Page 32 - ทักษะการเรียนรู้ ระดับประถมศึกษา
P. 32
22
ความหมาย
ภูมิปัญญาไทย หมายถึง องค์ความรู้ ความสามารถ และทักษะของคนไทย อันเกิดจากการสั่งสม
ประสบการณ์ที่ผ่านกระบวนการเรียนรู้ เลือกสรร ปรุงแต่ง พัฒนา และถ่ายทอดสืบต่อกันมา เพื่อใช้
แก้ปัญหาและพัฒนาวิถีชีวิตของคนไทยให้สมดุลกับสภาพแวดล้อมและเหมาะสมกับยุคสมัย
ภูมิปัญญาชาวบ้านหรือภูมิปัญญาท้องถิ่น หมายถึง ความรู้ของชาวบ้าน ซึ่งเรียนรู้จากปู่ ย่า ตา
ยาย ญาติพี่น้อง และความเฉลียวฉลาดของแต่ละคน หรือผู้มีความรู้ในหมู่บ้าน ในท้องถิ่นต่าง ๆ ที่ใช้ใน
การด าเนินชีวิตให้เป็นสุข ภูมิปัญญาชาวบ้านเป็นเรื่องการท ามาหากิน เช่น การจับสัตว์ การปลูกพืช การ
เลี้ยงสัตว์ การทอผ้า การท าเครื่องมือการเกษตร เป็นต้น
ครูภูมิปัญญา หมายถึง ผู้ทรงภูมิปัญญาด้านใดด้านหนึ่ง หรือหลายด้านและสืบสานภูมิปัญญา
ดังกล่าวอย่างต่อเนื่องจนเป็นที่ยอมรับของสังคมและชุมชน และได้มีการยกย่องให้เป็น “ครูภูมิปัญญา
ไทย” เพื่อท าหน้าที่ถ่ายทอดและสืบสานภูมิปัญญาในการจัดการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และ
การศึกษาตามอัธยาศัย
ครูทองใส ทับถนน ครูภูมิปัญญาไทย ด้านศิลปกรรม ดนตรีพื้นเมือง
ภาพจาก http://www.onsorn.com/tongsai.html
ความส าคัญ
ภูมิปัญญา เป็นฐานรากส าคัญและเป็นพลังขับเคลื่อนในการพัฒนาคน เศรษฐกิจ การเมือง สังคม
วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม คติและความส าคัญของภูมิปัญญา ที่บรรพบุรุษไทยได้สร้างสรรค์และสืบ
ทอดมาอย่างต่อเนื่องจากอดีตสู่ปัจจุบัน ท าให้คนในชาติเกิดความรักและความภาคภูมิใจที่จะร่วมใจสืบ
สานต่อไปในอนาคต เช่น โบราณสถาน โบราณวัตถุ สถาปัตยกรรม ประเพณีไทย การมีน ้าใจ ศักยภาพ
ในการประสานผลประโยชน์ เป็นต้น ภูมิปัญญาไทยจึงมีคุณค่าและความส าคัญดังนี้
1. ภูมิปัญญาไทยช่วยสร้างชาติให้เป็นปึกแผ่น
พระมหากษัตริย์ไทยได้ใช้ภูมิปัญญาสร้างความเป็นปึกแผ่นให้แก่ประเทศชาติมาโดยตลอด
ตั้งแต่สมัยพ่อขุนรามค าแหงมหาราช พระองค์ทรงปกครองประชาชนด้วยพระเมตตาแบบพ่อปกครองลูก
สมัยพระนเรศวร ทรงใช้ภูมิปัญญากระท ายุทธหัตถีจนชนะข้าศึกศัตรู และทรงกอบกู้เอกราช
ของชาติไทยคืนมาได้
