Page 27 - 8-sinf Jahon tarixi metodikasi

@edurtm_uz
METODIK TAVSIYA

XIII–XVI ASRLARDA XITOY VA HINDISTON

Mo‘g‘ullar tomonidan Xitoyni istilo qilinishi. Dastlab Xitoyning shimoli-
da tuzilgan mo‘g‘ullar davlati Xubilay xonligi davrida o‘z ta’sirini mamlakatning
markaziy va janubiy hududlariga ham o‘tkazadi. Xitoy 1279-yili to‘liq bo‘ysundi-
rilib, yangi mo‘g‘ullar sulolasi Yuan (1279–1368) nomini oladi. Mo‘g‘ullar Xitoydagi
yerlarni unda yashaydigan dehqonlari bilan birga bo‘lib olishadi. Ammo dehqon-
chilikda xo‘jalik yuritish usullari va soliqlar avvalgicha qoladi. Mo‘g‘ullar davrida

to‘lovlarning oshib borishi faqat dehqonlar va hunarmandlarnigina emas, hatto
savdogar larni ham xonavayron qiladi. Hukumat to‘xtovsiz o‘sib borayotgan xara-
jatlarni qoplash uchun qo‘shimcha qog‘oz pul chiqara boshlaydi. Bu esa pulning
qadrsiz lanishiga, mahsulot va hunarmandchilik buyumlarining qimmatlashishiga
sabab bo‘ladi.
Xubilay mamlakatni boshqarishning xitoycha usulini qo‘llasa-da, mahalliy
amaldorlar xizmatidan voz kechadi. Davlat amaldorlari orasida turli xalq vakillari-
ni uchratish mumkin edi. Xususan, venetsiyalik sayyoh va savdogar Marko Polo
Xubilayxon saroyida yuksak lavozimni egallagan.
Min sulolasi boshqaruvi. Mo‘g‘ullar imperiyasining inqirozi boshlanishi bilan
XIV asrning o‘rtalaridan Xitoyda ham xalq ozodlik harakati kuchayadi. Xenan va

Shandun viloyatlarida 1351-yilda boshlangan dehqonlar qo‘zg‘oloni tez orada bu-
tun mamlakatni qamrab oladi. Qo‘zg‘olonga rohib Chju Yuan Chjan boshchilik
qiladi. 1368-yilda mo‘g‘ullardan ozod bo‘lgan Xitoyda Yuan Chjan asos solgan
Min imperiyasi faoliyati boshlanadi.

1368-yilda Xitoyda Yuan Chjan asos solgan Min imperiyasi tashkil topadi.

25
25 25