Page 76 - BookYana_forebook
P. 76
เครื่องจับจีบ
การแต่งกายของสตรีไทยแต่โบราณนั้น สไบถือว่าเป็นเครื่องแต่งกายหลักเมื่อจ าเป็นที่จะต้องออกจากบ้าน
แต่ถึงกระนั้นยังมีรายละเอียดเล็กๆน้อยๆที่เป็นข้อแตกต่างระหว่างการแต่งกายของสามัญชนและชาววัง ขุนนาง
ชนชั้นสูง นั้นก็คือรอยจีบบนผืนผ้าสไบนั้นเอง ดังที่ท่านอาจารย์เผ่าทอง ทองเจือ ผู้เชี่ยวชาญด้านผ้าไทย กล่าว
บรรยายขณะที่วิทยากรสาธิตวิธีการอัดผ้า ในงานนิทรรศการ 'ขัด รีด ร่ า การดูแลผ้าแบบชาววัง
"การแสดงฐานะของคนไทยในสมัยก่อนจะดูจากรอยพับของผ้า หรือจีบของผ้า ถ้าผ้าที่ใครใส่มีรอยพับหรือ
สไบที่ใส่มีรอยจีบที่สวยงามแสดงว่าบ้านนั้นมีฐานะดี เพราะการจับจีบผ้าต้องใช้เวลานานและใช้ก าลังคนท ามาก
ผู้ดีไทยโบราณจึงต้องมีคนรับใช้เอาไว้เพื่อท าเรื่องเหล่านี้ให้"
ขั้นตอนการดูแลผ้าตามแบบฉบับของสาวชาววังนั้นมีทั้งหมด 3 ขั้นตอน "ขัด รีด ร่ า"
ขั้นตอนแรกส าหรับการดูแลผ้าไทยแบบชาววัง "การขัด" คือ การซัก คนไทยโบราณจะน าผ้าไปต้มในน้ า
ชะลูดเพื่อให้มีกลิ่นหอมและใส่ลูกซัดที่มีคุณสมบัติเป็นเมือก เมื่อแช่น้ าเข้าไปเพื่อเคลือบเส้นใยของผ้าเอาไว้จะท าให้
ผ้านั้นคงรูปทรง เมื่อน าไปขัดจะขึ้นเงา ส าหรับผ้าที่หนาและมีการสอดด้ายทองเข้าไปในเนื้อผ้าจะไม่นิยมขัด จึงไม่
แช่ในน้ าลูกซัดแต่จะแช่ในน้ ามะพร้าวแทนเพื่อให้เนื้อผ้านุ่ม ก่อนน าไปล้างน้ าให้สะอาด เมื่อซักผ้าเสร็จแล้วจะเข้าสู่
ขั้นตอนการขัด ซึ่งจะใช้หอยเบี้ยโดยน าด้านกลมมนของหอยมาขัดไปตามแนวของเนื้อผ้า เพื่อให้เนื้อผ้าเงางาม ถือ
เป็นภูมิปัญญาของไทยโบราณโดยแท้จริง บางครั้งอาจใช้หอยโมรา กระสุนปืนโบราณ หรือขวดแก้ว เพราะยิ่ง
อุปกรณ์การขัดมีขนาดใหญ่มากเท่าไรงานขัดผ้าก็ยิ่งเสร็จเร็วมากขึ้นเท่านั้น
43-75
