Page 62 - NhungMuaXuanTroLai

khai maïc Theá Vaän Hoäi 96 Atlanta treân maøn aûnh truyeàn hình. Thaät huy hoaøng vaø
nguôøi Myõ ñaõ thaønh coâng khi toå chöùc ñoùn tieáp xöùng ñaùng Theá Vaän Hoäi cuoái theá kyû
vaø cuõng laø moät oâng giaø vöøa ñuùng 100 tuoåi thoï. Veà vaät chaát, thaät chaúng coù gì ñaùng
ngaïc nhieân. ÔÛ ñaát nöôùc naøy, nôi ñaõ saûn xuaát nhöõng vò phuø thuûy kyõ thuaät (guru) veà
hieäu öùng ñaëc bieät (special effects) maøn aûnh Hollywood, neáu khoâng laøm ñöôïc nhö
vaäy môùi thöïc söï laø ñaùng ngaïc nhieân. Ñieàu toâi muoán noùi ôû ñaây laø vaán ñeà tinh thaàn.

Naêm 1988, khi vöøa ra khoûi traïi caûi taïo, toâi ñaõ coù dòp xem leã khai maïc Theá Vaän
Hoäi Seoul laàn ñaàu tieân qua maøn aûnh truyeàn hình ôû Vieät Nam. Naêm 1984, toâi khoâng
ñöôïc xem Theá Vaän Hoäi Los Angeles vì moät lyù do deã hieåu. Naêm 1992, khi vöøa môùi
ñeán ñònh cö ôû Myõ, toâi ñaõ ñöôïc xem Theá Vaän Hoäi Barcelona. Luùc coøn treû toâi cuõng
khoâng queân Theá vaän Hoäi Berlin döôùi thôøi Hitler. Toâi hieåu Theá Vaän Hoäi laø dòp ñeå
nhöõng nöôùc chuû nhaø khoe nhöõng gì quyù giaù nhaát cuûa hoï, nhö nhöõng di saûn vaø truyeàn
thoáng vaên hoùa daân toäc maø hoï raát töï haøo. Ñoù laø ñieàu deã thoâng caûm.

Ngöôøi Myõ voûn veïn coù naêm 200 laäp quoác, coù gì ñeå khoe so vôùi nhöõng daân toäc coù
nhöõng boán ngaøn naêm vaên hieán? Vaäy maø, theo caùi nhìn cuûa toâi, hoï ñaõ thaønh coâng
myõ maõn. Veà vaên hoùa, caùi cuûa rieâng khoâng ñaùng quyù baèng caùi cuûa chung. Coù theå
ngöôøi Myõ trong hoaøn caûnh ñaëc bieät ñaõ baét buoäc phaûi ñeà cao yù nieäm naøy, nhöng duø
sao hoï vaãn coù lyù. Theá Vaän Hoäi coù moät caùi goác chung cuûa noù.

Trong caùc maøn trình dieãn ngoaïn muïc toái khai maïc Theá vaän, coù moät maøn ñaëc saéc
hieäu öùng ñaëc bieät, phaûng phaát kieåu aûo thuaät David Copperfield, trình baøy goác gaùc
cuûa Theá Vaän Hoäi maø neáu toâi khoâng laàm, trong caùc dòp Theá Vaän Hoäi tröôùc ñaây,
ngöôøi ta ñaõ maûi chuù yù ñeán nhöõng caùi rieâng maø queân maát caùi chung. Vaâng, caùc ngaøy
hoäi Olympics ñua tranh theå thao, thi ca vaø aâm nhaïc ñaõ coù töø thôøi coå Hy Laïp. Ñaây laø
moät di saûn raát quyù giaù, nhöng loaøi ngöôøi caän ñaïi ñaõ boû queân noù trong suoát 15 theá
kyû, ñeå maõi ñeán 100 naêm tröôùc ñaây ngöôøi ta môùi bieát laøm soáng noù laïi.

Ñua tranh laø chaát xuùc taùc toái caàn thieát ñeå loaøi ngöôøi phaùt trieån. Khoâng coù noù, con
ngöôøi khoâng theå naøo tieán boä ñöôïc. Nhöng ñua tranh caùch naøo? Olympics ñaõ ñem laïi
khuoân vaøng thöôùc ngoïc. Ñoù laø ñua tranh theo tinh thaàn theå thao, tinh thaàn hieäp só
cuûa ngöôøi AÂu Chaâu hay tinh thaàn thöôïng voõ, nghóa laø voõ hieäp, cuûa ngöôøi AÙ Chaâu
cuõng vaäy.

Di saûn vaên hoùa khoâng phaûi laø cuûa rieâng moät nöôùc naøo, noù vaãn coù moät caùi goác
chung cuûa nhaân loaïi. Neáu nhìn kyõ caùc maøn trình dieãn laàn naøy, ngöôøi thaáy nhöõng ñoäi
hình dieãn vieân taûn maùc qua nhöõng maàu saéc, ñaëc thuø khaùc nhau, nhöng roài laïi keát
hôïp troän laãn haøi hoøa. Ngöôøi Myõ, treân ñaát nöôùc thöôøng ñöôïc coi nhö moät caùi loø
luyeän kim naáu troän vaên hoùa naøy, taát phaûi hieåu hôn ai heát caùi nguyeân lyù ñoù.

Nhöng khoâng phaûi chæ coù vaäy. Laàn naøy, ai laø nhöõng ngöôøi caàm ñuoác? Khi nöõ löïc
só bôi loäi Janet Evans ñöùng ra caàm chung boù ñuoác vôùi cöïu quaùn quaân quyeàn Anh
Muhammad Ali, ngöôøi ta hieåu yù nghóa cuûa noù. Vai troø cuûa phuï nöõ khoâng keùm gì
nam giôùi trong cuoäc soáng cuûa theá giôùi ngaøy nay. Khoâng theå coi nheï phaàn cuûa nöõ
giôùi.

Hôn nöõa, hình aûnh Muhammad Ali laïi coøn laø hieän thaân cuûa cuoäc soáng phuõ phaøng
vaø nhöõng thaûm kòch maø con ngöôøi phaûi chòu. Ali maáy chuïc naêm tröôùc ñaây kheùt