Page 14 - รายงาน ปี 61 รูปแบบที่ 1
P. 14
โครงการพัฒนาแหล่งน ้าบาดาลเพื่อสนับสนุนน ้าดื่มสะอาดให้กับโรงเรียนทั่วประเทศ ประจ้าปีงบประมาณ พ.ศ. 2561
10. ตัวชี วัดโครงการ
ด้านคุณภาพ นักเรียนและชุมชนตำมเป้ำหมำยมีน ้ำบำดำลสะอำด ได้มำตรฐำนน ้ำอุปโภคบริโภค
ใช้อย่ำงเพียงพอและทั่วถึง และมีน ้ำดื่มสะอำดได้มำตรฐำนน ้ำดื่มองค์กำรอนำมัยโลกใช้ดื่มกินในโรงเรียน
และชุมชน
ด้านปริมาณ กำรพัฒนำแหล่งน ้ำบำดำลตำมเป้ำหมำยส้ำเร็จตำมกรอบระยะเวลำที่ก้ำหนด
2.ขั นตอนการด้าเนินการ/กิจกรรมส้าคัญ
1.1 การส้ารวจธรณีฟิสิกส์
กำรส้ำรวจทำงธรณีฟิสิกส์มีอยู่หลำยวิธี บำงวิธีวัดค่ำสนำมที่มีอยู่แล้วในธรรมชำติ แต่บำงวิธีจ้ำเป็นต้องอำศัยกำร
สร้ำงสนำมขึ นเพื่อปล่อยลงสู่พื นดินแล้วท้ำกำรวัดค่ำ วิธีกำรวัดสนำมธรรมชำติซึ่งใช้ แรงโน้มถ่วงสนำมแม่เหล็ก
สนำมไฟฟ้ำ และสนำมแม่เหล็กไฟฟ้ำ เพื่อหำกำรรบกวนที่เกิดขึ นในสนำมเหล่ำนั น ซึ่งอำจมีสำเหตุมำจำกลักษณะ
ทำงธรณีวิทยำใต้ผิวดิน ที่มีควำมส้ำคัญทำงเศรษฐกิจหรือควำมสนใจในแง่อื่นๆ วิธีกำรส้ำรวจโดยอำศัยกำรสร้ำง
สนำมขึ น อำทิสนำมไฟฟ้ำหรือสนำมแม่เหล็กไฟฟ้ำ ซึ่งอำจใกล้เคียงกับสนำมที่เกิดขึ นตำมธรรมชำติ หรือกำรสร้ำง
คลื่นไหวสะเทือนและส่งลงสู่ใต้พื นดิน เพื่อหำขอบเขตของลักษณะทำงธรณีวิทยำที่อยู่ใต้พื นดิน โดยทั่วไปวิธีกำรวัด
สนำมธรรมชำติให้ข้อมูลที่ระดับลึกกว่ำและท้ำได้ง่ำยกว่ำวิธีกำรส้ำรวจโดยอำศัยกำรสร้ำงสนำม แต่วิธีกำรส้ำรวจโดย
อำศัยกำรสร้ำงสนำมขึ น สำมำรถให้ข้อมูลของลักษณะทำงธรณีวิทยำใต้ผิวดินที่มีรำยละเอียดมำกกว่ำ กำรส้ำรวจ
ทำงธรณีฟิสิกส์ที่กรมทรัพยำกรน ้ำบำดำลใช้ในงำนส้ำรวจหำแหล่งน ้ำบำดำลมีอยู่หลักๆ 2 วิธี ดังต่อไปนี
การส้ารวจความต้านทานไฟฟ้าจ้าเพาะ (Electrical Resistivity Method)
ค่ำควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำจ้ำเพำะ (Resistivity) หมำยถึง ค่ำควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำจ้ำเพำะของชั นดินและหิน
ประกอบด้วยปัจจัยเกี่ยวข้อง คือ น ้ำหรือโคลนเจำะในหลุม ชนิดของดินหรือหินโดยตรงและขนำดของหลุมเจำะ มี
หน่วยวัดเป็น โอห์ม-เมตร
ควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำของหินเป็นตัวจ้ำกัดปริมำณของกระแสไฟฟ้ำที่จะไหลผ่ำนชั นหินนั นๆ ในทำงปฏิบัติกระแสไฟฟ้ำ
จะถูกส่งลงสู่ดินผ่ำนขั วไฟฟ้ำสองขั ว ซึ่งมีผลให้เกิดควำมต่ำงศักย์ระหว่ำงขั วศักย์ไฟฟ้ำอีกสองขั ว ซึ่งอยู่ในแนว
เส้นตรงเดียวกัน เรำสำมำรถทรำบค่ำควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำจ้ำเพำะของชั นดิน หินได้ โดยกำรค้ำนวณจำกค่ำ
กระแสไฟฟ้ำ และค่ำควำมต่ำงศักย์ไฟฟ้ำที่วัดได้ ณ จุดควำมลึกใดๆ ในแนวดิ่งของต้ำแหน่งที่ส้ำรวจ ควำมต้ำนทำน
ไฟฟ้ำของหินแต่ละชนิดจะขึ นอยู่กับปัจจัยหลำยอย่ำง ได้แก่ ชนิดของแร่ที่ประกอบขึ นเป็นหิน ควำมหนำแน่นของ
เนื อหิน ช่องว่ำงและขนำดรูปร่ำงของช่องว่ำง สิ่งที่แทรกในช่องว่ำง ปริมำณควำมชื นของหิน คุณภำพของน ้ำที่แทรก
อยู่ในเนื อหิน และอุณหภูมิ โดยทั่วไปชั นหินแข็งจะมีค่ำควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำสูง หินร่วนที่มีขนำดตะกอนใหญ่กว่ำจะ
มีค่ำควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำสูงกว่ำชนิดที่มีตะกอนเล็กกว่ำ แต่ปริมำณน ้ำที่แทรกและคุณสมบัติทำงไฟฟ้ำของน ้ำ จะเป็น
ตัวแปรที่ส้ำคัญที่จะท้ำให้ควำมต้ำนทำนไฟฟ้ำของหินเปลี่ยนแปลงไป
ส้ำนักทรัพยำกรน ้ำบำดำล เขต 10 อุดรธำนี หน้ำ 10
