Page 113 - Gramatyka dla praktyka III wersja flipbook 2024

POZYCJA NIE W ZDANIU

1. Pozycja partykuły nie wpływa na znaczenie wypowiedzi, dlatego powinna ona zawsze stać bezpośrednio przed zaprzeczanym
wyrazem zgodnie z intencją mówiącego, np. Nie ja zrobiłam to ciasto malinowe. Ja nie zrobiłam tego ciasta malinowego,
ale je kupiłam. Ja zrobiłam ciasto nie malinowe, tylko truskawkowe.
2. Partykuła nie nie może rozdzielać wyrażeń przyimkowych, przysłówków złożonych ani elementów czasownika w czasie
przyszłym złożonym, np. Przeczytała książkę, ale nie do końca. Napisali list nie po polsku, a po francusku. Nigdy nie będę
słuchał tej muzyki.
3. W zdaniach z zaprzeczonym czasownikiem być partykuła nie zazwyczaj zaczyna zdanie, jeśli podmiotem jest zaimek, np. Nie NEGACJA
ma mnie w pracy. Nie było jej na siłowni. Jeśli podmiotem jest rzeczownik, to on zazwyczaj znajduje się na pierwszym miejscu,
np. Marka nie było w pracy. Psa nie ma w ogrodzie.
4. W zdaniach z podwójną negacją na pierwszym miejscu zwykle stoi zaimek nigdy, nigdzie, nic, nikt, żaden / żadna / żadne, np.
Nigdy nie byłem w Afryce. Nikt nie widział nauczyciela. Żadna uczennica nie zrobiła pracy domowej.

ORTOGRAFIA

Nie piszemy razem z: Nie piszemy osobno z:

1. Rzeczownikami, np. 1. Czasownikami, np.
Niezgoda rujnuje. Nie miałam szczęścia.
Nieuczciwość to okropna wada. 2. Liczebnikami, np.
2. Przymiotnikami w stopniu równym, np. Nie pierwszy raz Karol spóźnił się na śniadanie.
Ugotowałam niesmaczny kapuśniak. 3. Zaimkami, np.
Moja babcia to już niemłoda osoba. To nie mój problem. t e o r i a
3. Przysłówkami w stopniu równym (utworzonymi 4. Przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników,
od przymiotnika), np. np. Nie bardzo lubię zupę pomidorową.
Niezdrowo wyglądasz. Nie wszędzie podają tak dobrą kawę.
Jest mi niedobrze. 5. Przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym
i najwyższym, np.
Uwaga! To ciasto jest nie gorsze niż mojej babci.
W przeciwstawieniach, w których występuje przymiotnik, Ta sałata była nie najświeższa.
przysłówek lub rzeczownik, nie piszemy osobno, np. Jeżdżę tam nie częściej, niż to konieczne.
Nie ładny, ale okropny kapelusz kupiłaś. Nie najładniej odezwałeś się do siostry.
Nie dobrze, ale fatalnie napisaliście test z hiszpańskiego. 6. Wyrażeniami przyimkowymi, np.
Nie sekretarka, a dyrektor zrobił kawę. Nie od razu go polubiłam.
Stanął nie za blisko, bo był chory.

UWAGA!

Razem zapisujemy: niejeden, niewielu, niewiele, nieco, niektórzy, niejaki, niezbyt, nieraz (w znaczeniu często), niebawem,
niekiedy, niezadługo.
Osobno zapisujemy: nie byle co, nie lada okazja.

111