Page 66 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 66
ในกํารพระรําชพิธีพระบรมศพพระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดชนั้น เจ้ําพนักงํานได้ถวํายพระชฎําห้ํายอดแด่สมเด็จพระบรมโอรสําธิรําช เจ้ําฟ้ํามหําวชิรําลงกรณ สยํามมกุฎรําชกุมําร ทรงรับพระชฎําห้ํายอดน้ันวํางข้ํางพระเศียรพระบรมศพ แล้วพระรําชทํานคืน แก่เจ้ําพนักงําน (กรมศิลปํากร ๒๕๕๙: ๑๓) เพื่อถวํายพระบรมขัตติยรําชอิสริยยศอย่ํางสูงสุดเป็น คร้ังสุดท้ํายตํามโบรําณรําชประเพณี
กํารสรงน้ําพระบรมศพพระมหํากษัตริย์ในสมัยรัตนโกสินทร์จัดขึ้น ณ พระมหํามณเฑียร ภํายในพระบรมมหํารําชวัง แต่ในบํางรัชกําลก็มีข้ันตอนและสถํานท่ีซึ่งมีควํามแตกต่ํางกัน ไปตํามกําลและเหตอุนัควรดงัเชน่กํารสรงนํา้พระบรมศพรชักําลที่๔ทจี่ดัขนึ้ ณพระทนี่งั่ภําณมุําศ จํา รญู ในหมพู่ ระอภเิ นําวน์ เิ วศน์ พระบรมมหํารําชวงั (สมเดจ็ ฯ กรมพระยําดํา รงรําชํานภุ ําพ ๒๕๕๕: ๒๘-๒๙) ซึ่งเป็นหมู่ที่ประทับท่ีโปรดเกล้ํา ให้สร้ํางขึ้นใหม่และเสด็จสวรรคตท่ีนั่น
หรือกํารสรงน้ําพระบรมศพพระบําทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ําเจ้ําอย่หู ัว รัชกําลท่ี ๕ ท่ีจัดข้ึน ณ พระทนี่ งั่ อมั พรสถําน พระรําชวงั ดสุ ติ ทปี่ ระทบั และเสดจ็ สวรรคต ซง่ึ มบี นั ทกึ เหตกุ ํารณใ์ นขณะนนั้ ว่ํา พระบรมวงศํานุวงศ์ฝ่ํายในได้สรงน้ําพระบรมศพที่ประทับบนพระแท่นบรรทม เจ้ําพนักงําน ภูษํามําลําได้เชิญพระบรมศพไปยังห้องบรรณําคม ซึ่งจัดให้บรรทมบนพระแท่นทองท่ีเชิญมําจําก พระบรมมหํารําชวัง เพื่อให้พระบรมวงศํานุวงศ์ฝ่ํายหน้ําถวํายน้ําสรงพระบรมศพ ซึ่งประดิษฐําน บนพระแท่น ทรงพระภูษําสีแดงคลุมรอบพระนําภีและพระเพลํา ห่มพระอุระด้วยแถบผ้ําสีครีม สมเด็จพระเจ้ําอยู่หัวพระองค์ใหม่ทรงนําพระบรมวงศํานุวงศ์สรงน้ําพระบรมศพที่พระบําท ติดตําม ด้วยข้ํารําชกํารระดับสูง เม่ือพระรําชพิธีสรงน้ําพระบรมศพเสร็จสิ้นลง สมเด็จพระนํางเจ้ําเสําวภํา ผอ่ งศรี ถวํายพระสํางดว้ ยพระสํางไมแ้ ละทรงหกั ทง้ิ เมอ่ื เสรจ็ พธิ ี แลว้ จงึ กรําบถวํายบงั คมพระบรมศพ (สมิธ มัลคอล์ม ๒๕๔๒: ๑๒๑)
เป็นที่น่ําสังเกตว่ํากํารถวํายน้ําสรงพระบรมศพของพระมหํากษัตริย์จะถวํายที่บริเวณ พระบําทเพื่อแสดงควํามเคํารพอย่ํางสูงสุดต่อประมุขแห่งแผ่นดิน ในปัจจุบันสถํานท่ีสรงน้ํา พระบรมศพคอื พระทน่ี งั่ พมิ ํานรตั ยําซงึ่ เชอื่ มตอ่ จํากพระทนี่ งั่ ดสุ ติ มหําปรําสําททํางทศิ ใต้ (ภําพที่ ๕) โดยเป็นสถํานท่ีสรงน้ําพระบรมศพพระบําทสมเด็จพระปรเมนทรมหําอํานันทมหิดล พระอัฐมรํามํา ธิบดินทร และพระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดชด้วย
สําหรับกํารพระรําชพิธีพระบรมศพพระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดชนั้น เมอื่ พระบรมวงศํานวุ งศเ์ สดจ็ พระรําชดํา เนนิ ถงึ พระทนี่ งั่ พมิ ํานรตั ยําแลว้ ไดเ้ สดจ็ เขํา้ ภํายในพระฉําก ซ่ึงพระบรมศพบรรทมอยู่บนพระแท่น สมเด็จพระบรมโอรสําธิรําชฯ สยํามมกุฎรําชกุมําร ทรงจุด ธปู เทยี นเครอื่ งทองนอ้ ยสํา หรบั พระบรมศพบชู ําพระพทุ ธรปู ประจํา พระชนมวําร แลว้ ทรงจดุ ธปู เทยี น เคร่ืองทองน้อยกรําบถวํายบังคมพระบรมศพ จํากน้ันทรงรับขวดน้ําพระสุคนธ์จํากเจ้ําพนักงําน ถวํายสรงท่ีพระบรมศพ แล้วกรําบถวํายบังคมพระบรมศพ ทรงรับหม้อน้ําพระสุคนธ์โถน้ําขมิ้น และ โถน้ําอบไทยจํากเจ้ําพนักงํานเพื่อถวํายสรงที่พระบําทพระบรมศพ ต่อจํากนั้นทรงหวีเส้นพระเจ้ํา พระบรมศพขน้ึ ครงั้ หนง่ึ ทรงหวลี งครงั้ หนง่ึ แลว้ ทรงหวขี น้ึ อกี ครง้ั หนงึ่ แลว้ หกั พระสํางวํางไวใ้ นพําน จํากนน้ั ทรงวํางซองพระศรบี รรจดุ อกบวั และธปู เทยี น แผน่ ทองคํา จํา หลกั ลํายปดิ พระพกั ตร์ ทรงวําง
เสด็จสู่แดนสรวง
๖4 ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ
