Page 11 - ED 211
P. 11
พวกเขา เพื่อว่าพวกเขาจะสามารถพูดภาษาได้ เพื่อว่าพวกเขาจะได้ปรับตัวเองในที่ท างาน
ได้ อย่างไรก็ตาม หากว่าเธอให้การศึกษาพวกเขาในทางศีลธรรม จริยธรรม ความงามและ
สุนทรียะ เพื่อว่าพวกเขาจะไม่เพียงค้นพบและเข้าใจคณิตศาสตร์ แต่จะค้นพบตัวของเขา
เองด้วย แล้วพวกเขาจะตระหนักด้วยตัวเองว่า ชีวิตเป็นสิ่งยิ่งใหญ่เสียจริง แล้วพวกเขาก็
จะเป็นมนุษย์ (กฤษณมูรติ. 2543: 97)
ในขณะที่กฤษณมูรตินิยามการศึกษาในมุมมองแบบมนุษยนิยม (Humanism) จอห์น ดิวอี้
(John Dewey. 1859-1952) นักปรัชญาการศึกษาหนึ่งในผู้ให้ก าเนิดปรัชญาปฏิบัตินิยม (Pragmatism)
หรือประสบการณ์นิยม (Experimentalism) (Pragmatism. 2008) มองการศึกษาโดยให้คุณค่ากับการ
เรียนรู้จากประสบการณ์จริง การเรียนรู้ในโรงเรียนจึงต้องเชื่อมโยงกับโลกภายนอก ต้องเป็นการเรียนรู้
ในชีวิตจริง เพราะการศึกษาในทัศนะของดิวอี้เป็นกระบวนการของชีวิต (ในปัจจุบัน) ไม่ใช่การเตรียมตัว
ส าหรับชีวิตในอนาคต (Education, therefore, is a process of living and not a preparation for
future living) (Dewey. 1974: 430)
นอกจากนั้นนักการศึกษาบางคนมองการศึกษาในความหมายกว้างหมายถึงประสบการณ์
ทั้งหมดของชีวิต ตั้งแต่เกิดจนตาย ขณะที่บางคนมองในความหมายแคบ หมายถึงกระบวนการที่สังคม
ถ่ายทอดวัฒนธรรม ความรู้ ความช านาญ ค่านิยมจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่งผ่านโรงเรียนและ
สถาบันทางสังคม โดยมีการเลือกสรรสิ่งที่จะถ่ายทอด (วิทย์ วิศทเวทย์. 2555: 15) ซึ่งมีนัยถึงการมอง
การศึกษาในกรอบของระบบโรงเรียน ดังเช่นความหมายของการศึกษาของนักการศึกษาบางคนที่กิติมา
ปรีดีดิลก (2520: 69-72) รวบรวมไว้ในหนังสือปรัชญาการศึกษา (เล่ม 1): ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ
ปรัชญา ความตอนหนึ่งว่า “.....การศึกษาคือการสั่งสอนอบรมวิชาความรู้ เพื่อให้คน ๆ นั้นสามารถอยู่ใน
ชุมนุมชนได้อย่างมีความสุขเช่นเดียวกับคนอื่น ๆ (สุดใจ เหล่าสุนทร. ม.ป.ป.) หรือ การศึกษาคือ
กระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรม ความรู้ ความคิดเห็นของมนุษย์รุ่นหนึ่งไปยังรุ่นหนึ่ง (ดวงเดือน พันธุม
นาวิน. 2517).....”
นอกจากการศึกษาถูกนิยามในความหมายที่สอดคล้องกับความเชื่อและคุณค่าที่ยึดถือแล้ว
การศึกษายังถูกนิยามแตกต่างกันในแต่ละช่วงเวลาหรือยุคสมัยอีกด้วย เพราะมองว่าความหมายของ
การศึกษามีสัมพันธ์กับทัศนะในการมองความรู้และกระบวนการเรียนรู้ กล่าวคือ ก่อนช่วงเวลาที่
การศึกษาแบบใหม่หรือสมัยใหม่จะกลายเป็นการศึกษากระแสหลัก การศึกษาหมายถึง กระบวนการ
เรียนรู้ที่สัมพันธ์กับวิถีชีวิต เมื่อเริ่มมีการจัดการศึกษาสมัยใหม่ การศึกษาหมายถึง การรู้หนังสือ (อุษณีย์
ธโนศวรรย์. (2545)
การศึกษาจึงมีความหมายที่หลากหลาย และไม่ได้มีความหมายที่ตายตัว หากแต่มีการ
ปรับเปลี่ยนความหมายอยู่ตลอดเวลา รายวิชานี้จึงให้ความส าคัญกับการท าความเข้าใจความหมายของ
เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 5
