Page 35 - แนวทางการดูแลสุขภาพช่องปาก และการรักษาทางทันตกรรมสำหรับผู้มีภาวะปรีชานบกพร่องเล็กน้อย (Mild Cognitive Impairment) และผู้มีภาวะสมองเสื่อม (Dementia)

28
2. Global Deterioration Scale (GDS) สําหรับประเมินระดับความเสื่อมถอยของภาวะสมองเสื่อม คลายกับ FAST ประกอบดวย 7 ระยะ ที่ใชวัดการเสื่อมถอยของสติปญญาโดยรวมตามระยะความรุนแรง ถูกใชในการจัดระดับความบกพรองของผูปวย ซึ่งชวยในการวางแผนการรักษาและการดูแลที่เหมาะสม ไดดียิ่งขึ้น
สรุป การคัดกรองและประเมินภาวะสมองเสื่อมมีความสําคัญตอการวินิจฉัยและการวางแผนดูแลรักษา ใหเหมาะสมกับระดับความรุนแรงของผูปวย เครื่องมือแตละชนิดมีขอดี ขอจํากัดที่ตองพิจารณาใหเหมาะสม กับบริบทการใชงาน
การดูแลผูมีภาวะปริชานบกพรองเล็กนอยและภาวะสมองเส่ือม (Management of Cognitive Impairment)
ในการรักษาผูสูงอายุที่มีภาวะปริชานบกพรองเล็กนอย และภาวะสมองเสื่อม ไมวาจะเปนการใชยา (pharmacological management) หรือไมใชยา (non-pharmacological management) ลวนแตเปน เพียงการชะลอระดับปริชานไมใหเสื่อมถอยลงอยางรวดเร็ว และยังไมมีแนวทางการรักษาใหหายขาดจาก ภาวะปริชานบกพรองได ในบทนี้จะกลาวถึงการดูแลรักษาโดยไมใชยาเปนหลัก ซึ่งเปนสิ่งสําคัญและจําเปน ในการชะลอความเส่ือมของสมองกรณีท่ีมีภาวะปริชานบกพรองเล็กนอย (mild cognitive impairment, MCI) และใชควบคูกับการใชยาในผูสูงอายุที่มีภาวะสมองเส่ือม (dementia) เพื่อใหไดผลดีท่ีสุดในการรักษาโรคสมอง เส่ือม ลดปญหาดานพฤติกรรมอารมณ
หลักการทั่วไป กอนที่จะเริ่มทําการรักษาโดยไมใชยา ควรประเมินและเตรียมความพรอมของรางกาย ประสาทการรับรู อารมณ ความเขาใจของท้ังผูปวยท่ีเขารับการบําบัด และผูดูแล โดยเริ่มจาก
1. ประเมินและแกไขปญหาของระบบประสาทการรับรู เชน การมองเห็น การไดยิน เปนตน
2. บําบัดโรคทางกายท่ีเปนอุปสรรคตอการรักษา
3. สื่อสารกับญาติและผูดูแลใหเขาใจยอมรับกับขีดจํากัดของผลการรักษา และขอจํากัดของผูปวย
รูปแบบการรักษา
สรุป ภาวะสมองเสื่อม มีการรักษาหลายรูปแบบ เปลี่ยนไปตามระยะเวลาการดําเนินโรค และปญหา
พฤติกรรมอารมณ
การรักษาภาวะสมองเสื่อม (Dementia) โดยไมใชย า8
1. การรักษาท่ีเนนปริชาน (Cognition-Oriented)
1.1 Cognitive training: reality orientation เชน การใชสถานการณเหตุการณประจําวันมาพูดคุย เพื่อใหรับรูวัน เวลา สถานที่ บุคคล ส่ิงแวดลอม ตลอดจนชวยให สมาธิ ความจํา และพฤติกรรมการแสดงออก
ดีข้ึน
1.2 Cognitive training: memory training เชน ฝกใหจําหนาคน สิ่งของ รูปภาพ เลนหลับตา
ทายส่ิงของ ฟงเพลงและใหทายขอมูลตางๆ เกี่ยวกับเพลง สวดมนต
1.3 Cognitive training: skill training เชน การวาดภาพ การปนดินน้ํามัน การเตนรํา หรือเลนเคร่ืองดนตรี
การแตงตัว การประกอบอาหาร
1.4 Cognitive training: computerized cognitive training เชน การใชโปรแกรมฝกสมาธิจดจอ
2 ดานในเวลาเดียวกัน การฝกสมาธิดวยคลื่นสมอง หรือการขยับรางกายเพื่อควบคุมเกมส กิจกรรมน้ีอาจจะไม เหมาะในผูปวยที่มีปญหาพฤติกรรมและอารมณรุนแรง