Page 36 - NhungMuaXuanTroLai

ngheä vôùi ñaø gia toác, hieåm hoïa phaù hoaïi theá quaân bình cuûa moâi sinh caøng gia taêng,
ñöa ñeán nhöõng haäu quaû khoác lieät cho söï soáng. Moät thí duï nhoû laø ôû nhöõng nöôùc naøo
caàn phaùt trieån, neáu ngöôøi ta ham lôïi chaët caây ñoán röøng böøa baõi, nöôùc ñoù seõ laõnh ñuû
nhöõng thieân tai. Maët khaùc, ôû nhöõng nöôùc kyõ ngheä hoùa neáu thaû khoùi nhaø maùy khoâng
kieåm soaùt laøm vôõ maøng khí ozone baûo veä Traùi Ñaát, caû theá giôùi seõ laõnh ñuû tai hoïa.
Toùm laïi loaïi ngöôøi chæ coù theå laøm chuû moâi sinh nhö laøm chuû moät vuôøn boâng, baûo veä
vun troàng cho thaät toát ñeå nuoâi söï soáng, chôù khoâng phaûi huûy hoaïi ñeå töï dieät.

Moät moâi tröôøng khaùc cuûa söï soáng laø quan heä cuûa con ngöôøi ñoái vôùi con ngöôøi.
Con ngöôøi töø thôøi tieàn söû ñaõ bieát hoïp thaønh nhöõng xaõ hoäi ñeå döïa vaøo nhau maø soáng.
Con ngöôøi taïo ra xaõ hoäi, taát nhieân phaûi laøm chuû xaõ hoäi, nhöng laøm chuû theo caùch
naøo? Töø thôøi xa xöa caùc daân toäc ñaõ coù nhöõng ñònh cheá xaõ hoäi chính trò ñeå trôû thaønh
nhöõng quoác gia rieâng bieät. Nhöõng ñònh cheá ñoù ñaõ bieán thieân vôùi thôøi gian theo luaät
tieán hoùa cuûa nhaân loaïi, ñeå ñeán cuoái theá kyû 20, moät söï thaät ñaõ ñöôïc khaúng ñònh. Moái
töông quan giöõa con ngöôøi vaø con ngöôøi, hay giöõa moät nöôùc vôùi moät nöôùc chæ coù theå
ñöôïc oån ñònh neáu khoâng coù moät caù nhaân hay moät nhoùm ngöôøi naøo ñoäc quyeàn laøm
chuû nhöõng ñònh cheá ñoù.

Khi böôùc qua ngöôõng cöûa cuûa theá kyû môùi, nhaân loaïi ñaõ nghe thaáy moät tín hieäu roõ
reät. Caùc cheá ñoä ñoäc taøi phaûi cheát, bôûi vì noù ñaõ gaây thaûm hoïa cho caùc daân toäc, chính
noù cuõng ñaõ gaây ra nhöõng cuoäc ñaïi chieán theá giôùi coù khaû naêng ñöa ñeán naïn taän dieät.
Daân chuû theo hình thöùc hieän nay khoâng phaûi laø cheá ñoä toái öu maø loaøi ngöôøi ñaõ ñaït
tôùi, nhöng ít ra trong böôùc tieán cho ñeán nay cuûa nhaân loaïi ñoù laø cheá ñoä toát nhaát cho
söï phaùt trieån trong oån ñònh. Gia dó daân chuû ñaõ coù saün nhöõng maàm moáng cuûa söï ñoåi
môùi, coøn ñoäc taøi phi daân chuû chæ coù maàm moáng cuûa söï töï dieät. Tín hieäu ñoù toùm laïi
laø nhaân baûn. Quyeàn con ngöôøi ñaõ ñeán luùc phaûi ñaët treân moïi ñònh cheá xaõ hoäi.

Nhöõng tieán boä cuûa khoa hoïc kyõ thuaät ñaõ laøm theá giôùi thu nhoû laïi, caùc quoác gia
caùc daân toäc thaáy gaàn guïi nhau hôn, vaø caùc moái töông quan cuõng trôû thaønh phöùc taïp
hôn. Vì theá xu theá "toaøn caàu hoùa" caøng trôû neân böùc thieát trong nhöõng naêm ñaàu cuûa
theá kyû 21. Toaøn caàu hoùa coù nghóa laø hoäi nhaäp vaøo moät moái ñeå coù moâi tröôøng thuaän
lôïi cho söï giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp theo nguyeân taéc thöông thaûo dung hoøa ñeå ñi
ñeán ñoàng thuaän. Böùc thieát vì 2/3 daân soá toaøn caàu ñang soáng döôùi möùc ngheøo khoå vaø
ñang caàn gaáp phaûi phaùt trieån kinh teá. Chìa khoùa cuûa söï phaùt trieån kinh teá laø quan heä
maäu dòch quoác teá. Vì theá ngöôøi ta ñaõ noùi nhieàu ñeán vieäc hoäi nhaäp kinh teá toaøn caàu,
hay toaøn caàu hoùa kinh teá cuõng vaäy.

Theá nhöng cuoäc hoïp cuûa WTO vaøo cuoái naêm 1999 ôû Seattle ñaõ cho thaáy nhöõng
khoù khaên vaø laøm noåi baät leân moät chuû ñeà môùi: tröôùc khi toaøn caàu hoùa kinh teá, caàn
phaûi toaøn caàu hoùa daân chuû. Trong phaïm vi giao thöông, söï ñoøi hoûi ñoù coù nghóa laø
WTO, moät toå chöùc coù nhieäm vuï ñaët ra nhöõng luaät leä chung cho maäu dòch quoác teá,
theo doõi vieäc thi haønh caùc luaät leä ñoù, caàn phaûi ñöôïc caûi toå cô caáu cho coù bình ñaúng
hôn ñeå thích hôïp vôùi söï ña daïng cuûa 135 nöôùc hoäi vieân phaàn lôùn laø ngheøo vaø keùm
phaùt trieån. Caùc cô caáu quoác teá, keå caû Lieân Hieäp Quoác, caàn phaûi thay ñoåi cô caáu ñeå
thích öùng vôùi thôøi ñaïi môùi laø vieäc laøm ñuùng vôùi quy luaät tieán hoùa cuûa nhaân loaïi.

Nhöng toâi muoán coù moät yù nghóa roõ reät hôn veà vaán ñeà "toaøn caàu hoùa daân chuû". Söï
toaøn caàu hoùa daân chuû phaûi baét ñaàu töø nhöõng nöôùc chöa coù daân chuû. Neáu moät nöôùc
chöa coi quyeàn con ngöôøi laø caên baûn, chöa cho pheùp ngöôøi daân ñöôïc duøng laù phieáu