Page 225 - Ratthasatr Boonpsal
P. 225
ใบงานที่
4.2 พัฒนาการทางด้านการเมืองการปกครองสมัยสุโขทัย
ค าชี้แจง ให้นักเรียนตอบค าถามต่อไปนี้
1. ความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์กับราษฎรในสมัยสุโขทัยมีลักษณะเป็นอย่างไร
ความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์กับราษฎรในสมัยสุโขทัยระยะแรกใช้รูปแบบการปกครองแบบพ่อปกครองลูก
เนื่องจากสุโขทัยยังคงเป็นอาณาจักรที่มีขนาดเล็กมีผู้คนจ านวนไม่มากนัก การใช้รูปแบบการปกครองแบบนี้จึงท าให้ .
สามารถดูแลราษฎรได้อย่างทั่วถึง ต่อมาในสมัยของพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) ได้มีการแสดงให้เห็นฐานะของ .
กษัตริย์ที่ทรงเป็นธรรมราชา โดยทรงน าเอาหลักทศพิธราชธรรมในพระพุทธศาสนามาใช้ในการปกครองบ้านเมือง
และเริ่มมีการน าราชาศัพท์มาใช้ในราชส านัก แสดงให้เห็นคติในการปกครองที่กษัตริย์ทรงเป็นสมมติเทพตามความเชื่อ
ของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู อีกด้วย
2. การปกครองแบบพ่อปกครองลูกในระยะแรกของอาณาจักรสุโขทัยมีลักษณะเป็นอย่างไร และมีความ
เหมาะสมหรือไม่ อธิบายเหตุผล
การปกครองแบบพ่อปกครองลูก เป็นรูปแบบการปกครองที่กษัตริย์อยู่ใกล้ชิดกับราษฎร เสมือนบิดากับบุตร
เห็นได้จากการที่พ่อขุนรามค าแหงมหาราช ทรงเปิดโอกาสให้ราษฎรได้ร้องทุกข์ด้วยตนเองอย่างใกล้ชิด โดยแขวน
กระดิ่งไว้ที่ประตูวัง และพระองค์จะเข้ามาแก้ไขปัญหาต่างๆ ด้วยพระองค์เอง การปกครองในลักษณะนี้เหมาะสมกับ
อาณาจักรสุโขทัยในระยะแรก เนื่องจากยังเป็นอาณาจักรที่มีขนาดเล็ก และราษฎรมีจ านวนไม่มากนัก
3. พระพุทธศาสนามีความเกี่ยวข้องกับการปกครองในสมัยสุโขทัยอย่างไร
พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไทย) ทรงน าหลักทศพิธราชธรรมในพระพุทธศาสนามาใช้ในการปกครองบ้านเมือง
ให้มีความสงบสุขร่มเย็น
4. อาณาจักรสุโขทัยมีอาณาเขตติดต่อกับดินแดนใดบ้าง
- ทิศตะวันออก มีอาณาเขตไปถึงเมืองสระหลวง สองแคว (พิษณุโลก)
- ทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีอาณาเขตไปถึงเมืองปากยม (จังหวัดพิจิตร) เมืองชากังราว เมืองสุพรรณภาว
เมืองนครพระชุม (อยู่ในเขตก าแพงเพชร) เมืองบางพาน (ในอ าเภอพรานกระต่าย จังหวัดก าแพงเพชร)
- ทิศเหนือถึงทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มีอาณาเขตถึงเมืองราด เมืองสะค้า และเมืองลุมบาจาย ทั้ง 3 เมืองนี้อยู่ใน
บริเวณลุ่มแม่น ้าน่าน
5. อาณาจักรสุโขทัยมีรูปแบบการปกครองบ้านเมืองอย่างไรบ้าง
พระมหากษัตริย์ทรงมีอ านาจเด็ดขาด ประทับอยู่ในราชธานี ในระยะแรกพระมหากษัตริย์ทรงมีค าน าหน้าว่า
“พ่อขุน” การปกครองมีลักษณะกระจายอ านาจการบริหารจากราชธานีออกไปสู่หัวเมืองต่างๆ แบ่งหัวเมืองเป็นชั้นๆ
ตามระยะทางใกล้-ไกล
ประวัติศาสตร์ ม.1
