Page 77 - TuyenTap 2018 VTLV
P. 77
Tuyển Tập VTLV 2018
tôi cũng được thưởng thức nai nhúng giấm. Vị linh mục ở xóm đạo
xin bộ xương để nấu cao hổ cốt. Vài sĩ quan biết chắc đó là cao
xương cọp, (thực sự cao hổ cốt vẫn có thêm xương khỉ, xương hươu
nai bỏ thêm vào nồi cao) chứ không phải xương bò, xương trâu, nên
mua một vài lạng làm quà cho bà con ở dưới xuôi. Rượu cần chỉ
ngon ở lần hút đầu, sau cứ đổ mãi thêm nước lạnh, nhạt thếch, chua
lè... Họ làm lễ mời đến ăn thịt trâu, nhưng món ruột già trâu thì chỉ
nếm được có một miếng rồi tìm cách nhổ đi.
Cũng là lần đầu tiên tôi được thấy những lộc nhung của hươu
nai do một tiệm thuốc bắc mua từ những thợ săn. Một cái sừng non
mới nhú, còn tươi máu, sờ vào thấy mịn êm, nếu chế biến rồi, giá đắt
gấp vài chục lần lúc mới mua.
Có sống gần đồng bào Thượng mới thấy họ sống đời sống tăm
tối, cỏ cây quá. Họ bị khiếm dụng (không có việc làm), nghèo đói,
ưa uống rượu, còn nặng hủ tục, mức tử vong con nít quá cao, không
được học hành... Năm đó vào đầu mùa mưa, nhà tôi muốn phơi một
ít măng khô đem về Saigon làm quà... Cứ ba gùi măng đổi lấy một
gùi gạo, những mụt măng non mướt, mập mạp. Mới đầu còn ít
măng, sau họ mách nhau tấp nập đem măng đến đổi gạo, riết rồi sàn
nhà đầy măng mà gạo nấu cơm gần cạn. Mùa mưa tới, vụ lúa rẫy đã
qua, ruộng bắp đã tàn, khoai củ cũng không còn, làm gì để sinh
sống, làm gì để có gạo ăn? Mưa như thế chim chóc đâu để bẫy, cá
đâu để câu?
Ðể chuẩn bị đón tiếp Tổng Thống Ngô Ðình Diệm, trên Liên
đoàn chỉ thị phải lập một làng kiểu mẫu cho người Thượng ở Võ
Ðịnh. Có lẽ chỉ lo nặng phần trình diễn, nhẹ phần nội dung. Binh sĩ
bỏ ra nhiều công sức, có sự tiếp tay của thanh niên Thượng, xóm
nhà kiểu mẫu hoàn thành, tốn khá nhiều tiền bạc và sức lao động.
Riêng tôi và vài sĩ quan khi đến thăm công trình biểu diễn đó, thấy
có điều gì chưa ổn. Những người chủ trương không để người
Thượng ở nhà sàn là đã sai lầm về kiến trúc, phong tục, tập quán, y
tế...
Người Thượng kể cả các dân tộc thiểu số ở miền Bắc đã quen
sống trên nhà sàn, thứ nhà cao cẳng là kiểu nhà của các sắc dân thiểu
Bảo tồn 66
