Page 94 - เสด็จสู่แดนสรวง

(เป็นกํารส่วนพระองค์) แล้วทรงกรําบถวํายบังคมพระบรมศพ จํากนั้นทรงรับหม้อน้ําพระสุคนธ์ โถนํา้ ขมน้ิ และโถนํา้ อบไทยจํากเจํา้ พนกั งํานสนมพลเรอื น ถวํายสรงทพี่ ระบําทพระบรมศพ (เดลนิ วิ ส์ ๒๕๕๙: ๘) สังเกตได้ว่ําพระบรมศพของพระมหํากษัตริย์จะถวํายน้ําสรงทั้งหมดท่ีบริเวณพระบําท และถวํายบังคมทําควํามเคํารพเพียงอย่ํางเดียว เน่ืองจํากมีพระอิสริยยศท่ีสูงสุดในแผ่นดิน
ในขณะเดียวกันเม่ือคร้ังงํานพระบรมศพสมเด็จพระนํางเจ้ํารําไพพรรณี พระบรมรําชินี ในรัชกําลที่ ๗ พ.ศ.๒๕๒๗ และงํานพระบรมศพสมเด็จพระศรีนครินทรําบรมรําชชนนี พ.ศ.๒๕๓๘ พระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดช ทรงรับหม้อน้ํา ผอบน้ําขมิ้น และน้ําพระสุคนธ์ จํากเจ้ําพนักงําน ถวํายน้ําสรงที่พระอุระ แล้วทรงคม (ประนมมือไหว้) ก่อนท่ีจะเสด็จไปท่ีปลําย พระแท่นเพ่ือถวํายน้ําพระสุคนธ์สรงที่พระบําท แล้วทรงกรําบรําบท่ีหน้ําพระแท่น
ส่วนพระบรมวงศํานุวงศ์ในลําดับชั้นอ่ืนๆ เช่น ในงํานพระศพสมเด็จพระเจ้ําพี่นํางเธอ เจ้ําฟ้ํากัลยําณิวัฒนํากรมหลวงนรําธิวําสรําชนครินทร์ พ.ศ.๒๕๕๑ และงํานพระศพสมเด็จพระเจ้ํา ภคินีเธอ เจ้ําฟ้ําเพชรรัตนรําชสุดํา สิริโสภําพัณณวดี พ.ศ.๒๕๕๔ น้ัน สมเด็จพระนํางเจ้ําสิริกิติ์ พระบรมรําชินีนําถ จะทรงรับขวดน้ําพระสุคนธ์มําสรงท่ีพระศพเป็นกํารส่วนพระองค๑์ จํากน้ัน พระบําทสมเด็จพระปรมินทรมหําภูมิพลอดุลยเดช ทรงรับหม้อพระสุคนธ์และโถน้ําขม้ินจําก เจ้ําพนักงํานสนมพลเรือนถวํายสรงที่อุระพระบรมศพ (ไม่มีกํารสรงน้ําท่ีพระบําทแต่อย่ํางใด) แล้ว ทรงกรําบท่ีพระสุจหนี่หน้ําพระแท่นพระศพ
๓. หลงั เสรจ็ สน้ิ กํารสรงนํา้ พระบรมศพเปน็ ขน้ั ตอนหวเี สน้ พระเจํา้ หรอื พระเกศํา โดยหวขี น้ึ คร้ังหน่ึง ลงคร้ังหน่ึง แล้วหวีกลับข้ึนอีกครั้งหน่ึงด้วยพระสํางวงเดือน ทําด้วยไม้จันทน์ แล้วทรงหัก พระสํางวํางไว้ในพํานซึ่งเจ้ําพนักงํานเชิญอยู่
ในขณะท่ีในประเพณีรําษฎร์มีข้ันตอนกํารหวีผมให้ศพแล้วหักหวีทิ้ง โดยพระยํา อนมุ ํานรําชธน อธบิ ํายไวว้ ํา่ กํารหกั หวที ง้ิ นถ้ี อื วํา่ เปน็ หวขี องคนตําย ใชส้ ํา หรบั คนเปน็ มไิ ด้ บํางแหง่ มีกํารหักหวีออกเป็นสํามท่อน แล้วกล่ําวว่ํา “อนิจฺจ ทุกฺข อนตฺตํา” อธิบํายเข้ํากับปริศนําธรรมที่ว่ํา หวีดีๆ หักออกไปเป็นสํามท่อนฉันใด ชีวิตมนุษย์ก็ฉันนั้น ต้องแตกดับไปเป็นธรรมดํา (พระยํา อนุมํานรําชธน ๒๕๓๐: ๓๗)
ดนตรีประโคมระหว่างสรงน้า
ในระหว่ํางท่ีมีกํารสรงน้ําพระบรมศพจะมีกํารประโคมดนตรี ซ่ึงถือเป็นเครื่องประกอบ พระเกียรติยศของพระบรมวงศํานุวงศ์ โดยมีเครื่องประโคมระหว่ํางเวลําถวํายน้ําสรงพระบรมศพ พระศพ หรือในเวลําพระรําชทํานน้ําสรงพระศพต่ํางกันออกไปดังนี้
๑ ในงํานพระศพสมเด็จพระเจ้ําพี่นํางเธอ เจ้ําฟ้ํากัลยําณิวัฒนํา กรมหลวงนรําธิวําสรําชนครินทร์ พ.ศ.๒๕๕๑ สมเด็จ พระนํางเจํา้ สริ กิ ติ ์ิ พระบรมรําชนิ นี ําถ ทรงรบั ขวดพระสคุ นธถ์ วํายสรงทพี่ ระชงฆ์ (สว่ นพระองค)์ แลว้ ทรงคม สว่ นงําน พระศพสมเด็จพระเจ้ําภคินีเธอ เจ้ําฟ้ําเพชรรัตนรําชสุดํา สิริโสภําพัณณวดี พ.ศ.๒๕๕๔ ทรงรับขวดพระสุคนธ์มํา พระรําชทํานสรงที่พระบําทพระศพ แล้วทรงคม
เสด็จสู่แดนสรวง
๙๒ ศิลปะ ประเพณี และความเช่ือในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ