Page 356 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 356
ยาบๆ พ้อม เก็บดูก เจืองก็ คว้ามือจับแม่นตา
เตินเขาให้ ขุดขุม แล้วเล่าปุนก่อสร้าง เจดีย์ไว้
ปะทายลูบไล้เลี้ยงใส่ มณีใสสุด ยอดคา
ทาเปืองพ้อม เสด็จการ
โฮมเอา สองก้า ฝังดูก พอกคา คาเหลือง เหลืองเหลื้อม ทุกเย่ือง ซู่วัน...”
เทียนธูปตั้งตามไต้
(ดวงเดอื น บนุ ยําวง และ โอทอง คํา อนิ ซู ๒๕๔๐: ๒๐๙-๒๑๐)
จํากเนอื้ หําคํา ประพนั ธใ์ นวรรณกรรมเรอื่ งทา้ วฮงุ่ ทา้ วเจอื ง อธบิ ํายวํา่ เมอ่ื ถงึ วนั รงุ่ ขน้ึ ขนุ เจอื ง ได้เก็บกระดูกขุนจอมธรรม (เจ้ําพระยําจอม) ผู้เป็นพ่อ เมื่อเก็บเสร็จแล้วก็ได้ทํากํารขุดหลุมเพ่ือ “ฝงั ดกู ” จํากนนั้ กไ็ ด้ “กอ่ สรํา้ งเจดยี ”์ พรอ้ มหมุ้ ทองคํา ดว้ ย เพอื่ ใชเ้ ปน็ พระเจดยี ส์ ํา หรบั บรรจพุ ระอฐั ิ เมื่อแล้วเสร็จจึงได้มีกํารสักกําระกรําบไหว้ด้วย “เทียนธูป”
คตกิ ํารกอ่ สรํา้ งพระเจดยี บ์ รรจพุ ระอฐั นิ สี้ บื ทอดมําในสมยั หลงั ดว้ ย ดงั เหน็ ไดจ้ ํากในแผน่ ดนิ พระสวุ รรณบลั ลงั ก์ (ทํา้ วแทน่ คํา ) ภํายหลงั กํารถวํายพระเพลงิ พระศพพระเจํา้ ไชยจกั รพรรดแิ ผน่ แผว้ แลว้ พระองคไ์ ดท้ รงกอ่ พระเจดยี บ์ รรจพุ ระอฐั พิ ระรําชบดิ ํา ดงั ปรํากฏในพงศําวดํารเมอื งหลวงพระบําง ควํามว่ํา “...ท้าวแท่งคาทรงศรัทธาสร้างพระเจดีย์องค์หน่ึง พระวิหารหลังหนึ่ง กับรูปพระปฏิมากร เสรจ็ แลว้ กเ็ อาพระอฐั ขิ องพระราชบดิ าเขา้ ฐาปนาประดษิ ฐานไวใ้ นพระเจดยี ์ จงึ เรยี กวดั ศพเชยี งคาน ตราบเท่าบัดนี้...” (พงศาวดารเมืองหลวงพระบาง ๒๕๐๗: ๑๗๔) เช่นเดียวกันกับหลังจํากถวําย พระเพลงิ พระศพเจํา้ สรอ้ ยศรสี มทุ รพทุ ธํางกรู พระเจํา้ องคห์ ลวงไดท้ รงมบี ญั ชําใหก้ อ่ พระเจดยี บ์ รรจุ พระอัฐิพระรําชบิดําขึ้นในบริเวณท่ีถวํายพระเพลิงพระศพ ดังปรํากฏในตานานเมืองนครจาปาศักดิ์ ควํามว่ํา “...พระเจ้าองค์หลวงจึงให้เกณฑ์ไพร่พลก่อพระเจดีย์ขึ้นที่ตาบลทาเมรุ บรรจุอัฐิเจ้าสร้อย ศรสี มทุ พทุ ธางกรู ไวใ้ นทพ่ี ระเจดยี น์ นั้ ยงั ปรากฏมาจนทกุ วนั น.ี้ ..” (ตา นานเมอื งนครจา ปาศกั ดิ์ ๒๕๑๒: ๑๘๘)
นอกจํากนี้ ยังปรํากฏข้อมูลที่น่ําสนใจด้วยว่ํามีกํารสร้ํางวัดทับหรือ “คร่อม” บริเวณ ทท่ี ํา กํารถวํายพระเพลงิ พระศพกษตั รยิ ์ ทง้ั นเี้ พรําะถอื กนั วํา่ พนื้ ทบี่ รเิ วณดงั กลํา่ วเปน็ พน้ื ทศ่ี กั ดสิ์ ทิ ธ์ิ และไม่สมควรท่ีรําษฎรจะมําปลูกสร้ํางบ้ํานเรือนอยู่อําศัย ดังตัวอย่ํางเช่น พระเจ้ําล้ํานคําแดงทรง สร้ํางวัดสวนแถนคร่อมพระอัฐิของพระเจ้ําสํามแสนไท และเม่ือพระเจ้ําล้ํานคําแดงสิ้นพระชนม์ หลังทํากํารถวํายพระเพลิงพระศพแล้วพวกอํามําตย์รําชมนตรีก็สร้ํางวัดมโนรมย์คร่อมพระอัฐิของ พระองค์ไว้เช่นกัน (สิลํา วีระวงส์ ๒๕๔๙: ๖๕) หรืออีกกรณีหนึ่งคือ พระเจ้ําวิชุลรําชได้ทรงสร้ําง วัดปุพพํารํามขึ้นเพื่อคร่อมพระอัฐิของพระเจ้ําหล้ําแสนไท (สิลํา วีระวงส์ ๒๕๔๙: ๗๔) เป็นต้น ธรรมเนียมเดียวกันนี้พบร่องรอยในกรุงศรีอยุธยําเช่นกัน
เสด็จสู่แดนสรวง
354 ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ
