Page 109 - TuyenTap 2018 VTLV

Tuyển Tập VTLV 2018

chữ ngoại quốc không viết Tiếng Việt của dân dùng hàng ngày nên
chỉ khoảng 10% biết, Vì nhiều Chữ Nôm do 2 hay 3 Chữ Nho ghép
lại nên chỉ còn chưa được 1% biết Chữ Nôm. Như vậy 90% dân Việt
mù chữ.
Để phổ biến luật lệ và tin tức, Pháp khuyến khích học Việt
Ngữ đã nằm sẵn trong các quyển sách viết về Catholicism (Công
Giáo). Họ tuyển những người biết chữ này vào làm việc hành chánh,
đồng thời thiết lập hai hệ thống trường học Pháp Ngữ và Việt Ngữ,
bãi bỏ học chữ Nho năm Giáp Tý 1864. Trí thức Catholics bắt đầu
dùng Việt Ngữ viết sách và viết báo về truyện và chuyện đời.
(Nhưng văn nhân thi sĩ không là Catholics làm ngơ. Vua và các
quan chống đối.)

Người lớn thấy con nít sau mấy tháng học đánh vần cầm
sách báo đọc oang oang lấy làm ngạc nhiên. Các vị học Chữ Nho
miệt mài cả chục năm chưa đọc được sách Chữ Nho dễ dàng như
vậy.
Sau đó Pháp dần dần chiếm VN từ Nam ra Bắc. Tháng 5 -
1884, Pháp ký Hòa Ước Tientsin (Thiên Tân) với Tầu, giảm thiểu
ảnh hưởng nặng nề của Tầu. Ngày 6 – 6 – 1884, triều đình Huế phải
ký Hòa Ước Patenôtre công nhận việc cai trị toàn nước VN của
Pháp. Dĩ nhiên hai hệ thống trường học Pháp Ngữ và Việt Ngữ được
thiết lập trong toàn cõi Việt Nam.
VI. Cao trào toàn dân Việt h c và dùng Việt Ngữ (Qu c
Ngữ)

Sau một thập niên, đại đa số trí thức của tất cả tôn giáo, kể cả
các vị đã học Chữ Nho, thấy được sự lợi ích và quý giá vĩ đại của
Việt Ngữ. Với mục đích quảng bá chữ này, danh từ Qu c Ngữ ra
đời. Họ chuyển ngữ các sách Chữ Pháp, Nho, Nôm. Họ ghi lại các
truyện, ca dao . . . truyền miệng. Họ viết sách và báo. Cho tới
năm 1915, đã có gần 20 tờ báo phát hành như Đông Dương Tạp Chí,
Nam Phong Tạp Chí, vân vân. Sách và báo mỗi năm càng nhiều
hơn. Lợi ích của Chữ Việt thật vô cùng vĩ đại.

Bảo tồn 98