Page 78 - TuyenTap 2018 VTLV

Tuyển Tập VTLV 2018

số tại các nước châu Á. Kiểu nhà nầy tránh được hơi đất lạnh, ẩm
ướt, vì cao hơn nên thoáng khí, mát mẻ hơn. Họ cũng còn những
niềm tin về địa lý phong thổ, tin theo bái vật giáo, nên không bao
giờ làm nhà xoay về cùng một hướng.
Kiểu nhà trên cao còn tránh được thú dữ. Họ sống trong rừng,
chung quanh là rừng cây, một thứ hàng rào thiên nhiên, nên chẳng
bao giờ họ cần hàng rào bảo vệ, ngăn cách. Không có nhà sàn họ
cũng không nuôi được gia súc bên dưới, bảo vệ gián tiếp được gia
súc, gia cầm. Chỉ trong một tháng sống thử nhà nền đất họ đến khai
bệnh xin thuốc tại bệnh xá quá đông. Anh chuẩn úy trợ y, trước còn
theo lệnh khám bệnh, phát thuốc kiểu dân vận, nhưng sau cáng đáng
không nổi, xin chỉ săn sóc cho lính và gia đình cũng đủ mệt rồi.
Sống gần nền đất họ không quen, bị cảm ho, ghẻ ngứa... Ðiều cần
nhất, cần thời gian và sự kiên tâm để cùng ăn, cùng làm, cùng ở (tam
cùng) cán bộ chúng ta chưa thực hiện được.

Tôi được cử về Saigon để mua nồi đồng và chiêng đồng tặng
đồng bào Thượng. Khi các giới chức ở Liên đoàn, Tiểu đoàn cho tập
trung dân xóm lại để tặng chiêng và nồi đồng, những vật dụng quý,
rất đắt tiền đối với họ, tôi vẫn thấy có điều chưa ổn. Việc cấp phát
như vậy hơi vội vàng, chưa công bằng, có nhiều sơ suất, và rất nặng
phần trình diễn. Họ nhận quà quý mà sao họ vẫn thờ ơ? Tôi thấy vấn
đề vận động được lòng tin là điều dễ nhưng cũng thật khó. Làm sao
để họ tâm phục, chứ không phải diện phục. Chỉ một hai tháng sau,
họ di chuyển đi nơi khác, vào trong sâu hơn. Những căn nhà tranh
kiểu mẫu đó bỏ hoang, chỉ dùng làm nơi hội họp, phòng thông tin,
lớp học được thôi.

Khoảng đầu năm 1957 tôi còn thấy mấy tỉnh Kontum, Pleiku,
Ban Mê Thuột xuất hiện mấy khu Dinh Ðiền. Trên lý thuyết, kế
hoạch lập dinh điền rất hay, cũng như kế hoạch lập Ấp Chiến Lược.,
Khu Trù Mật đều có giá trị cao. Tuy nhiên chỉ vì phương thức thực
hiện không linh động, không sát thực tế, nên bị thất bại. Tôi và một
hai bạn sĩ quan có vào thăm một địa điểm dinh điền ở gần Võ Ðịnh.
Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ thành công với những quận huyện
miền duyên hải Bắc Việt thời đó, khác xa dinh điền thời Ngô Ðình

Việt tôc 67