçüncü bölümünü sizinle paylaşıyoruz. lere yerleşmiştir.
30 YILLIK Bu bölümde asıl olarak geçmişten Birçok açıdan bugünkü kamu hu-
BİR GELENEK: bugüne dünya ve ülkemizde avukat- kukuna ve özel hukuka kaynaklık
ların devrimci mücadelelere katılımı eden Roma’da avukatlık onur mesleği
3 ve avukat olan devrimci önderlerimizi olarak kabul edilmiş, bu yüzden avu-
anlatacağız. Ama önce avukat kimdir, katların hizmetleri karşılığında bir
avukatlık nasıl ortaya çıkmıştır, nasıl ücret almaları yasaklanmıştır.
bir gelişim geçirmiştir, aydın olma Bugünkü anlamda avukatlık ise
misyonu nedir konularında kısa bir
13. yüzyılın sonlarına doğru Fransa’da
tarihsel hatırlatma yapmak istiyoruz. ortaya çıkmıştır. 14. Yüzyıl Fransa-
Avukat kimdir?
sı’nda avukatlar başka başka şehirlere
Türk Dil Kurumu sözlüğünde avu-
giderek savunma yapmaya başladık-
kat, “Hak ve yasa işlerinde isteyenlere
larından, bu dönemde avukatlara “ada-
yol göstermeyi, mah-kemelerde, devlet
letin gezici şövalyeleri” denilmiştir.
dairelerinde başkalarının hakkını ara-
Ortaçağ Avrupası’nda ceza dava-
mayı, korumayı meslek edinen ve
larında avukatlık söz konusu değildir.
bunun için yasanın gerektirdiği şartları
Çünkü Avrupa’da Ortaçağ, “Savunma
taşıyan kimse.” olarak tanımlanmıştır.
hakkının olmadığı” bir dönemdir. Bu
Tanımdan da anlaşılacağı üzere avukat,
dönemde davalar, “işkence” ve “itiraf”
“başkaları için hak arayan, hak arayana
ile sonuçlandırılmıştır. Bu nedenle
yol gösteren, hakları korumayı kendine
“Savunma” bu dönemde lüzumsuz
HALKIN HUKUK BÜROSU görev edinen” kişidir. Kısaca; avu- sayılmıştır.
katlık, öz olarak, başkaları için “hak
Türkiye’de (Osmanlı dönemin-
arama”, başkalarının “hakkını savun-
de)1800’lü yıllara kadar “Dava Vekili”
Tarihten Bugüne ma” faaliyetidir. Buradan yola çıkarak
Sınıf Mücadelesinde Avukatların avukatlık, hakkın ve haksızlığın söz adıyla meslek yapan bir sınıf yoktu.
Sayı: 36
Rolü. konusu olduğu her yerde ve zamanda Yalnızca yazılı müdafaa yaptığı söy-
Yürüyüş
Avukatlık mesleği tarihsel gelişimi söz konusu olan bir faaliyettir diye- lenebilecek arzuhalciler vardı. İlk kez
15 Ekim 1800’lerde dava vekilliği ortaya çık-
2017 içinde yukarıda çizilen çerçevenin dışına biliriz. Yani avukatlık “savunmanlık”
çıkarak toplumsal bir nitelik kazanmıştır. ya da “dava vekilliği”nin ötesinde bir maya başladı.
Yani ücret karşılığında savunmanlık ve kavramdır ve mahkeme salonlarıyla Baro ve avukat kavramları ilk defa
dava vekilliğinin ötesine geçerek, hak- sınırlandırılamayacak bir meslektir. Türk hukuk sistemine 1924 tarihli
sızlığa ve adaletsizliğe karşı bir mücadele Avukatlık ne zaman ve nasıl ortaya “Muhamat Kanunu” ile girdi.
biçimi haline gelmiştir. Bunun nedeni çıkmıştır? İlk avukatlık kanunu 27 Haziran
ise ancak sınıf ve sınıf mücadelesi kav- Savunma mesleğinin (avukatlık) 1938 Tarih ve 3499 Sayılı Avukatlık
ramları ile açıklanabilir. tarihini eski Yunan şehir devletlerine Kanunudur. Bugün yürürlükte olan
ve Roma’ya kadar götürmek müm- kanun ise 1969 tarihli ve 1136 sayılı
Marksist tarih anlayışına yani diya-
kündür. Avukat sözcüğü eski Yunan- Avukatlık Kanunu’dur.
lektik ve tarihsel materyalizme göre,
gelişiminin belirli bir aşamasında top- rinden yana taraf olmaya zorlamıştır. Ancak bu durum, avukatların doğ-
lumlar sınıflara bölünmüştür: Avukat aydın mıdır? rudan ve kendiliğinden aydın oldukları
Ezenler-ezilenler, yönetenler ve yö- Avukatlar sınıfsal olarak küçük bur- anlamına gelmez. Özellikle Marks ve
netilenler... (Köleci toplumda bu, köle juva nitelikli bir meslek gurubudur. Bu Engels’in sürekli eleştirdiği “meslekten
sahipleri ve köleler, feodal toplumda nitelikleri avukatların “aydın” olarak hukukçu bakışı”na sahip yani “dünyayı
feodal beyler ve serfler, kapitalist top- nitelendirilmesine de zemin hazırlamıştır. salt hukukçu bakış açısıyla açıklayıp
lumda burjuvazi ve proletarya-işçi sınıfı Çünkü avukat, belirli bir hukuk ve anlamlandırmaya çalışan” bir hukukçular
olarak şekillenmiştir.) Bu tarih anlayışına siyaset bilimi eğitimi almış, bu nedenle yığınının varlığı bunun önünde engel
göre toplumların bugüne kadarki tarihi de çevresinde olup bitenleri, içinde ya- olmuştur. Fakat yine de avukatların
de sınıf mücadelelerinin tarihidir. Bu şadığı toplumun ekonomik, sosyal, si- azımsanmayacak bir bölümü, tarih boyu,
tarih içerisinde hiçbir şey bu iki olgudan yasal gelişmelerini kavrayabilecek bi- bu çerçevenin dışına çıkıp aydın olma
yani sınıf ve sınıf mücadelesi gerçeğinden rikime sahip olmuştur. Özellikle yaşa- misyonuna sahip olabilmiştir.
bağımsız olarak var olamaz. Yani her dıkları zamanın mülkiyet ilişkilerini ve Bu nasıl olmuştur? Hayatın kendisi
şey sınıfsaldır. Şu veya bu ölçüde, şu bu ilişkilerden doğan sömürüyü, ada- avukatı şu ya da bu sınıftan yana taraf
veya bu sınıfla ilgilidir. Avukatlık da bu letsizlikleri görebilme imkanına sahip olmaya zorlamış, meselelere “salt hu-
gerçeğin dışında kalmamış, “hayatın olmaları avukatlara “aydın” olma zemini kukçu bakış açısıyla” bakılamayacağı
olağan akışı” avukatları iki sınıftan bi- sunmuştur. konusunda zengin bir deneyim sun-

18
FAŞİST DÜZEN, CEPHE’NİN ÖNDERLİĞİNDE