Page 10 - ประวัติศาสตร์ชาติไทย สมัยรัตนโกสินทร์
P. 10
3. ปัจจัยส ำคัญในกำรตั้ง กรุงเทพมหำนคร เป็นเมืองหลวงใหม่
เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้เสด็จขึ้นครองราชย์
แล้วในวันที่ ๒๑ เมษายน ๒๓๒๕ ได้ย้ายราชธานีจากกรุงธนบุรีมาอยู่ทางฝั่ง
ตะวันออกของแม่น้ าเจ้าพระยา และตั้งชื่อเมืองแห่งใหม่นี้ว่า “กรุงเทพมหำนคร”
ด้วยทรงวินิจฉัยว่าบริเวณที่ตั้งราชธานีใหม่มีความเหมาะสมหลายประการ ดังนี้
3.1 ทางฝั่งกรุงเทพฯเป็นที่ชัยภูมิเหมาะสมเพราะเป็นหัวแหลมถ้าสร้างเมือง
แต่เพียงฟากเดียว จะได้แม่น้ าใหญ่เป็นคูเมืองทั้งด้านตะวันตกและด้านใต้ เพียงแต่
ขุดคลองเป็นคูเมืองแต่ด้านเหนือและด้านตะวันออกเท่านั้น ถึงแม้ว่าข้าศึกจะเข้ามา
โจมตีก็พอต่อสู้ได้
3.2 เนื่องด้วยทางฝั่งตะวันออกนี้ พื้นที่นอกคูเมืองเดิมเป็นพื้นที่ลุ่มที่เกิดจาก
การตื้นเขินของทะเล ข้าศึกจะยกทัพมาทางนี้คงท าได้ยาก ฉะนั้นการป้องกันพระ
นครจะได้มุ่งป้องกันเพียง ฝั่งตะวันตกแต่เพียงด้านเดียว
3.3 ฝั่งตะวันออกเป็นพื้นที่ใหม่ สันนิษฐานว่าชุมชนใหญ่ในขณะนั้นคงจะมีแต่
ชาวจีนที่เกาะกลุ่มกันอยู่จึงสามารถขยายออกไปได้อย่างกว้างขวาง และขยายเมือง
ได้อย่างกว้างขวาง
ผังเมืองรัตนโกสินทร์
5
