Page 34 - e-Book งานกฐิน

-29-
แลเสียเจาเมืองเพ็ชบูรี เมืองยศโสธรราชธาณี เมืองเทพราชธาณี ตายในที่นั้น พญาลแวกก็กวาดครัวอพยบเลีก
ทับคืนไปเมือง...” 27
26
จากหลักฐานในพระราชพงศาวดารแสดงวา พระยาละแวก ไดยกทัพเขาตีเมืองเพชรบุรี ทางดานคลอง กระแชง และประตูบางจาน ซึ่งอยูทางดานทิศตะวันตกและดานทิศตะวันออกของแนวกําแพงเมืองเพชรบุรี
กําแพงเมืองเพชรบุรี
หลักฐานเกี่ยวกับกําแพงเมืองเพชรบุรีมีการกลาวถึงไมมากนัก สันนิษฐานวานาจะเปนแนวคูน้ําคันดิน ดังที่สมเด็จฯ เจาฟากรมพระยานริศรานวุ ัดติวงศทรงกลาวถึงกําแพงเมืองเพชรบุรีไวใน “จดหมายระยะทางไป มณฑลราชบุรี” มีความตอนหนึ่งกลาวถึงกําแพงเมืองเพชรบุรีวา
“...เมืองเกา มีกําแพงคันดินยังเห็นไดบาง พื้นที่ในเมืองคลายศุโขไทยเกา มีเรือนมีไรสวนคือมีตน
พุทรา มขาม ตาล ไผ แลอื่นๆ มีทางซอกแซก...”28
27
สําหรับแนวกําแพงเมืองเกาของเพชรบุรีนั้น มีลักษณะเปนรูปสี่เหลี่ยมผืนผา คลายเมืองที่ไดรับอิทธิพล ทางวัฒนธรรมเขมรโบราณ เชน เมืองสุโขทัย
จากการสํารวจของผูเขียนพบวา แนวกําแพงเมืองเกาของเมืองเพชรบุรีนั้นมี ๔ ดาน คือ
๑. กําแพงดานทิศเหนือ นาจะอยูบริเวณดานหนาวัดใหญสุวรรณาราม เลากันวาหนาวัดใหญสุวรรณาราม เดิมเปนคลอง มีศาลาทาน้ําปรากฏอยู (ปจจุบันรื้อไปแลว) ฝงตรงขามเยื้องกับวัดใหญสุวรรณาราม เปนวัดไตรโลก ดังนั้นแนวกําแพงเมืองอาจอยูดานตะวันออกของวัดไตรโลกออกมา แนวกําแพงดานนี้ยาวไปจรดแนวกําแพงดาน
ตะวันออก๒.กําแพงดานทิศตะวันออกปจจุบันไดเกลี่ยเปนถนนเรียกกันวา“ถนนสูง”28 29ถือวาเปนแนวกําแพง ดานที่ปรากฏหลักฐานชัดเจนที่สุด แนวกําแพงเมืองดานนี้ติดกับบางจาน
๓. กําแพงดานทิศใต นาจะไดแก บริเวณแนวถนนสุรพันธ ซึ่งเชื่อมจาก “ถนนสูง” หรือแนวกําแพง เมืองดานทิศตะวันออก ไปบรรจบกับแนวกําแพงดานทิศตะวันตก ดังปรากฏหลักฐานในพระราชหัตถเลขาฯ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวเมื่อคราวเสด็จประพาสมณฑลราชบุรีวา
“...แลวไดเลี้ยวไปถนนสายหลัง ซึ่งเจาพระยาสุรพันธตัดขึ้นใหม ไปตามแนวกําแพงเมืองทางนี้เลยไปถึง
นาตําบลปากชอง แตไมไดไปตลอด เลี้ยวลงทางถนนขวางผานหนาวัดกําแพงแลง...”30
29
๔. กําแพงดานทิศตะวันตก เปนแนวกําแพงที่ขนานไปกับแนวแมน้ําเพชรบุรี มีหลักฐานหลงเหลือคือ ศาลเจาประตูเมือง ซึ่งปจจุบันไดรื้ออิฐประตูเมืองไปหมดแลว หลงเหลือแตเพียงศาลเจาขนาดเล็ก ซึ่งเรียกกันวา “ศาลเจาประตูเมือง” แสดงวา บริเวณดังกลาวเปนแนวกําแพงเมืองเพชรบุรีดานตะวันตก
27 พระราชพงศาวดารฉบับสมเด็จพระพนรัตน ฉบับตัวเขียน เลม ๖ (หมูพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับ พระราชหัตถเลขา เลม ๖) เลขที่ ๖ ตู ๑๐๘ มัดที่ ๑ ประวัติ ไดจากกรมเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ๗/๔/๒๔๘๒.
28 สมเด็จฯ เจาฟา กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ, จดหมายระยะทางไปมณฑลราชบุรี (กรุงเทพฯ หางหุนสวนจํากดั ศิวพร, ๒๕๑๖), หนา ๙.
29 ขอมูลจากการสัมภาษณ นางรตั นา สนิมทอง เมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๗.
30 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว, “พระราชหัตถเลขาเมอื่ คราวเสด็จประพาสมณฑลราชบุรี,” วารสาร รวมบทความประวัติศาสตร ฉบับพิเศษ ฉบับที่ ๒๖ พุทธศักราช ๒๕๔๗, หนา ๒๐๕.