Page 200 - จิตรกรรมปริศนาธรรมภาคใต้
P. 200
ภําพที่ 4 – 14 โกรธ “ดับไฟโกรธได้อยู่เย็นเป็นสุข”
(โกธัง ฆัตตะวํา สุขัง เสติ)
ภาพคนกาลังดับไฟที่ไหม้เผาบ้านเมืองที่มาจากอานาจของความโกรธ
โทสะ แปลว่า ความประทุษร้าย เป็นกิเลสอย่างหน่ึงในบรรดากิเลสทั้งหลาย คือ โลภะ โทสะ โมหะ
โทสะ เกิดจากปฏิฆานุสัย เมื่อส่ังสมนอนเน่ืองในสันดานบ่อยเข้า ๆ เหมือนตะกอนท่ีนอนก้นใจ ครั้นถูกกวน
กระทบเข้าก็เกิดความไม่พอใจ เกิดโกธะ คือความโกรธกริ้วและกาเริบใจข้ึน เมื่อเกิดขึ้นแล้ว หากระงับไม่ได้ ก็จะทาให้เกิด โทสะ เรียกว่า บันดาลโทสะ ดังพระบาลีว่า “โทโส โกธะสมุฏฐําโน โทสะ มีควํามโกรธเป็นสมุฏฐําน” จึงกระทาความชั่ว ไม่ดีต่างๆ ทางกายวาจา เช่น ทะเลาะวิวาท ทาร้ายฆ่ากัน ด่าทอกัน เป็นเหตุให้ตัวเองเดือดร้อน โลกก็จะเร่าร้อนขาดสันติ ภาวะ จะอยู่กันอย่างเดือดร้อนนอนทุกข์หวาดระแวงกัน ไม่สามารถสมานกันได้ดุจน้ากับน้ามัน
คนเราสุขหรือทุกข์อยู่ที่จิต และจิตเป็นฝ่ายนากาย จิตก่อนจะถูกความโกรธเข้าครอบงาจะมีความสุข ชีวิตความ เป็นอยู่ท่ีสดใสเบิกบานสวยงาม หลังจากความโกรธเข้ามา สภาวะอย่างนั้น ก็จะมลายหายไป จะมีอาการเหมือนมีไฟ บรรลัยกัลป์ เผาจิตและกายตน เผาคนรอบข้าง เผาส่ิงแวดล้อม บ้านเมือง ประเทศชาติ ทาให้ได้รับความเดือดร้อน นามา
190
