Page 134 - หยาดเพชรหยาดธรรม
P. 134
ภูมิปัญญาเพื่อการศึกษาไทย 127
ดำารงรักษาสังคม และจะต้องมีหลักความประพฤติ
ปฏิบัติต่างๆ ที่จะทำาให้เกิดความสามัคคี เช่นนั้น การที่
สังคมบัญญัติวินัย คือ กฎหมายต่างๆ ขึ้นก็เพื่อมาหนุน
ให้คนดำารงอยู่ในหลักการต่างๆ เหล่านั้น อันจะทำาให้
สังคมหรือสังฆะมีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันแล้ว จะ
ได้มีความมั่นคงยั่งยืนและมีสันติสุขตามวัตถุประสงค์
(๓๔/๗๑)
เพราะฉะนั้น กฎหมายแท้มีหลักอยู่ในใจที่ต้อง
การรักตัวธรรม (เช่น รักความเป็นธรรม) และรัก
ประโยชน์สุขของสังคม พูดง่ายๆ ก็คือ กลับไปหลักเก่า
ที่ว่าต้องมีทั้งตัวเจตนา คือเจตจำานง ที่มีเมตตา มีความ
ใฝ่ปรารถนาดีต่อเพื่อนมนุษย์และต่อสังคม ตลอดจน
มนุษย์ชาติและมีความรู้แจ้ง คือมีปัญญาที่เข้าถึงความ
จริง จนกระทั่งถือธรรมเป็นใหญ่ เมื่อไรนักกฎหมายถือ
ธรรมเป็นใหญ่ ก็เรียกว่า เป็นธรรมาธิปไตย คือถือเอา
ความจริง ความถูกต้อง ความดีงามเป็นใหญ่ แต่จะถือ
ธรรมเป็นใหญ่ได้ก็ต้องมีปัญญา รู้ธรรม รู้ว่าอะไรจริง
อะไรถูกต้องดีงาม มันพันกันอยู่ในตัว เพราะฉะนั้นอย่าง
น้อยต้องมี ๒ อย่างนี้ คือ รักธรรมถือธรรมเป็นใหญ่ โดย
