Page 4 - 01 Орчлонгийн үүсэл

Холхи газраас гялалзан харагдах өнгөт одоо
Хязгааргхй огторгуйн дунд зугаалсан олон улаан оч оо
Нарт ертөнцийн дотор суугаа марс од оо
Манайхүн төрөлхтөн чамтай танилцахыгхэдийнээсхүсэв...

Д.Нацагдоржийн “Од” шүлгээс.

Өмнөх үг

Орчлонгийн үйл өрнөлийг нээхийн өмнө хэдэн өгүүлбэр дэлгэе.
Хүн дэлхий дээр эрт дээр үеэс амьдарч байна. Мянга мянган жил
өнгөрөвч биднийг хүрээлэн буй ертөнцийн болон асар уудмыг эзлэн
төрсөн Орчлонгийн тухай мэдлэг өргөжин тэлсээр байна. Дэлхийн
хиймэл дагуул хөөргөөд зогсохгүй сансарт аялдаг боллоо. Сансрын
пуужинг Сар бусад гараг эрхэс рүү илгээж тэдний хүрээлэн буй орчинг
судалж эхлээд байна. Гэвч Орчлонд маш олон тооны оньсого тааврууд
байсаар байгаа тул хүн төрөлхтөн судалгаагаа өргөжүүлнэ. Хүний
танин мэдэх үйл ажиллагааны ачаар Орчлонг төсөөлөн дүрсэлдэг
боллоо. Усны дусалд ч хүрээлэн буй орчны тусгал байдаг.

Орчлонгийн тухай олон зуун судар ном эрт үеэс хэвлэгдэн гарч
байгаа. Өнөөдрийн эрин зуунд мэдээлэл асар их байгаагаас эмх цэгцтэй
мэдээллийг сурагч, оюутан, Байгалийн ухааны багш нар болон олон
нийтийн боловсрол, мэдлэгийг арвижуулан дээшлүүлэх зорилгоор
энэхүү товхимлыг тууриван уншигч Та бүхэнд билэг барьж байна.
Товхимлыг бүтээхэд авьяас чадвараа гүн харамгүй тусалсан Д.Сумхүү,
Т.Тулгаа, Ц.Цогтсайхан, Ж.Шинэбаяр нартаа болон шинжлэх ухааны
нэр томьёо болон утга уянгын агуулгыг цэцэн мэргэнээр тунгаасан
Д.Батмөнхөд гүн талархал илэрхийлж байна. Бидний хараа хяналтаас
бултаж үлдсэн алдаа мадаг, төгс бус найруулгууд байгааг үгүйсгэх
аргагүй учир уншигч Та бүхнээс хүлцэл өчье.

Хүний сэтгэн бодох авьяас чадварт танин мэдэхийн баяр
баясгалан, эрч хүч, мөн чанар харьяалагддаг. Та ирээдүйд тайлагдах
оньсогыг судлан шинжлэхийг үгүйсгэх аргагүй.

Танд амжилт хүсье!
Р.Тогоо

3