Page 253 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 253
ข้อวินิจฉัยเบื้องต้นเกี่ยวกับ ภาพงานพระเมรุสมเด็จพระเพทราชาที่ค้นพบใหม่
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ พิชญา สุ่มจินดา
ภาควิชาศิลปะไทย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
๑3
กํารคน้ พบทสี่ รํา้ งควํามตนื่ ตําตน่ื ใจใหก้ บั แวดวงอยธุ ยําศกึ ษําเมอื่ ตน้ พ.ศ.๒๕๕๙ โดยเฉพําะ ผู้ชื่นชอบศิลปะและรําชประเพณีโบรําณ คงไม่พ้นกํารค้นพบจิตรกรรมภําพกระบวนเชิญพระโกศ พระบรมศพสมเด็จพระเพทรําชํา ซ่ึงสวรรคตเมื่อวันที่ ๕ กุมภําพันธ์ พ.ศ.๒๒๔๖ ไปยังพระเมรุ หรือ ท่ีในจดหมํายของ Aernout Cleur เจ้ําหน้ําที่ของสหบริษัทอินเดียตะวันออกแห่งเนเธอร์แลนด์ (VOC) ถงึ สํา นกั งํานใหญใ่ นเนเธอรแ์ ลนดป์ เี ดยี วกนั ออกพระนํามวํา่ “พระทรงธรรม”์ (Phra Trong Than) จิตรกรรมดังกล่ําววําดเมื่อต้นรัชสมัยสมเด็จพระเจ้ําเสือ (ครองรําชย์ พ.ศ.๒๒๔๖ - ๒๒๕๒) หลังงํานถวํายพระเพลิงสมเด็จพระเพทรําชําในวันที่ ๒๖ ธันวําคม พ.ศ.๒๒๔๗ หรือ ๒๒ เดือนหลัง สวรรคต (Terwiel 2016: 79) ตํามควํามประสงค์ของ Aernout Cleur ได้รับกํารเก็บรักษําในสภําพ เกือบสมบูรณ์ดีเยี่ยมอย่ํางน่ําอัศจรรย์มํากกว่ํา ๓๐๐ ปี ที่ห้องเก็บเอกสํารของหอสะสมงํานศิลปะ แห่งรัฐเดรสเดน (Dresden State Art Collections) ประเทศเยอรมนี จนค้นพบโดย Barend J. Terwiel ศําสตรําจํารย์ด้ํานไทยศึกษํา เมื่อเดือนกุมภําพันธ์ พ.ศ.๒๕๕๘
จติ รกรรมทกี่ ลํา่ วถงึ ขํา้ งตน้ ประกอบดว้ ยภําพลํายเสน้ วําดบนกระดําษแผน่ บํางผนกึ ตอ่ กนั บนผ้ํา กว้ํางยําวประมําณ ๗๐x๕๐-๕๒ ซม. และภําพสีวําดบนกระดําษแข็งผนึกบนผ้ํา กว้ํางยําว ต่อกันประมําณ ๒๑๕x๔๒ ซม. (Terwiel 2016: 80--81) ช่วยเติมเต็มข้อมูลที่ขําดหํายไปของงําน พระบรมศพในสมยั อยธุ ยําทเ่ี หลอื เพยี งหลกั ฐํานลํายลกั ษณอ์ กั ษรไมก่ ฉ่ี บบั ทงั้ ภําพพระเมรเุ กํา้ ยอด กระบวนรูปสัตว์ รําชรถน้อย ๓ คันเทียมด้วยรําชสีห์ และพระมหําพิชัยรําชรถเชิญพระโกศพระบรม ศพเทยี มดว้ ยรําชสหี เ์ ชน่ กนั มบี รุ ษุ แตง่ กํายสวมครยุ และลอมพอกที่ Barend J. Terwiel (2016: 80) เชื่อว่ําเป็นพระยมและพระเจตคุปต์ยืนรอรับอยู่ด้ํานหน้ําพระเมรุ ลักษณะทํางสถําปัตยกรรมและ รปู แบบรวิ้ กระบวน ดลู ะมํา้ ยคลํา้ ยงํานพระเมรใุ หญใ่ นสมยั ตน้ รตั นโกสนิ ทรท์ ป่ี รํากฏในสมดุ ภําพและ ภําพถ่ํายโบรําณ
ความนา
ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๒5๑
เสด็จสู่แดนสรวง
