Page 180 - วิทยาศาสตร์ ม.ต้น
P. 180
179
เรื่องที่ 1 สมบัติของสาร และเกณฑ์ในการจ าแนกสาร
สมบัติของสาร หมายถึง ลักษณะเฉพาะตัวของสาร เช่น เนื้อสาร สี กลิ่น รส การน าไฟฟ้ า การ
ละลายน ้า จุดเดือด จุดหลอมเหลว ความเป็นกรด – เบส เป็นต้น สารแต่ละชนิดมีสมบัติเฉพาะตัวที่
แตกต่างกัน แบ่งเป็น 2 ประเภทคือ
1. สมบัติทางกายภาพของสาร เป็นสมบัติของสารที่สามารถสังเกตได้ง่าย เพื่อบอกลักษณะของ
สารอย่างคร่าว ๆ ได้แก่ สถานะ ความแข็ง ความอ่อน สี กลิ่น ลักษณะผลึก ความหนาแน่นหรือเป็น
สมบัติที่อาจตรวจสอบได้โดยท าการทดลองอย่างง่าย ๆ ได้แก่ การละลายน ้า การหาจุดเดือด การหาจุด
หลอมเหลว หรือจุดเยือกแข็ง การน าไฟฟ้า การหาความถ่วงจ าเพาะ การหาความร้อนแฝง
2. สมบัติทางเคมี หมายถึง สมบัติเฉพาะตัวของสารที่เกี่ยวข้องกับการเกิดปฏิกิริยาเคมี เช่น การ
เกิดสารใหม่ การสลายตัวให้ได้สารใหม่ การเผาไหม้ การระเบิด และการเกิดสนิมของโลหะ เป็นต้น
เกณฑ์ในการจ าแนกสาร
ในการศึกษาเรื่องสาร จ าเป็นต้องแบ่งสารออกเป็นหมวดหมู่ เพื่อให้ง่ายต่อการจดจ าสาร
โดยทั่วไปนิยมใช้สมบัติทางกายภาพด้านใดด้านหนึ่งของสารเป็นเกณฑ์ในการจ าแนกสารซึ่งมีหลายเกณฑ์
ด้วยกัน เช่น
1.ใช้สถานะเป็นเกณฑ์ จะแบ่งสารออกได้เป็น 3 กลุ่ม คือ
1.1 ของแข็ง ( solid ) หมายถึงสารที่มีลักษณะรูปร่างไม่เปลี่ยนแปลง และมีรูปร่าง
เฉพาะตัว เนื่องจากอนุภาคในของแข็งจัดเรียงชิดติดกันและอัดแน่นอย่างมีระเบียบไม่มีการเคลื่อนที่หรือ
เคลื่อนที่ได้ น้อยมาก ไม่สามารถทะลุผ่านได้และไม่สามารถบีบหรือท าให้เล็กลงได้ เช่น ไม้ หิน
เหล็ก ทองค า ดิน ทราย พลาสติก กระดาษ เป็นต้น
1.2 ของเหลว ( liquid ) หมายถึงสารที่มีลักษณะไหลได้ มีรูปร่างตามภาชนะที่บรรจุ
เนื่องจากอนุภาคในของเหลวอยู่ห่างกันมากกว่าของแข็ง อนุภาคไม่ยึดติดกันจึงสามารถเคลื่อนที่ได้ใน
ระยะใกล้ และมีแรงดึงดูดซึ่งกันและกัน มีปริมาตรคงที่ สามารถทะลุผ่านได้ เช่น น ้า แอลกอฮอล์ น ้ามัน
พืช น ้ามันเบนซิน เป็นต้น
1.3 แก๊ส ( gas ) หมายถึงสารที่ลักษณะฟุ้งกระจายเต็มภาชนะที่บรรจุ เนื่องจากอนุภาคของ
แก๊สอยู่ห่างกันมาก มีพลังงานในการเคลื่อนที่อย่างรวดเร็วไปได้ในทุกทิศทางตลอดเวลา จึงมีแรงดึงดูด
ระหว่างอนุภาคน้อยมาก สามารถทะลุผ่านได้ง่าย และบีบอัดให้เล็กลงได้ง่าย เช่น อากาศ แก๊สออกซิเจน
แก๊สหุงต้ม เป็นต้น
2.ใช้ความเป็นโลหะเป็นเกณฑ์ แบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม คือ
2.1 โลหะ ( metal)
2.2 อโลหะ ( non-metal )
2.3 กึ่งโลหะ ( metaliod )
