Page 57 - ดุลยภาพของสิ่งมีชีวิต
P. 57
ภูมิคุ้มกันของร่างกาย
ร่างกายของคนเรามีกลไกหรือกรรมวิธีที่จะป้องกัน ก าจัดหรือท าลายสิ่ง
แปลกปลอมที่ร่างกายไม่ต้องการนั้น ๆ โดยธรรมชาติอยู่แล้ว เช่น มีผิวหนัง
เป็นเครื่องป้องกันหรือขับถ่ายสารบางอย่างออกมา เช่น กรดแลกติก มี
ความสามารถในการชั่วยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียได้ หรือถ้าแม้แต่
สารคัดหลั่งต่าง ๆ เช่น น ้าตา น ้าลาย ล้วนแต่มีฤทธิ์ในการท าลายแบคทีเรียได้
ทั้งนั้น
ถ้าโครงสร้างที่ใช้ในการก าจัดสิ่งแปลกปลอมเบื้องต้น ไม่สามารถที่จะก าจัด
หรือท าลายสิ่งแปลกปลอมเหล่านั้นได้ ร่างกายก็ยังมีกลไกที่จะก าจัดขั้นต่อไป
โดยเซลล์พิเศษคือ ฟาโกไซต์ เช่น เซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีอยู่ในกระแสเลือด
เป็นเซลล์ที่คอยก าจัดสิ่งแปลกปลอมโดยกระบวนการที่เรียกว่า ฟาโกไซโท
ซิส (Phagocytosis) แต่ในกรณีที่สิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกายในปริมาณมาก
หรือสารที่เข้าไปนั้นมีสมบัติพิเศษที่ร่างกายไม่สามารถก าจัดท าลายโดยวิธี
หรือกลไกดังกล่าวได้ ร่างกายก็ยังมีกลไกที่ส าคัญและซับซ้อนขึ้น ซึ่งมี
ประสิทธิภาพสูงในการที่จะท าลายสิ่งแปลกปลอมนั้นเสียก่อนที่จะก่อให้เกิด
อันตรายต่อร่างกาย เรียกระบบการท าลายสิ่งแปลกปลอมนี้ว่า ระบบ
ภูมิคุ้มกัน (Immunity) ซึ่งระบบดังกล่าวนี้มีวิวัฒนาการเฉพาะในสัตว์ที่มี
กระดูกสันหลังชั้นสูงรวมทั้งมนุษย์ด้วย ระบบภูมิคุ้มกันเกี่ยวข้องกับปฏิกิริยา
เคมีระหว่างโมเลกุลของสารประกอบโปรตีนที่ร่างกายสร้างขึ้น
เรียกว่า แอนติบอดี (Antibody) กับสารเคมีแปลกปลอมจากภายนอกร่างกายที่
เข้ามาในร่างกายเรียกว่า แอนติเจน (Antigen) รวมทั้งสารที่มีสมบัติคล้าย
แอนติเจนด้วย
