Page 329 - บทคัดย่อการทดลองสิ้นสุด 59 สมบูรณ์

รายงานผลการทดลองสิ้นสุด ปี 2559

1. ชุดโครงการวิจัย วิจัยการควบคุมการปนเปื้อนจุลินทรีย์และสารพิษจากเชื้อราใน
กระบวนการผลิตผลิตผลเกษตรหลังการเก็บเกี่ยว

2. โครงการวิจัย การควบคุมการปนเปื้อนจุลินทรีย์และสารพิษจากเชื้อราใน
กระบวนการ ผลิตผลิตผลเกษตรหลังการเก็บเกี่ยว
3. ชื่อการทดลอง ศึกษาวิธีควบคุมความเสียหายที่เกิดจากเชื้อ Penicillium spp.
หลังการเก็บเกี่ยวของผลส้มสายน้ าผึ้ง

Studies on Postharvest Loss in Tangerine (Lonicera japonica
Thunb) from Penicillium spp.
1/
1/
4. คณะผู้ด าเนินงาน อารีรัตน์ การุณสถิตย์ชัย ชวเลิศ ตรีกรุณาสวัสดิ์
นารีรัตน์ สุนทรธรรม 1/ ภูวสินธ์ ชูสินธ์ 2/
สุพัฒนกิจ โพธิ์สว่าง 3/ มานพ หาญเทวี 4/
5. บทคัดย่อ
ศึกษาวิธีควบคุมความเสียหายที่เกิดจากเชื้อ Penicillium spp. หลังการเก็บเกี่ยวของผลส้ม
สายน้ าผึ้ง มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาข้อมูลการปนเปื้อนเชื้อรา Penicillium spp. ในกระบวนการผลิต

ส้มสายน้ าผึ้งภายในประเทศ ด าเนินงานตั้งแต่เดือน ตุลาคม 2557 ถึง กันยายน 2559 ที่แปลงเกษตรกรผู้
ปลูกส้มสายน้ าผึ้งกับโรงงานคัดบรรจุส้มสายน้ าผึ้งเอกชนจังหวัดเชียงใหม่ และกองวิจัยและพัฒนา
วิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร การทดลองนี้แบ่งเป็น 2 ตอน คือ ตอนที่ 1 ศึกษา

การผลิตและการจัดการสวนส้มและโรงคัดบรรจุส้ม พบว่า ความเสียหายในแปลงปลูกส่วนใหญ่
เกิดจากการกระแทกของผล ภัยธรรมชาติในแปลง การปฏิบัติการเก็บเกี่ยวและการขนส่งผลผลิต
นอกจากนี้ พบว่า เกษตรกรผู้ปลูกบรรเทาอาการโรคกรีนนิ่งและรักษาต้นส้มด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะ คือ
แอมพิซิลิน และแอมม๊อกซี่ อัตราส่วน 15 กรัมต่อน้ า 1 ลิตร ฉีดเข้าต้นส้มโดยตรง และไม่พบความเสียหาย
จากเชื้อราในผลส้มหลังการเก็บเกี่ยวจากแปลง ตอนที่ 2 ศึกษาความเสียหายและจ าแนกชนิดเชื้อสาเหตุ

โรคจากการผลิตและการจัดการสวนส้มและโรงคัดบรรจุส้ม พบว่า ความเสียหายในกระบวนการผลิตใน
โรงคัดบรรจุส่วนใหญ่เป็นความเสียหายทางกายภาพ ได้แก่ การช้ า การเกิดบาดแผล เป็นผลมาจากความ
เสียหายจากแปลงปลูก ส่งผลให้เกิดการเข้าเกิดการเน่าเสีย และเชื้อสาเหตุโรคเข้าท าลายทางบาดแผล

หรือรอยช้ าที่เกิดขึ้น อาการจะรุนแรงเพิ่มมากขึ้นหลังการเก็บรักษาเป็นเวลานาน ดังนั้น ควรมีการคัดแยก
ผลิตผลที่เกิดบาดแผลและรอยช้ า เพื่อป้องกันการเสียหายจากเชื้อสาเหตุโรคระหว่างการเก็บรักษา
ผลิตผลเพื่อรอจ าหน่ายให้กับผู้บริโภค โดยเชื้อที่เข้าท าลายผลส้มสายน้ าผึ้งในกระบวนการผลิตในโรงคัด
บรรจุ ได้แก่ เชื้อ Fusarium spp. พบมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ รองลงมาคือ เชื้อ Cladosporium sp.,

Aspergillus spp และ Penicillium spp. ดังนั้น ควรมีการศึกษาความสามารถในการสร้างสารพิษจาก
เชื้อรา Aspergillus spp. และ Penicillium spp. ที่พบในผลส้มสายน้ าผึ้ง เพื่อใช้เป็นข้อมูลความ
ปลอดภัยแก่ผู้บริโภคต่อไป
____________________________________

1 กองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร
2 กองพัฒนาระบบและรับรองมาตรฐานสินค้าพืช
3 ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ สถาบันพืชสวน
4 ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรเชียงใหม่